Όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας στο συνέδριο με τίτλο «Μεταπολίτευση: 50 χρόνια μετά», το οποίο διοργανώνουν η εφημερίδα «Καθημερινή», το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), το Οικονομικό Φόρουμ Δελφών και το Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics (LSE).
«Γεννήθηκα 4 ημέρες μετά τη Μεταπολίτευση, συνεπώς δεν μπορώ να έχω θύμησες και μνήμες από τα πρώτα χρόνια της επισφάλειας», είπε αρχικά ο Αλέξης Τσίπρας και έκανε αναφορά στις εκλογές του 1981, σημείωνοντας την «πλημμυρίδα της Δημοκρατίας που είχε μπει σε κάθε σπίτι». Στη συνέχεια, ο ίδιος είπε πως επρόκειτο για «ουσιαστική μετάβαση σε κοινοβουλευτική δημοκρατία», σημειώνοντας πως ήταν «ιστορική τομή» και υποστήριξε ότι η Αριστερά έκανε λάθος όταν, τότε, έλεγε για «αλλαγή ΝΑΤΟϊκής φρουράς». Όπως επεσήμανε ο πρώην πρωθυπουργός, «η στιγμή της Μεταπολίτευσης θεμελιώθηκε στο πλαίσιο δύο τραυμάτων: Της τραγωδίας στην Κύπρο και της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου».
Ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε σε μια χαμένη ευκαιρία για την Οικονομία κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης, με αποτέλεσμα τη σφοδρή κρίση χρεοκοπίας. Ερωτηθείς για έλλειψη πολιτικής συναίνεσης, ο ίδιος απάντησε: «Οδηγηθήκαμε στην κρίση εξαιτίας της προδοσίας των αξιών της Μεταπολίτευσης». Έπειτα, σημείωσε ότι η αιτία της κρίσης οφειλόταν σε ένα πελατειακό κράτος που χτίστηκε. «Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ έχουν ισοτίμως ευθύνη γιατί πρόδωσαν τις δικές τους ιδεολογικές αρχές», τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας.
Όσον αφορά στο ΠΑΣΟΚ, ο Αλέξης Τσίπρας είπε πως η φορολογική πολιτική που εξέφρασε το ΠΑΣΟΚ, κατά τη δεκαετία του 1990, έδωσε φοροαποφυγή και φοροαπαλλαγή, επομένως – κατά τον ίδιο – δεν υπήρχαν οι πόροι. «Η χώρα σταμάτησε να παράγει, σταμάτησε να φορολογεί», ανέφερε ο ίδιος χαρακτηριστικά. Σχετικά με τη Ν.Δ., ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι απομακρύνθηκε από την πολιτική της χρηστής οικονομικής διοίκησης εν μέσω του ανταγωνισμού του – τότε – δικομματισμού. Για την Αριστερά, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι «παραγνώρισε τους μακροοικονομικούς κινδύνους» και «αφέθηκε στο αφήγημα της ασφαλούς Οικονομίας».
«Δεν σκεφτόμουν πολιτική ρεβάνς με το “Πρώτη φορά Αριστερά”»
«Ούτε μία στιγμή δεν πέρασε από το μυαλό μου να διαπραγμευτώ την παρουσία της Ελλάδας στην Ε.Ε. και στο ευρώ», δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στο δημοψήφισμα του 2015. Στη συνέχεια, ο ίδιος είπε ότι «λάβαμε εντολή διαπραγμάτευσης όχι εξόδου από το ευρώ, αλλά εξόδου από την κρίση με την κοινωνία όρθια». Ο πρώην πρωθυπουργός ανέφερε ότι «κατανοούσαμε τότε πως η χώρα δεν μπορούσε να προχωρήσει χωρίς νέα δανειακή σύμβαση». Άλλωστε, όπως είπε ο ίδιος, «τότε δεν μπορούσαμε να πληρώσουμε ούτε τις συντάξεις».
«Το δημοψήφισμα έδωσε τη δυνατότητα τόσο στην – τότε – ελληνική κυβέρνηση και στην – τότε – ευρωπαϊκή ηγεσία να κάνουν ένα βήμα πίσω», είπε ο Αλέξης Τσίπρας, αναγνωρίζοντας λάθη στη φάση της διαπραγμάτευσης, και πρόσθεσε ότι «χωρίς την αναδιάρθρωση του χρέους, η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να βγει από την κρίση». Έπειτα, αναφέρθηκε σε «προσωπικές στρατηγικές» εντός της κυβέρνησής του και σημείωσε πως «πετύχαμε να υπάρχει ένα δύσκολο πρόγραμμα, όμως με αρχή, μέση και τέλος αλλά και τους απαραίτητους πόρους». Ο ίδιος τόνισε: «Πετύχαμε την έξοδο από τα Μνημόνια το 2018, κάτι που δεν κατάφεραν οι τρεις προηγούμενες κυβερνήσεις, του Γιώργου Παπανδρέου, του Λουκά Παπαδήμου και του Αντώνη Σαμαρά».
