Του Νίκου Λακόπουλου
Yπό άλλες συνθήκες θα μιλούσαμε για τα γκαρσόνια της Ευρώπης, το ΠΑΣΟΚ θα κυκλοφορούσε αφίσες με την Ελλάδα να ΠΩΛΕΙΤΑΙ, ο λόγος θα ήταν για εθνική ανεξαρτησία και όχι για το πόσο ιερός τόπος είναι ο Παρθενώνας. Υπό τις παρούσες όμως η «κυνική οικονομική εισβολή»- όπου όλα δεν πωλούνται, αλλά «παραχωρούνται» έγινε αντιληπτή μόνο από τον Μανώλη Γλέζο και λίγους διαδηλωτές της Λαϊκής Ενότητας- που μάλλον γραφικοί μοιάζουν κι εκτός πραγματικότητας. Τι δεν πάει καλά στην εικόνα;
Ο Αλέξης Τσίπρας που δεν θα πουλούσε τα λιμάνια υποδέχτηκε τον Γάλλο Πρόεδρο με ένα όνειρο, αλλά είναι το Γαλλικό Όνειρο- που περιλαμβάνει μια ενωμένη Ευρώπη, μια νέα Ευρώπη. Αυτά έλεγε και ο αριστερός πρωθυπουργός, άρα τώρα ο αγώνας δικαιώνεται. Οι γνώσεις και ο σεβασμός του Γάλλου Προέδρου για την Αρχαία Ελλάδα εντυπωσίασαν ίσως γιατί μάλλον Έλληνας πρωθυπουργός υστερεί σε κλασσική παιδεία. Είναι κάτι που δεν διδάσκεται στις καταλήψεις. Η κομψότητα- ιδιαίτερα της συζύγου του Γάλλου Προέδρου, η λαμπρότητα, οι ύμνοι, το αεράκι μαζί με το φεγγάρι και η φωτισμένη Ακρόπολη έφτιαξαν μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα μαζί με το όραμα της Αλλαγής της Ευρώπης που μοιράστηκαν δυο νέοι ηγέτες -με τον Αλέξη με άνεση να μιλά στον Εμμανουέλ στον ενικό.
Το ερώτημα σε όλα αυτά -που θα μπορούσαν να είναι και πλάνο σε ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου- είναι αν ο Γάλλος ήρθε σε μια ελεύθερη χώρα ή σε μια αποικία -όπως μάλλον έκανε στη δική της επίσκεψη η Άγκελα Μέρκελ. Η οποία δεν δίστασε να πει κάποτε στον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου -αστειευόμενη ή όχι- «Γιατί δεν πουλάτε την Κέρκυρα;».
Προφανώς από την επίσκεψη Ομπάμα ήδη- και τους δικούς του εξαίρετους ύμνους- τα πλάνα στην Ακρόπολη η Ελλάδα και πάλι δοξάστηκε ως καρτ-ποστάλ κι αυτό βοήθησε όπως και οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα τον τουρισμό κι έθεσε ξανά το ερώτημα «γιατί να μη γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης;». Δεν ήταν ταινία του Αγγελόπουλου του σκηνικό κάτω από την Ακρόπολη γιατί αντί να πεταχτεί στο πλάνο ένας …αντάρτης του ΕΛΑΣ ή έστω ο Καμμένος, πετάχτηκε ο Λαφαζάνης.
Η αντιμνημονιακή ρητορική, ή ψευτοπατριωτική μάχη εναντίον των «Γερμανοτσολιάδων» υποχώρησε σε ένα αίτημα για Επιστροφή στη Δραχμή όπου κρύβεται το όραμα της υπερήφανης Ελλάδας. Αν και έγινε πλέον σαφές ότι αυτού του είδους ο μεταχειρισμένος ηρωϊσμός- από δεύτερο χέρι- μάλλον οδηγεί στην ταπείνωση.
Το μόνο που μπορούσε να επιλέξει οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση είναι αν θα ήταν ήττα χωρίς ή με ταπείνωση. Το μόνο που θα μπορούσε να πει ήταν πως «θα τα κάνουμε όλα, αλλά μόνοι μας». Κι έτσι φτάσαμε από το Go Home στο να ευχαριστεί ο πρωθυπουργός τους Γάλλους για την πολύτιμη βοήθειά τους στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής διοίκησης -που σημαίνει πως είμαστε πια από γουρούνια του Νότου, όλοι …γαλλόπουλα.
