Toυ Γ. Λακόπουλου
Η παρουσία του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργου Προβόπουλου στην επιτροπή της Βουλής που ερευνά τα δάνεια των ΜΜΕ και των κομμάτων ήταν ταυτόχρονα μια λαμπρή και μια θλιβερή στιγμή στις διαδικασίες αυτής της επιτροπής.
Η λαμπρή πλευρά ήταν αυτή καθ’ εαυτή η παρουσία του πρώην κεντρικού τραπεζίτη. Πρωτίστως είχε παιδαγωγικό χαρακτήρα δίνοντας το μέτρο της θεσμικής συμπεριφοράς ενός δημοσίου προσώπου, σε ό,τι αφορά αυτά που πρέπει ναι πει και αυτά που δεν πρέπει. Αυτά που υιοθετεί και αυτά που απορρίπτει .
Με άλλα λόγια πού θέτει το όριο ανάμεσα στην νομιμότητα, την κοινή λογική, την διεθνή πρακτική και την ανευθυνολογία. Διέλυσε μύθους, φημολογίες και ανακρίβειες που σέρνονται από καιρό στα μίντια και το δημόσιο βίο και ταυτόχρονα έριξε φως στην ουσία, δείχνοντας τη σωστή οπτική γωνία αξιολόγησης των θεμάτων που ερευνά η επιτροπή.
Ως μάρτυρας ο Προβόπουλος ήταν σαφής, συγκεκριμένος και διαφωτιστικός στην κατάθεσή του. Μίλησε για όλα με ακρίβεια και με πλήρη έλεγχο όσων κατέθεσε, χωρίς να αφήνει περιθώρια για παρανοήσεις ή αμφίθυμες ερμηνείες. Κάποιες απόπειρες βουλευτών να τον “στριμώξουν” ακόμη και για προσωπικά θέματα- είχαν άτυχη κατάληξη για όσους το επιχείρησαν, καθώς είχε απαντήσεις που δεν σήκωναν αντίλογο.
Αυτές οι απαντήσεις, ακόμη και όταν προέκυπταν από κοινότυπες, ή παράδοξες -ενίοτε και άσχετες- ερωτήσεις, ήταν καθαρές, ολοκληρωμένες και έβαζαν σε κάθε θέμα τα πράγματα στη θέση τους.
Μετά από αυτή την κατάθεση κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν ξέρει τι έγινε στο τραπεζικό σύστημα τα τελευταία χρόνια, ποια είναι η εμπλοκή του στην κρίση, και πολύ περισσότερο ότι δεν ξέρει τι έγινε σε επίμαχες περιπτώσεις όπως η Αγροτική Τράπεζα, η τράπεζα Λαυρεντιάδη κ.λ.π.
Με ευπρέπεια -αλλά και χιούμορ όταν χρειάστηκε – αυτοπεποίθηση και επικοινωνιακή άνεση, απάντησε σε όλους και για όλα. Στην ουσία έκανε σεμινάριο – ίσως και … φροντιστήριο σε κάποια θέματα-τραπεζικής πρακτικής και διαχειριστικής ηθικής στα μέλη της επιτροπης. Όσοι πολίτες παρακολούθησαν τη μετάδοση της συνεδρίασης έγιναν σοφότεροι και καλύτερα πληροφορημένοι.
Ήταν μια φωτεινή αντίστιξη στην αλληλουχία των μαρτύρων που εμφανίστηκαν ως τώρα σε αυτή τη επιτροπή, πολλοί από τους οποίους είχαν ως επιδίωξη να συσκοτίσουν και όχι να ενημερώσουν. Ο διοικητής μίλησε με ειλικρίνεια, ευθύτητα και σιγουριά στηριζόμενος στο νομικό πλαίσιο, τους θεσμικούς όρους, την διεθνή εμπειρία του τραπεζικού συστήματος επί των ημερών του, χωρίς διστάσει να διαχωριστεί από άλλες περιόδους ή από πρακτικές τραπεζών. Δεν έκρυψε τίποτε, δεν διόγκωσε ούτε υποβάθμισε, έδωσε τις πραγματικές διαστάσεις σε ό,τι ετίθετο από βουλευτές και αυτό του αναγνωρίστηκε από όλους.
