Φώτης Κουβέλης: Πάντα και παντού, τη λάθος στιγμή

Του Νίκου Γαλάτη

Τον Οκτώβρη του 2008, μια σκια έφτασε με άκρα μυστικότητα στην οδό Καλλιδρομίου στο σπίτι του Λεωνίδα Κύρκου -που είχε τα γενέθλια του- με μια ανθοδέσμη. Ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου, εν αναμονή πρωθυπουργός, που προσέφερε στον ηγέτη της ανανεωτικής Αριστεράς μια …τούρτα! Τον Δεκέμβρη του 2008, όταν καιγόταν η Αθήνα από μια τυφλή εξέγερση που ξέσπασε με την δολοφονία από αστυνομικό του δεκαπεντάχρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου, κρίθηκαν όλα.

Η κυβέρνηση Καραμανλή ίσως έπεσε εκείνες τις μέρες, αλλά άργησε να παραδώσει την εξουσία με ένα προεκλογικό αγώνα όπου ο Κώστας Καραμανλής έλεγε ανοιχτά στον Γιώργο Παπανδρέου πως “τη Δευτέρα θα είσαι ο πρωθυπουργός”. Ο Λεωνίδας Κύρκος έσκιζε την Αυγή: ” «Το παράκανε και αυτή με τα πρωτοσέλιδά της! Ως εδώ! Αυτό είναι ύβρις! Προσβολή! Ντρέπομαι για λογαριασμό τους!».  Λίγες ημέρες μετά ο Γιώργος Παπανδρέου κερδίζει τις εκλογές και τηλεφωνεί στον Φώτη Κουβέλη και να του προτείνει το υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά εκείνος … εξαφανίστηκε.

Ο Κύρκος καταφέρνει και βρίσκει την σύζυγο του Φώτη Κουβέλη.«Φωτεινή μου έμαθα για την πρόταση που έγινε στην Φώτη. Θέλω να του μιλήσω, είναι εκεί;”… “Θέλω να του πεις εκ μέρους μου να δεχτεί. Εγώ είμαι εδώ, θα τον στηρίξω, πες του.  “Περιμένω, Φωτεινή». Οι ώρες περνούσαν κι εκείνος περίμενε με αγωνία, όπως περιγράφει η Αλίκη Χατζή στο βιβλίο “Λεωνίδας Κύρκος – Η Τελευταία Μάχη” .

Νωρίς το απόγευμα πια, τον κάλεσε ο ίδιος ο Φώτης Κουβέλης για να του πει: «Δεν μπορώ να το κάνω, Λεωνίδα, θ’ αρνηθώ”». Λίγες ημέρες μετά, τέλος Οκτωβρίου, ο Γιώργος Παπανδρέου, ως πρωθυπουργός πια, περνάει για δεύτερη φορά, σε συνθήκες άκρας μυστικότητας, το κατώφλι του σπιτιού του Λεωνίδα Κύρκου. Ακολουθεί μια εκδήλωση στην Αίγλη του Ζαππείου, αλλά από τη λίστα προσκεκλημένων απουσιάζει ο …Αλέξης Τσίπρας.

Η άποψη του Λεωνίδα Κύρκου από το 2009 ήταν πως αν οι ιδέες της ανανεωτικής Αριστεράς μειοψηφίσουν μέσα στον Συνασπισμό » τα στελέχη της θα πρέπει να προχωρήσουν στη δημιουργία ενός νέου σχήματος. “Πιστεύω ότι θα υπάρξουν εκείνα τα πολιτικά στελέχη που θα σηκώσουν στην πλάτη τους το νέο εγχείρημα. Ο κεντρικός μου στόχος είναι πάντα η συνάντηση των δύο μεγάλων ρευμάτων της ελληνικής κοινωνίας, του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού» έλεγε τότε σε μια συνέντευξή του που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Πέτρου Σαραντόπουλου «Λεωνίδας Κύρκος -Εκ Βαθέων».

“Παπαγαλίζουν μια ηθική των πεποιθήσεων και δεν εμφορούνται από καμία ηθική της ευθύνης. Αμάθητοι από εξουσία, έχουν μετατρέψει την κατεδάφιση της εξουσίας σε ιδεολογική πρόταση και σε πολιτική πρακτική” έλεγε γι αυτούς που σαν τον Αλαβάνο- “τούδωσαν μαχαιριά στην πλάτη”. Όταν αισθάνθηκε έντονη αδιαθεσία και οδηγήθηκε στο νοσοκομείο κι ενάμιση χρόνο μετά, τον Αύγουστο του 2011 έφυγε από τη ζωή, ενώ πριν είχε στηρίξει δημόσια το εγχείρημα της Δημοκρατικής Αριστεράς του Φώτη Κουβέλη.

