H ιστορία της γραβάτας

Του Νίκου Λακόπουλου

Η cravate εμφανίστηκε το 1656 όταν στον Τριακονταετή Πόλεμο οι Κροάτες ιππείς την διέδωσαν ως αξεσουάρ στην Ευρώπη.  Ο Λουδοβίκος ο ΙΔ εντυπωσιάστηκε από τους έξι χιλιάδες Κροάτες ιππείς με τα μαντήλι κι έφτιαξε ένα σύνταγμα με αυτούς.  Οι αξιωματικοί φορούσαν γραβάτες από μετάξι. Oι απλοί στρατιώτες πιο φτηνές γραβάτες.

Η γραβάτα έγινε σύντομα μόδα στη Γαλλία. Η cravat, όπως και ο θρυλικός μπερές ή ρεπούμπλικα απέχτησε μια πολιτική σημασία, που άλλαξε πολλές φορές στρατόπεδο. Στην Ελλάδα του περασμένου αιώνα φλωτάν γραβάτες φοράνε οι πρωτοεμφανιζόμενοι κομμουνιστές, αλλά και ο φοιτητής Νομικής Γεώργιος Παπανδρέου που οδηγείται στην φυλακή –πάντα με την γραβάτα του- γιατί δεν ήθελε να συμμετέχει στο μάθημα της σουηδικής γυμναστικής.

Το αυθεντικό σύμβολο της δημοκρατίας είναι βέβαια η ρεπούμπλικα. Η τραγιάσκα θα βρεθεί στο κεφάλι του Λένιν, την εποχή που η μπλούζα μαχόταν την ρεντιγκότα και το κασκέτο τον πίλο, όπως το ψωμοτύρι πολεμούσε τον …αστακό. Με το πέρασμα του χρόνου η γραβάτα είναι σύμβολο αστισμού που φοράνε οι «κυριλέδες». Ο μπερές θα εμφανισθεί στον αγγλικό εμφύλιο θα γίνει σύμβολο του πυροβολικού στην Γαλλία αλλά και στην Ελλάδα που αντιγράφει τον αγγλικό στρατό και θα περάσει στο αντάρτικο με τον Τσε Γκεβάρα.

Σημασία δεν έχει πια τι φοράς, αλλά ποιος είναι αυτός που τα φορά. Τα μπλου τζιν από ρούχα εργατών συμβόλισαν μια επανάσταση ώσπου έπεσαν στα χέρια των γιάπηδων. Τα παλιά τζάκετ, που μπορεί να ήταν του αμερικάνικου στρατού έγιναν αντιιμπεριαλιστικά σύμβολα, αλλά τώρα πια μόνο Χρυσαυγίτες φοράνε στρατιωτικά ρούχα.

Ιστορικά το ζιβάγκο του Ανδρέα Παπανδρέου συμβόλισε το πέρασμα από τα τζάκετ και τα αντάρτικα μπουφάν σε …πλαδαρές γραβάτες. Ο νεαρός Αλέξης Τσίπρας προσπαθεί να συνδυάσει τον ροκαμπιλάτη φαβορίτα με το σκουλαρίκι του συνοδού του Ανδρέα Καρίτση, όταν επισκέπτεται για πρώτη φορά τον Πρόεδρο Δημοκρατίας, αλλά τη μάχη -διεθνώς- κέρδισε με το Μπέρμπερυ κασκόλ του ο Γιάνης Βαρουφάκης.

Αυτός που δίδαξε τον Αλέξη Τσίπρα την τέχνη της πολιτικής της γραβάτας -που δεν φοράς- ήταν ο τότε μέντοράς του Αλέκος Αλαβάνος για τον οποίο ο σημερινός πρωθυπουργός είχε δηλώσει το 2004 πως τον είχε εντυπωσιάσει η απλότητά του και το ανεπιτήδευτο στυλ του. «Ο Αλαβάνος κατάφερε σε μια περίοδο που η πολιτική δημιουργούσε πλήξη να δημιουργήσει ένα πλαίσιο έκπληξης. Δεν έχει σακάκι, δεν έχει γραβάτα, δεν έχει κοστούμι».

Ο τότε πρόεδρος του ΣΥΝ είχε «κλέψει» αυτό το στυλ μάλλον από τον Λούλα, τον λούστρο που έγινε πρόεδρο της Βραζιλίας. Τον είχε συναντήσει στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας σε ένα φόρουμ του Ιδρύματος. «Πως καταφέρνεις και είσαι τόσο δημοφιλής;» ρώτησε ο Αλαβάνος. «Είναι απλό» απάντησε ο Λούλα. «Θα πετάξεις την γραβάτα».

Ο Αλέξης Τσίπρας κατάφερε να κάνει όλο τον κόσμο να ασχολείται με μια γραβάτα που δεν φόρεσε παρά μόνο για λίγο στο Ζάππειο δίπλα στον γραβατοφορεμένο Πάνο Καμμένο -που μιλούσε για τον νέο Γοργοπόταμο- αν και θα του ταίριαζε να φορά …μπερέ.

Η εικόνα του Τσίπρα με την γραβάτα μάλλον δεν του κάνει καλό- κι επέστρεψε στη στολή του. Θα συνεχίσει να δίνει μάχες για νίκες, με τη στολή εργασίας του, όπως κάνει τόσο καιρό, είπε.”Κερδίσαμε μια μάχη όχι όμως τον πόλεμο, ο πόλεμος είναι εκεί έξω, υπάρχουν αδικίες που θα αποκαταστήσουμε και κάθε φορά που θα πετυχαίνουμε νίκες, θα φοράμε και γραβάτα”.

Κρίμα, γιατί ταίριαζε τόσο πολύ με τον Πάνο Καμμένο.