Αναπόφευκτα όσοι γνωρίζουν λίγη ιστορία παραπάνω από όση διδάσκουν τα εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας στα σχολεία γυρίζουν πίσω το πλάνο, όταν ο νεαρός Βασιλιάς Όθωνας με μια φουστανέλα έφτανε στο Ναύπλιο. Ή την εποχή που η επέτειος της Εθνικής Ανεξαρτησίας γιορτάζονταν με βαυαρικά μινουέτα κάτω από την Ακρόπολη.
Ο Όθωνας έφυγε με μια “Επανάσταση» που κατέληξε σε έξωση, δημοψήφισμα και παράκληση για ένα νέο βασιλιά -μετά από ένα Εμφύλιο- με την ψήφο όλων των τότε κομμάτων. Λίγο πριν οι ΑγγλοΓάλλοι είχαν καταλάβει κανονικά το λιμάνι με κανόνια για να πάρουν τα λεφτά από τα δάνειά τους.
Τα κόμματα είχαν ονόματα όπως Αγγλικό, Γαλλικό, Ρωσικό, ίσως σήμερα θα έπρεπε να προσθέσουμε το Γερμανικό, αφότου πολιτικοί- όχι μόνο μιας παράταξης αποφάσισαν πως η Ισχυρή Ελλάδα δεν μπορεί να είναι ασφαλής παρά μόνον ως αποικία μεν, αλλά με ένα ισχυρό νόμισμα. Η πικρή αλήθεια είναι πως η φτωχή, αλλά όχι και …τιμία, η μετά νεόπλουτη Ελλάς θα είχε την ίδια κατάληξη -και μάλλον χειρότερη- αν είχε εθνικό νόμισμα.
Προφανώς οι συνέπειες της τελευταίας χρεοκοπίας δεν έχουν φανεί ακόμα όλες, ούτε πόσο θα κρατήσουν. «Η Ελλάδα θα είναι σε επιτροπεία πολλά χρόνια ακόμα» θα πει ένας άλλος Γάλλος, φίλος της Ελλάδας, ο Πιερ Μοσχοβισί. Στα χαρτιά η δημόσια περιουσία είναι δεσμευμένη για 99 χρόνια. Στο δημόσιο λόγο η Ελλάδα που ξανά προς τη Δόξα τραβά θα τα καταφέρει- όπως πάντα. Αλλά πώς μεταφράζεται στην καθημερινότητα η Δόξα;
Ο πολιτικός όρος για την Δόξα ονομάζεται Ανάπτυξη. Ο οικονομικός όρος είναι μνημόνια- δηλαδή επιτροπεία. Η Ανάπτυξη απαιτεί -ξένα- κεφάλαια, ιδιωτικοποιήσεις, πούλημα ή ξεπούλημα, εκχωρήσεις, παραχωρήσεις, μνημόνια. Νερά, πετρέλαια, λιμάνια, τρένα, όλα. Ο σοσιαλισμός του Αλέξη δεν μπορεί να υλοποιηθεί παρά ως πρόγραμμα των …ΕΣΠΑ. Και στις νέες ιδέες του Κυριάκου Μητσοτάκη- του Καλύτερου- υπάρχει η πρόταση να πουληθεί γη σε ξένους -συνταξιούχους- για την Ανάπτυξη. Δεν είναι η αντιμνημονιακή στρατηγική, αλλά ούτε η μνημονιακή νικηφόρα γιατί και οι δυο οδηγούν στην ήττα. Εθνική στρατηγική δεν υπάρχει.
Θα φανταζόταν κανείς ότι η Αριστερά θα σήμαινε πενταετή πλάνα κι εργοστάσια, συνεταιρισμούς και νέου τύπου επιχειρήσεις, δουλειά -«ψωμί», «παιδεία», «ελευθερία», κρατικοποιήσεις ή εθνικοποιήσεις. Αλλά η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει «αυταπάτες», μόνο ρεαλισμό -αν και πολλοί τον συνδέουν με την προδοσία -την παραίτηση από όσα είχε υποσχεθεί. Το τέλος του εθνικού ρομαντισμού αυτή φορά ήρθε μαζί με τέλος του αριστερού ρομαντισμού. Αυτή τη φορά η Ελλάδα οδηγήθηκε σε μια ήττα χωρίς πόλεμο κι οι νικητές μοιράζουν τα ιμάτιά της.