Μετά τον Νίκο Κωνσταντόπουλο και την Μαρία Δαμανάκη, ο επόμενος ηγέτης ήταν ο  Αλαβάνος που κάλεσε τον νεαρό τότε Αλέξη Τσίπρα να κατέβει ως υποψήφιος δήμαρχος της Αθήνας και να πάρει κοντά στο 11% . Ύστερα τούδωσε το κόμμα. Δεν πέρασε πολύς καιρός που ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε ως αρχηγός πια στον Αλαβάνο να κατέβει στον Δήμο Αθήνας για …δήμαρχος.

Οι πρόωρες εκλογές άρχισαν με μια έκπληξη. Ο Αλαβάνος δε θα είναι στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ!  Ο Γιώργος Παπανδρέου εκλέγεται με 43,92%. Ο Τσίπρας θα μάθει από την τηλεόραση ότι ο Αλαβάνος θα είναι υποψήφιος περιφερειάρχης  Αττικής όπου θα καταποντιστεί με 2,16% . Τότε ξαφνικά ο Φώτης Κουβέλης, παλιός Λαμπράκης, δικηγόρος από το Βόλο, πήρε τρεις βουλευτές και ανακοίνωσε ότι αποχωρεί για να φτιάξει δικό του  κόμμα. Θα πάρει  6,26% στις εκλογές. Το νέο κόμμα “Δημοκρατική Αριστερά” θα βρεθεί με δεκαεννιά βουλευτές στη Βουλή.

Ο Φώτης Κουβέλης είχε ήδη ξεχωρίσει όταν πήρε στον Δικηγορικό Σύλλογο 25%, όταν το κόμμα ήταν μέσα στη Βουλή με 3-4% ή έξω από αυτήν.  Το 1987 εξελέγη πρόεδρός του. Ήταν ιδρυτικό μέλος του ΚΚΕ εσωτερικού, γραμματέας της ΕΑΡ, υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Τζανετάκη και βουλευτής και γραμματέας του  ‘Συνασπισμού”. Στις βουλευτικές εκλογές του 1993 απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής καθώς ο Συνασπισμός δεν μπήκε στη Βουλή. Επανεξελέγη πέντε φορές και μετά τις εκλογές του 2009 ορίστηκε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Όταν κατέβηκε για δήμαρχος Αθήνας όμως πήρε 6% κι όταν διεκδίκησε -το 2008- την ηγεσία του Συνασπισμού πήρε 28,67% έναντι 70,41% του Αλέξη Τσίπρα.

Το 2012, τον Μάιο ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε 17%, το ΠΑΣΟΚ 13% και Δημοκρατική Αριστερά 6%. Θεωρητικά αν η ΔΗΜΑΡ είχε συνασπισθεί με το ΠΑΣΟΚ- όπως έκανε μετά τον Κουβέλη- θα ξεπερνούσε τον ΣΥΡΙΖΑ- που δεν θα γινόταν ποτέ κυβέρνηση. Τον Ιούνιο που έγιναν επαναλητικές εκλογές η κάλπη έδωσε 27% στον ΣΥΡΙΖΑ και 29% στη Νέα Δημοκρατία που σχημάτισε κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ και την ΔΗΜΑΡ.

Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση δεν ωφέλησε το νέο κόμμα που -αν και συνεργάστηκε με τους Πράσινους, το 2012, πήρε μόλις 0,49% -δηλαδή ούτε 30.000 ψήφους. Σ΄αυτές τις εκλογές που έβγαλαν πρώτη φορά κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -με 36%- το ΠΑΣΟΚ ξανα-καταποντίστηκε στο 4,68%, ενώ εμφανίστηκε με 6% το Ποτάμι. Ο Κουβέλης παραιτήθηκε και η ΔΗΜΑΡ συνεργάστηκε τον Σεπτέμβρη με το ΠΑΣΟΚ για να πάρουν μαζί πάνω από το άθροισμά τους: 6,28%- με το Ποτάμι στο 4%.

