Του Γ. Λακόπουλου
Οι πρόθυμοι δημοσκόποι προεξοφλούν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα γίνει Πρωθυπουργός, παρότι όσοι θα το αποφασίσουν δεν δείχνουν ανάλογη προθυμία. Αυτό το γνωρίζει το επικοινωνιακό επιτελείο του προέδρου της ΝΔ και επιχειρεί να δημιουργήσει βεβαιότητες περί νίκης.
Κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει την πρωθυπουργία Μητσοτάκη. Αλλά και κανείς δεν μπορεί να την αποκλείσει. Αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι -αν και αυτό δεν ωφέλησε προκατόχους του στο ίδιο κόμμα, όπως ο Ευάγγελος Αβέρωφ και Μιλτιάδης Έβερτ.
Αν κάνουμε όμως μια υπόθεση εργασίας και θεωρήσουμε ότι μια Δευτέρα του προσεχούς Οκτωβρίου θα ξυπνήσουμε με έναν ακόμη Μητσοτάκη στην Πρωθυπουργία. Μάλλον υπάρχουν λόγοι να ανησυχούμε: τα πράγματα προαλείφονται να είναι χειρότερα από την “πρώτη φορά Μητσοτάκης”- για την οποία όλοι θυμούνται πώς προέκυψε.
Η διακυβέρνηση από τον γιο του Κώστα Μητσοτάκη μπορεί να μην έχει λόγους να φτάσει σε καταστάσεις σαν αυτές στις οποίες παραπέμπουν τα ονόματα Μαυρίκης, Πανσαβόλτα, Γρυλλάκης και…Σαμαράς. Άλλωστε ο ίδιος δεν είχε σχέση με την πολιτική εκείνη την περίοδο.
Σήμερα όμως φέρεται διατεθειμένος να εγκαταστήσει ένα περίεργο σύστημα διακυβέρνησης που δεν δείχνει και πολύ συμβατό με θεσμούς, αλλά και άτυπους κανόνες, μιας ευρωπαϊκής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.
Υπάρχουν μάλλον ανησυχητικά δείγματα μιας …απολυταρχικής αντίληψης άσκησης της εξουσίας. Ας δούμε μερικά:
Κατ’ αρχήν στα φιλικά ΜΜΕ της ΝΔ αναφέρεται ότι το πρώτο νομοσχέδιο που θα φέρει θα αλλάζει τον τρόπο διακυβέρνησης. Διαβάζουμε στα “Παραπολιτικά”: “Μια καινούργια, ευρεία δομή υποστήριξης και συντονισμού του κυβερνητικού έργου σχεδιάζει να δημιουργήσει ως πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η προσέγγιση του προέδρου της Ν.Δ. ξεκινά από την παραδοχή ότι στο ελληνικό πολιτικό σύστημα ο πρωθυπουργός διαθέτει πολλές και καθοριστικές εξουσίες, χωρίς ωστόσο να έχει ένα ισχυρό πρωθυπουργικό γραφείο για να τις υποστηρίζει”.
Πίσω από αυτές τις αθώες αναφορές υποκρύπτεται η βούληση να υποβαθμισθεί το υπουργικό Συμβούλιο ως κεντρικό όργανο της Εκτελεστικής Εξουσίας και οι υπουργοί να έχουν περιορισμένη ευχέρεια αποφάσεων για θέματα του χαρτοφυλακίου τους.
Το σύστημα θα γίνει απολύτως πρωθυπουργικο-κεντρικό με την εγκατάσταση μιας στρατιάς συμβούλων στο Μέγαρο Μαξίμου που θα έχουν το πάνω χέρι στις αποφάσεις. Ουσιαστικά οι υπουργοί θα εποπτεύονται από αυτούς -και όχι από τον Πρωθυπουργό, κατά το Σύνταγμα- και θα εκτελούν εντολές τους, που θα δίνουν εκ μέρους του. Μόνο που όπως είχε πει παλιότερα ο Κ. Σημίτης “οι υπουργοί δεν είναι υπάλληλοι”.