Έπρεπε να υπογράψουμε μνημόνιο για να βγούμε από το μνημόνιο. Να μπούμε σε λιτότητα για να βγούμε από την λιτότητα, αλλά η αριστερή αύξηση των φόρων δεν αυξάνει τα έσοδα. Τι δεν πάει καλά στο εθνικό λογαριασμό; Όσο ανοίγουν σαν μπαμπούσκες τα αίτια της κρίσης οι ευθύνες μεταφέρονται από τη μια κυβέρνηση στην προηγούμενη και φτάνουν στο …1824 και το πρώτο δάνειο -μιας χώρας που ακόμα υπήρχε. Με μια λέξη φτάνουν στον «Λαϊκισμό»- που όμως αναπαράγεται από τη Δεξιά και την Αριστερά- ως μια προσπάθεια να μην ειπωθεί ποτέ η αλήθεια.
Η αλήθεια είναι πως το κόμμα που θα την έλεγε δεν θα μπορούσε να σταθεί στην κυβέρνηση. Η αλήθεια είναι πως από το πρώτο δάνειο- που πήγε σε μισθούς και ρουσφέτια κι εξαγορά ψήφων, το 1824- ως το τελευταίο που πήγε πάλι σε διορισμούς κι εξαγορά ψήφων όποια κυβέρνηση δεν το έκανε δεν είχε μέλλον. Πώς το κομματικό συμφέρον ονομαζόταν πάντα «εθνικό» συμφέρον. Πώς η Ελλάδα δεν είχε μεγάλα κόμματα αρχών με αποτέλεσμα να θεωρούνται πολιτική οι φανφάρες, τα ψεύτικα λόγια και οι κωλοτούμπες.
Κάπως έτσι τα κόμματα που πολεμούσαν τον παλαιοκομματισμό τον εξέλιξαν με μοντέρνες μεθόδους. Η πιο οργανωμένη μορφή νέολαϊκισμού είναι αυτή η κυβέρνηση που οργανώνει συλλογικά, κλαδικά, μαζικά ρουσφέτια. Στο όνομα των αδυνάτων και σε μια ακόμα μάχη εναντίον του Κατεστημένου και της Ολιγαρχίας και της Ξενοκρατίας βεβαίως -που φταίει για τα δεινά μας. Ώσπου οι τοκογλύφοι-εκβιαστές να γίνουν εταίροι- να τους πουλήσουμε να λιμάνια μας για να εξαγοράσουμε τους ψηφοφόρους.
Την ίδια στιγμή τα κόμματα που θα έφερναν το νέο και πολεμούσαν τον καριερισμό προσφέρουν στο πολιτικό σύστημα νέο προσωπικό και νέους καριερίστες. Το κόμμα της αντιπολίτευσης μετατρέπεται ευθέως σε Γραφείο Ευρέσεως Εργασίας- με το Μητρώο Στελεχών- να ξέρουμε δηλαδή ποιοι είναι οι δικοί μας. Πιο πέρα οι άνεργοι υπουργοί άλλων πρώην κυβερνήσεων κάνουν κόμμα για να δουν πώς θα επιστρέψουν. Πρώτα αποφασίζουν να ασχοληθούν με την πολιτική και μετά ψάχνουν στις δημοσκοπήσεις τι πουλάει -δηλαδή τι πιστεύουν.
Το εθνικό συμφέρον, το μέλλον- χωρίς …στρεβλώσεις του παρελθόντος, αλλά και η επιστροφή στην κανονικότητα, η προκοπή του τόπου, η Ανάπτυξη είναι καραμέλες όλων των κομμάτων- ειδικά αν έχουν τους ίδιους λογογράφους- ένα επάγγελμα με ζήτηση σε μια χώρα με κούφια κόμματα. Η Ανάπτυξη και η Επιστροφή είναι βέβαια αντικρουόμενες όσο και όσα έλεγε ένα κόμμα στην κυβέρνηση με αυτά που έλεγε πριν.