Ο “Μπάρμπα -Φώτης”, όπως τον λένε πλέον πολλοί, επέστρεψε στον ΣΥΡΙΖΑ για να δηλώσει πρόσφατα πως …πάντα ψήφιζε ΣΥΡΙΖΑ κι ότι στα τέλη του 2014 αρνήθηκε την πρόταση του Α. Σαμαρά για την Προεδρία της Δημοκρατίας προκειμένου να οδηγηθεί η Ελλάδα σε εκλογές και να προκύψει κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

“Είχαμε πάρει απόφαση, σχεδόν ομόφωνη, ότι δεν θα ψηφίσουμε πρόεδρο Δημοκρατίας, γιατί πιστεύαμε ότι δεν έπρεπε να εκλεγεί Πρόεδρος για να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές ώστε, να αλλάξει, όπως έλεγε χαρακτηριστικά και η απόφασή μας, σελίδα. Και αυτό έπραξα”. Δηλαδή αρνήθηκε την πρόταση ξέροντας ότι θα βγει ο ΣΥΡΙΖΑ- για να βγει. Βέβαια, όπως λέει “θα μπορούσε να ανοίξει ένας διάλογος μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ”, όπως προτείνει ο Νίκος Φίλης.

Με λίγα λόγια ο Φ.Κ. αρνήθηκε να συνεργασθεί με το ΠΑΣΟΚ, όταν ήταν ισχυρό, αλλά το συζητά τώρα. Αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ για να το ψηφίσει μετά. Μπήκε στην κυβέρνηση για να αποχωρήσει. Δεν αποδέχτηκε πρόταση να γίνει Πρόεδρος Δημοκρατίας, αλλά μάλλον θα δεχόταν τώρα αφού “επιβάλλεται η συνεργασία όλων των ευρωπαϊκών δυνάμεων”. Μόνο που τώρα πια ό,τι λέει δεν αποτελεί είδηση.

Η πρόταση να γίνει Πρόεδρος αποχτά άλλη διάσταση, αν …δεν έγινε ποτέ.  «Δεν είναι αληθές, δεν είναι ακριβές» δήλωσε ο ίδιος στο Mega στις 23 Απριλίου του 2015 “σχολιάζοντας την «αποκάλυψη» που έκανε τότε ο Αντώνης Σαμαράς ότι τον είχε προτείνει.  Τα στελέχη της ΔΗΜΑΡ επί Κουβέλη,  Σπύρος Λυκούδης, Γιάννης Μεϊμάρογλου και Ανδρέας Παπαδόπουλος -τα αρχικά τους αναφέρει και ο τελευταίος  στο Facebook- είχαν όμως κανονίσει όλες τις λεπτομέρειες της υποψηφιότητας του Φώτη Κουβέλη για την Προεδρία της Δημοκρατίας με το επιτελείο του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του αντιπροέδρου της τότε κυβέρνησης Ευάγγελου Βενιζέλου. Ποιος και πότε λέει ψέμματα;

Η δύναμη που του έδωσε το 6% των ψηφοφόρων κάποτε δεν ήταν για να μπει στην κυβέρνηση και να βγει. Τάκανε και τα δύο. Δεν μπήκε στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, αλλά μπήκε σε κυβέρνηση με την Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ. Δεν συνεργάσθηκε με το ΠΑΣΟΚ τότε, αλλά θα ξανασυνεργαζόταν τώρα. Τάκανε όλα, αλλά μάλλον σε λάθος στιγμή, με λάθος τρόπο. Γιατί αν ήταν να φύγει από την κυβέρνηση γιατί μπήκε; Kι αν ήταν να ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ, γιατί έφυγε;

“Δεν φταίει αυτός, αλλά όσοι τον θεωρούσαν αρχιεπαναστάτη. Είχε κλίση προς τη διαλεκτική, αλλά επειδή ποτέ του δεν κατάλαβε την πραγματικά επιστημονική διαλεκτική, τα κατάφερε να φτάσει μονάχα ως τη σοφιστική” έγραφε ο …Καρλ Μαρξ, αλλά για τον Προυντόν. “Ο μικροαστός αποτελείται από «αφενός» και «αφετέρου». Πάντα ταλαντεύεται ανάμεσα στην ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, ανάμεσα στην πολιτική οικονομία και τον Κοµµουνισμό”.

Bέβαια ούτε ο Κουβέλης είναι ο Προυντόν, ούτε στον Μαρξ  έγινε ποτέ πρόταση να γίνει Πρόεδρος Δημοκρατίας. Το μόνο βέβαιο σ’ αυτή την ιστορία είναι πως το κόμμα της ανανεωτικής αριστεράς δεν υπάρχει πια.