Το υπερ-Μαξίμου ως διοικητικό κέντρο, είναι μια ιδέα που είχε διατυπώσει και ο Γ. Παπανδρέου κάποια στιγμή, αλλά δεν προχώρησε. Αυτό όμως δημιουργεί υπόνοιες για την αμερικανική προέλευση της, όπως και πολλές από τις επικοινωνιακές πρακτικές του Κυριάκου Μητσοτάκη- ή ακόμη και κάποιες φραστικές διατυπώσεις του, που είναι ολόιδιες με του Γιώργου.
Το δεύτερο στοιχείο είναι αυτό που ανακοινώθηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο της ΝΔ μόλις προχθές: τα δημόσια έργα θα τελούν υπό τον αποκλειστικό προσωπικό έλεγχό του. Όπως διαβάζουμε: “η διαχείριση και ο σχεδιασμός θα γίνεται από μία ειδική επιτροπή δίπλα στο γραφείο του Πρωθυπουργού και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων θα είχε τη υπογραφή του Μητσοτάκη”.
Ακούγεται φυσιολογικό, αλλά δεν είναι. Αυτή η μέθοδος θυμίζει άτυπες λειτουργίες του πατέρα του και περισσότερο την επίσημη πρακτική του Αντώνη Σαμαρά που είχε εφαρμόσει ένα περίεργο σύστημα: όλοι οι επενδυτές έπρεπε να περνούν από το Μέγαρο Μαξίμου και συχνά από τον ίδιο προσωπικά.
Αντί να κατευθύνονται στις αρμόδιες υπηρεσίες και όταν ωριμάζουν τα θέματα που τους ενδιέφεραν στους αρμοδίους υπουργούς, τους έστελναν κατ’ ευθείαν στον Πρωθυπουργό. Ή στον περίφημο Στ. Παπασταύρου.
Ως δικαιολογία σ’ αυτό το σύστημα -που κάθε άλλο παρά λειτουργικό και κυρίως διαφανές είναι- προβάλλεται η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας. Αλλά πουθενά στον δυτικό κόσμο η γραφειοκρατία δεν αντιμετωπίζεται με αυτόν τον ιδιότυπο υδροκεφαλισμό. Αντίθετα προτάσσεται η αποκέντρωση.
Το τρίτο είναι η συμμετοχή ιδιωτών παντού. Τώρα μαθαίνουμε ότι η ενδεχομένη κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν θα δίνει απλώς έμφαση στο ιδιωτικό τομέα και τη σύμπραξη με το δημόσιο, αλλά θα παρέχει νομικά και τη δυνατότητα σε επιχειρηματίες να… προτείνουν έργα- τα οποία και θα κατασκευάζουν οι ίδιοι εν συνεχεία.
Προφανώς το πράσινο φως γι’ αυτές τις …πρωτοβουλίες δεν μπορεί παρά να προέρχεται από τον Πρωθυπουργό που θα τις … αποδέχεται. Αυτό γεννά επίσης απορίες. Ήδη προ ημερών ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε τις ασφαλιστικές εταιρίες ότι θα τους… πάει πελάτες! Τώρα το επεκτείνει στα δημόσια έργα.
Από το 2017 ο ο πρόεδρος της ΝΔ είχε ανακοινώσει και έναν άλλο απίστευτο τρόπο διοίκησης: “Εάν μία δημόσια υπηρεσία δεν χορηγήσει μια άδεια εντός ενός εύλογου χρονικού διαστήματος, θα μπορεί να έχει τη δυνατότητα ένας Υφυπουργός, μια άλλη κεντρική Αρχή να χορηγεί αυτήν την άδεια, παρακάμπτοντας στην ουσία τη δημόσια υπηρεσία, η οποία καθυστερεί”.
Η διοίκηση θα υποκαθίσταται από… υφυπουργούς και, όπως μαθαίνουμε τώρα, οι υπουργοί θα υποκαθίστανται από τους πρωθυπουργικούς συμβούλους. Κοντολογίς όλα θα αρχίζουν και θα τελειώνουν στον Κυριάκο Μητσοτάκη και το γραφείο του. Ειδικά όσα σχετίζονται με τον έλεγχο των πόρων….