Του Νίκου Λακόπουλου
Καθώς η 21η Αυγούστου πλησιάζει η κυβέρνηση, δηλαδή ο Αλέξης Τσίπρας, βρίσκεται ανάμεσα σε πολλαπλά διλήμματα που δεν αφορούν μόνο το χρόνο των εκλογών, αλλά πάνε πολύ πιο πέρα στο τι θα γίνει μ ε τ ά τις εκλογές. Οι πανηγυρικές φιέστες στη Πνύκα μάλλον αναβάλλονται και η σκέψη να στείλει το δικό του μήνυμα από το Καστελόριζο ο πρωθυπουργός- εκεί που ο Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε πως η Ελλάδα μπαίνει σε μνημόνιο παραμένει-δεν είναι η καλύτερη ιδέα.
Με κάθε τρόπο όλα τα κόμματα με μια επίδειξη “φιλολαϊκισμού”, όπως με τις συντάξεις και τις προτάσεις νόμου που κατέθεσαν δείχνουν πως δεν έχουν αντιληφθεί τίποτα από όσα συνέβησαν- και γιατί- τα τελευταία οχτώ-εννέα χρόνια. Όλα γίνονται για τις εκλογές που αποτελούν αυτοσκοπό όπως και η εξουσία.
Από αυτή την πλευρά ο λαϊκισμός αναπαράγεται από όσους κατηγορούν τον ΣΥΡΙΖΑ για εθνικολαϊκισμό και είναι έτοιμοι να αλλάξουν τα πράγματα αφότου και επειδή αυτοί θα πάρουν -όπως νομίζουν- ξανά στην εξουσία ως ένα είδος τιμωρίας του λαού προς τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια παλινόρθωση που θα πάρει την μορφή δικαίωσης των πολιτικών που άσκησαν τόσα χρόνια, πριν έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ φέρει τα …μνημόνια, κόψει τις συντάξεις με την πολιτική της λιτότητας και τα yes men -χωρίς να ξεχάσουμε πως μας έδεσε για τα καλά στο ΝΑΤΟ!
Οι εκλογές θα γίνουν κάποτε, αλλά το πιο σημαντικό είναι το θα γίνει μετά από αυτές καθώς είναι πιθανό ο λαός αυτός να έχει καταλάβει τι ακριβώς συνέβη και μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ να ξανα-τιμωρήσει όσους εμφανίζονται ως εγγυητές του εθνικού συμφέροντος και του καθεστώτος- που τάχα ανατρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι εκλογές αυτές -και πιο πολύ οι μεθεπόμενες- πιθανόν αντί να “διορθώσουν”το “λάθος”των εκλογών του 2015 μπορεί να ολοκληρώσουν την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού με πολλές εκπλήξεις.
Αν κρίνουμε από την φανερή η λανθάνουσα …αντιμνημονιακή ρητορική της ΝΔ και του σε κατάσταση αμνησίας Κινάλ- ή όπως αλλιώς θα λέγεται σύντομα- δεν έχουν αντιληφθεί ούτε τι συνέβη, ούτε τι συμβαίνει, ούτε τι θα συμβεί. Οι δημοσκοπήσεις πάντως δεν δείχνουν απογοήτευση μόνο από την κυβέρνηση, αλλά και από την αντιπολίτευση. Τα “αντιμνημονιακά” κόμματα ηττήθηκαν, αλλά δεν τόχουν καταλάβει. Οι επόμενες εκλογές θα είναι η κηδεία τους.
Όλοι περιμένουν στις 8 Σεπτεμβρίου στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο Αλέξης Τσίπρας να ανακοινώσει πολλαπλά μέτρα “ανακούφισης” από το μνημόνιο, αλλαγής σελίδας, την αρχή του τέλους της λιτότητας, αφού ήρθε η ώρα “να δρέψουμε καρπούς” – αν και πολλοί δεν θα εκπλαγούν αν ανακοινώσει από κει εκλογές!
Προφανώς η μετάθεση της ημερομηνίας των αυτοδιοικητικών εκλογών τον Μάιο κάτι σημαίνει, αλλά μπορεί αυτό να σημαίνει απλώς πως θέλει να έχει όλα τα σενάρια ανοιχτά ταλαιπωρώντας τον αντίπαλο που μάλλον κουράστηκε να ζητά εκλογές και οργανώνει συνέδριο τον Δεκέμβριο, όταν θα έχουν συμβεί ήδη πολλά.