Με έντιμο τρόπο δεν έπαιρνε θέση σε ό,τι δεν γνώριζε ή ζητούσε χρόνο για να προσκομίσει κάποια πληροφορία. Με τον ίδιο τρόπο διευκρίνιζε σε βάθος ό,τι γνώριζε καλά -ό,τι και αν αφορούσε: κόμματα, ΜΜΕ, κυβερνήσεις, ιδιώτες επιχειρηματίες, τραπεζικούς παράγοντες ή και την τρόικα. Ανέλαβε τις ευθύνες που του αντιστοιχούν και απέκρουσε με επιχειρήματα και νηφαλιότητα όσους προσπάθησαν να του αποδώσουν εμπλοκή σε θέματα που δεν είχε, εκ της θέσης του, όπως π.χ. τα κομματικά δάνεια.
Έριξε όμως και οφειλόμενες “μπηχτές”. Είτε σε τραπεζικούς παράγοντες λέγοντας ότι “δεν χρειάζεται να βγάζεις δελτίο για ό,τι κάνεις κάθε μέρα” – όλοι κατάλαβαν- είτε σε πρωθυπουργούς και κυβερνητικά στελέχη που δεν είχαν ποτέ σχέδιο εξόδου από την κρίση. Ούτε έχουν γι’ αυτό και η κρίση παρατείνεται, ενώ θα μπορούσε να έχει λήξει σε 2-3 χρόνια, όπως σε άλλες χώρες.
Καθώς του δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσει και για τη θητεία του στην Τράπεζα της Ελλάδος, δεν απέκρουσε απλώς κάποιες κατηγορίες που διατυπώθηκαν στο παρελθόν -χωρίς καμιά βάση- και επιχείρησαν να αναβιώσουν κάποια μέλη της επιτροπής, αλλά και επιβεβαίωσε τον συνδυασμό του επιτυχημένου τεχνοκράτη, του τραπεζίτη -με πολιτική κρίση αλλά κομματική αμεροληψία- και του ευπατρίδη -που διέκρινε το μοντέλο διοίκησης της τράπεζας επί των ημερών του.
Ασφαλώς το έργο αυτή της επιτροπής είναι περισσότερο πλούσιο μετά την κατάθεση Προβόπουλου. Όσοι πραγματικά θέλουν να προχωρήσει η έρευνα είναι πλέον καλύτερα πληροφορημένοι και μπορούν να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους. Παραπλανήσεις, παρεξηγήσεις, ανακρίβειες, σκόπιμες διαδόσεις, ανεύθυνα δημοσίευματα και ισχυρισμοί άσχετοι με την πραγματικότητα, ιδεοληπτικές προσεγγίσεις, κατέρρευσαν με τη συγκεκριμένη κατάθεση.
Η θλιβερή πλευρά της συγκεκριμένης συνεδρίασης είναι ότι απέναντι σε έναν άνθρωπο που γνώριζε άριστα τα θέματα και είχε κάθε διάθεση να συνδράμει την επιτροπή με απαντήσεις που δεν χωρούσαν αμφισβήτηση, αποκαλύφθηκε η γύμνια των επιχειρημάτων και η προφανής άγνοια βουλευτών που διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Μέλη της επιτροπής, υπεύθυνοι πολιτικοί υποτίθεται σε μια κρίσιμη κοινοβουλευτική διαδικασία, έδειξαν σε ορισμένες περιπτώσεις αδαείς, με μονομερή ενημέρωση και πρόθυμοι να καταναλώσουν και να αναπαράγουν οτιδήποτε διακινείται χωρίς τεκμηρίωση ή νομική βάση, αν όχι με σκοπιμότητα. Ορισμένοι δείχνουν λίγοι για ένα ρόλο με πολλές απαιτήσεις.
Από αυτή την άποψη η κατάθεση Προβόπουλου δεν έριξε μόνο φως στα θέματα της συγκεκριμένης επιτροπής -με γκρίζες διαδικασίες συχνά, αλλά ανέβασε και πολύ ψηλά τον πήχη για τους μάρτυρες και τους βουλευτές.
Ήταν μια υποδειγματική κατάθεση και για ένα επιπλέον λόγο. Σε καμιά στιγμή δεν ανέβηκαν οι τόνοι ούτε από τους συνήθεις “ταραξίες”. Απόδειξη ότι όταν αυτός που καταθέτει είναι σοβαρός και υπεύθυνος δεν έχει κανείς το περιθώριο να αυθαιρετεί και να επιδιώκει τη δημιουργία εντυπώσεων.