Αν και τα κόμματα στην Ελλάδα ήταν φορείς της οικονομικής υπανάπτυξης μέσα από τη σχέση τους με ένα κράτος-ημετέρων- που έπνιγε την Οικονομία σχεδιάζουν προγράμματα ανάπτυξης με λίστες δώρων στους ψηφοφόρους. Παλιότερα είχαν και Τμήματα Ιδεών …Διαφώτισης που -πλην ΚΚΕ- έχουν καταργήσει πλέον. Ο λόγος είναι απλός. Ένα κόμμα σύγχρονο δεν μπορεί να ξέρει από τώρα τι θα πιστεύει αύριο.
Όλα αυτά δεν είναι άσχετα από το ότι η χώρα μας – όπως δείχνει και ο βουλευτής που παραχώρησε την έδρα στο γιο του- ζει στην εποχή της Τουρκοκρατίας, της Βαυαροκρατίας, της Φεουδαρχίας. Πολλές αλλαγές, καμμιά πολιτική επανάσταση δεν έχει γίνει στη χώρα. Η πολιτική χειραφέτηση αργεί ακόμα. Η πολιτική συνείδηση είναι συνάρτηση μιας κυκλοθυμίας που εκφράζουν οι λαϊκοί ηγέτες που κατά βάθος θέλουν μια ταπεινωμένη χώρα -για να τη σώσουν- μη ξέροντας τι ρούχα να φορέσουν σε μια πραγματικά υπερήφανη κι ανεξάρτητη χώρα.
Μοιάζουν έτσι σαν εκείνο τον τελευταίο αυτοκράτορα που πριν το 1204 προκειμένου να πάρει την εξουσία δανείστηκε και για να πληρώσει του Σταυροφόρους άνοιξε τους τάφους κι έβγαλε χρυσό και κειμήλια. Τα πολύτιμα κοσμήματα και πάλι δεν έφταναν. Στις 25 Αυγούστου μέσα στην Αγιά Σοφιά ο πατριάρχης υποχρεώθηκε να ανακηρύξει τον πάπα Πρώτο Επίτροπο επί της Γης, αλλά αυτό δεν έφτανε. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος άρχισε να λεηλατεί τα σκεύη των εκκλησιών, όταν μια εξέγερση τον καθαίρεσε.
Μια συνθήκη, τον Μάρτιο, επιτρέπει να εγκατασταθεί κυβέρνηση Λατίνων, που θα έχει τον οικονομικό έλεγχο της Πόλης και θα επιλέγει τον αυτοκράτορα. Σε λίγο οι πολιορκητές έμπαιναν με τσεκούρια και λεηλατούσαν την Πόλη.
Κατά τα άλλα στην εικόνα -πλην του αντάρτη- υπάρχουν όλοι, αλλά είναι σε λάθος θέση μερικοί. Έτσι είναι οι συμμαχίες. Σήμερα ήρθαν οι Γάλλοι να επενδύσουν στην Ελλάδα. Αύριο θα πάνε οι Έλληνες στη Γαλλία. Η Ανάπτυξη έρχεται, αλλά δεν ξέρουμε ακόμα για ποιον. Μονάχα ο Παλαμάς κάπου στην Αθήνα τραγουδά πιάνοντας με τα χέρια το κεφάλι του: “Πρωί, και λιοπερίχυτη και λίοκαλ΄ είναι η μέρα, κ΄ η Αθήνα ζαφειρόπετρα στης γης το δαχτυλίδι”. “Kι ως πισώκωλα θα παγαίνω πατώντας,
μες σε κόρνα θα τα βροντούν και σαντούρια, οι παλιάτσοί-μου — στον αέρα πηδώντας —τα θούρια…” συμπληρώνει ο Γιάννης Σκαρίμπας.
Αν και δεν φαίνεται καλά πίσω από τον Μακρόν ο …Ντε Γκολ και δίπλα του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής- μάλλον ο μόνος τελικά …Αριστερός σ΄αυτή τη χώρα- ενώ πίσω από τον Αλέξη διακρίνεται ο Γκορμπατσόφ -για κάποιο λόγο- να διαφημίζει …πίτσες. Αλλά πάλι κάτι λείπει από την εικόνα. Μπορεί νάναι και τα πανό που κρέμαγαν παλιά οι σύντροφοι του Αλέξη στον Παρθενώνα.