Το χρονικό σημείο που προσδιορίζει τις εξελίξεις είναι η κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών- αν βέβαια όλα πάνε καλά για τον Ζάεφ- που σημαίνει και την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση- χωρίς αυτό να σημαίνει και πτώση της. Aυτό αποκλείει τις εκλογές μέσα στο φθινόπωρο, όταν η κυβέρνηση τον μόνο που θα αιφνιδιάσει είναι ο εαυτός της, αλλά δεν σημαίνει πως θα γίνουν εκλογές τον Μάιο. Μπορεί να σημαίνει ότι τότε θα αποφασίσει ο Αλέξης Τσίπρας αν θα κάνει εκλογές τον Οκτώβριο του 2019, όπως εξακολουθεί να λέει ή αν μετά από ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα- θα τις επισπεύσει π.χ. για τον Ιούνιο.
Προφανώς για όλα αυτά θα αποφασίσουν οι …αγορές και θα αποσαφηνίσει ο αναμενόμενος ανασχηματισμός -αν βέβαια γίνει- και πόσο “σαρωτικός” θα είναι: οι πληροφορίες ότι μερικοί βουλευτές των ΑΝΕΛ και του Ποταμιού -μαζί με τον αρχηγό τους, όσο και ανεξάρτητοι βρίσκονται κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να επιβεβαιωθούν μαζί με τις κινήσεις προσέγγισης της Κεντροαριστεράς -που μπορεί να πάρουν τον χαρακτήρα μιας νέας “λαϊκής προοδευτικής” – και εκλογικής- συμμαχίας.
Το βέβαιο είναι πως είτε από την Θεσσαλονίκη, είτε από την Πνύκα ή το Καστελόριζο ο Αλέξης Τσίπρας που έχει αφήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αλωνίζει στο εσωτερικό θα ξεκινήσει έναν προεκλογικό αγώνα -χωρίς εκλογές- μια περιοδεία σε όλη την επικράτεια έχοντας μαζί του το έργο ανά περιφέρεια μαζί με το κυβερνητικό πρόγραμμα που θα ανακοινώσει στη ΔΕΘ επιδιώκοντας να αντιστρέψει το κλίμα των δημοσκοπήσεων.
Φυσικά θα επιχειρήσει να αντικαταστήσει το κόψιμο των συντάξεων με άλλα μέτρα, θα μοιράσει το “υπερπλεόνασμα” με κοινωνικά μερίσματα και θα έχει δείξει το κοινωνικό πρόσωπο με αύξηση του κατώτατου μισθού, συλλογικές διαπραγματεύσεις, το αναπτυξιακό του πρόγραμμα που σημαίνει ελαφρύνσεις και δώρα στις επιχειρήσεις. Θα περιμένει τις εξελίξεις σε δικαστικές υποθέσεις όπως το Σκάνδαλο Novartis ή το ΚΕΕΛΠΝΟ και να δει ο ο κόσμος -στη “τσέπη του”- όπως είπε ο Ευκλ. Τσακαλώτος, την έξοδο από το μνημόνιο- δεδομένου ότι γενικά η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας δεν …τρώγεται.
Πέρα από την συνταγματική αναθεώρηση που θα έχει στόχο τη ΝΔ και το Κινάλ, το χωρισμό κράτους και Εκκλησίας, τις σχέσεις με την Αλβανία και την οριοθέτηση της ΑΟΖ -για τις οποίες ο Κοτζιάς δήλωσε ότι δεν θα πάει διακοπές- ξαναμπήκε στην επικαιρότητα ένα θέμα που πρέπει να απασχολεί πολύ τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση ξανατοποθέτησε το θέμα της απλής αναλογικής στις εθνικές εκλογές κοιτάζοντας προς το Κινάλ.
Το θέμα έθεσε ο Παν. Σκουρλέτης και το έκανε πιο σαφές ο Χριστ.Βερναρδάκης: “Το 2016 η ΔΗΣΥ δεν ψήφισε την απλή αναλογική γιατί εμείς δεν είχαμε φέρει την κατάτμηση των μεγάλων περιφερειών” είπε ο δεύτερος “Η πρόκληση για το ΚΙΝΑΛ είναι αν θα αλλάξει τη στάση του στον εκλογικό νόμο. Αν δεν το κάνει πέραν των προσχηματικών λόγων και των βερμπαλισμών, θα επιβεβαιώσει ότι είναι πολιτική ουρά της πιο σκληρής δεξιάς και νεοφιλελεύθερης παράταξης, της Νέα Δημοκρατία».
Το Κινάλ προχθές επανέφερε την πρότασή του καλώντας το Μαξίμου «να υιοθετήσει την πρόταση» και «να προχωρήσει στην άμεση κατάθεση σχετικού σχεδίου νόμου για ψήφιση στη Βουλή». Διαφορετικά, όπως σημειώνεται, θα επιβεβαιώσει πως «η όλη συζήτηση εκπορεύεται για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους» και δεν υπάρχει καμία διάθεση αλλαγής του εκλογικού νόμου”.
Το Κίνημα Αλλαγής προτείνει ένα αναλογικότερο σύστημα στο οποίο το μπόνους θα δίδεται μόνο εάν το πρώτο κόμμα υπερβαίνει το 25% του εκλογικού σώματος, με το «ταβάνι» να ορίζεται στις 35 έδρες. Ζητά την επέκταση της κατάτμησης σε όλες τις μεγάλες περιφέρειες της χώρας και τη δυνατότητα ψήφου για τους Ελληνες εκλογείς του εξωτερικού.
Αν η πρόταση αυτή γίνει δεκτή από την κυβέρνηση με τη βοήθεια άλλων κομμάτων -όπως το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων- μπορεί να ισχύσει από αυτές τις εκλογές. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως ακόμα κι αν η ΝΔ έλθει πρώτη με ένα ποσοστό κάτω του 40% δεν θα μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση, όπως φυσικά και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η πρόταση ευνοεί το Κινάλ που θα γίνει έτσι ρυθμιστής για να πάρει, όπως περιμένει, την “τρίτη εντολή”. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει μετά. Αν τα δυο “αντισυστημικά κόμματα” πάρουν π.χ. 45 έδρες και το πρώτο κόμμα έχει πάνω από 105, τότε όλα μαζί τα άλλα κόμματα που θα μπουν στην Βουλή, επίσης δεν θα μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση.
O προεκλογικός αγώνας άρχισε αυτή τη φορά χωρίς να προκηρυχθούν εκλογές, αλλά πολλοί σκέφτονται τι θα γίνει μετά από αυτές. Αν το πρώτο κόμμα στερηθεί το μπόνους των πενήντα εδρών -πρακτικά είναι λιγότερες- ακόμα και με ένα μικρότερο, όπως προτείνουν το Κινάλ και το Ποτάμι, θα έχουμε νέα δεδομένα μετά τις εκλογές. Αν δεν έχουμε και πριν από αυτές.
Προφανώς όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έφερνε την απλή αναλογική που θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές- αν δεν ανατραπεί από μια μεγάλη πλειοψηφία- είχε ήδη αποφασίσει ότι οι επόμενες κυβερνήσεις θα είναι συμμαχικές. Το Κινάλ επαναφέρει μια πρόταση μαζί με ένταση της αντιδεξιάς ρητορικής ίσως γιατί έχει αντιληφθεί ότι αυτές οι εκλογές θα κρίνουν την τύχη του. Αν φτάσει ως αυτές και πάρει ένα μικρό ποσοστό δεν θα έχει μέλλον, όπως κι αν διαπράξει το λάθος της συνεργασίας με τη Νέα Δημοκρατία.
Το “δημοκρατικό μέτωπο” απέναντι στη δεξιά- αργά ή γρήγορα θα συγκροτηθεί και το εκλογικό σύστημα έχει ρόλο σ΄αυτό, αν και το πρόβλημα είναι πολιτικό. Με δεδομένη την τάση αναβίωσης του δικομματισμού το μόνο ερώτημα που μένει -κυρίως για το Κινάλ ή όποιο κόμμα το διαδεχθεί- είναι αν αυτή η συμμαχία γίνει μεταξύ ανεξάρτητων κομμάτων ή μέσα σε ένα πολιτικό σχηματισμό που μπορεί να έχει ηγέτη τον Αλέξη Τσίπρα.
Αν η κρίση διατάραξε το πολιτικό σκηνικό, η έξοδος από αυτήν απαιτεί ένα νέο σκηνικό με αλλαγές που εκκρεμούν όχι μόνο στη δημοκρατική παράταξη, αλλά και τη Νέα Δημοκρατία που ο Κυριάκος Μητσοτάκης όχι μόνο δεν ανανέωσε, αλλά οδηγεί σε κρίση ταυτότητας. Σε κάθε περίπτωση η μεταμνημονιακή Ελλάδα θα έχει πολιτικές αλλαγές και ραγδαίες εξελίξεις.