«Δεν είχα στο μυαλό μου μια πολιτική ρεβάνς για την “Πρώτη φορά Αριστερά”, αλλά στόχο είχα την ευρεία πολιτική συναίνεση για την έξοδο της χώρας», είπε ο Αλέξης Τσίπρας και είπε ότι είχε φιλική σχέση με τον – τότε – Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπιο Παυλόπουλο, διαψεύδοντας ότι είχε απειλήσει περί παραίτησής του.
«Μια δημοκρατία χωρίς ισχυρά θεσμικά αντίβαρα είναι σίγουρα πάσχουσα»
Για «μαύρη κηλίδα στο φόρεμα της Μεταπολίτευσης» έκανε λόγο ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στην υπόθεση των υποκλοπών, σημειώνοντας πως «έχει περάσει ενάμισης χρόνος και δεν έχει ασκηθεί κάποια δίωξη». Στη συνέχεια, είπε ότι «ο μεγάλος ασθενής είναι η δικαιοσύνη» και συμπλήρωσε το εξής ως προς το κράτος δικαίου: «Υπάρχει προσπάθεια συγκάλυψης των ευθυνών για τα Τέμπη.
Μια δημοκρατία χωρίς ισχυρά θεσμικά αντίβαρα, με μεγάλο ασθενή τη Δικαιοσύνη, είναι σίγουρα πάσχουσα».
«Πολύ φοβάμαι ότι θα βρεθούμε στη διόγκωση ενός κύματος αντιπολιτικής», εάν οι προοδευτικές δυνάμεις δεν μπορέσουν να γίνουν μέρος της λύσης. Η Αριστερά δεν καταφέρνει να συμβαδίσει με τις εξελίξεις και να δώσει προοπτική ενθουσιασμού και μιας καλύτερης ζωής. Η Αριστερά οφείλει να αναστοχαστεί γιατί οι αξίες της είναι διαχρονικές».
«Ατυχής η διαχείριση των τηλεοπτικών αδειών», είπε ο Αλέξης Τσίπρας, τονίζοντας πως «πρόθεσή μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα ευνομούμενο τηλεοπτικό τοπίο, αλλά καταλήξαμε να έχουμε τα ίδια και χειρότερα». Για την υπόθεση Novartis είχαμε ένα μεγάλο σκάνδαλο, σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος δήλωσε: «Η πρόθεσή μας να μην παρέμβουμε σε αυτό το σκάνδαλο, έδινε την εντύπωση ότι βάζαμε στο ίδιο τσουκάλι ανθρώπους που ενδεχομένως είχαν εμπλοκή, με ανθρώπους που δεν είχαν. Υπήρξαν λάθη στους χειρισμούς μας. Δεν είναι δόκιμη η σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα της κυβέρνησης Μητσοτάκη για το κράτος δικαίου». Έπειτα, ο πρώην πρωθυπουργός ανέφερε ότι αν υπήρχε ένα ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου κατά της Ελλάδας για το κράτος δικαίου επί των ημερών του, «δεν θα μπορούσε να σταθεί ούτε ένα λεπτό στο Μέγαρο Μαξίμου».
«Από το 2008 διάγουμε μια περίοδο κρίσεων»
Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε λόγο για «περίοδο μεταπολιτικής», όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, φέρνοντας ως παράδειγμα την άνοδο της Ακροδεξιάς στη Γαλλία και στη Γερμανία, αλλά και την πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μάλιστα, ο ίδιος σημείωσε: «Ο κόσμος έχει κουραστεί. Από το 2008 διάγουμε μια περίοδο κρίσεων. Η εποχή μας μοιάζει – με σημαντικές διαφορές – με αυτό που βίωνε η ανθρωπότητα στα τέλη του Μεσοπολέμου».
Σχετικά με την εξωτερική πολιτική της χώρας, ο πρώην πρωθυπουργός – μεταξύ άλλων – τόνισε: «Ο αντιαμερικανισμός μου πάντα είχε ένα πλαίσιο, ακόμη και όταν ήμουν νέος. Εμπνεόμουν από τον Μαρτιν Λούθερν Κινγκ και από τα κινήματα που διαμορφώνονταν στις ΗΠΑ. Είμαι ευτυχής που η δική μου κυβέρνηση έπαιξε ρόλο στην ομαλοποίηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Όλες οι κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης είχαν πάντα στενές σχέσεις με όλους στην εξωτερική πολιτική. Ο πρώτος που άνοιξε τον δρόμο για πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής».
«Ο Ανδρέας Παπανδρέου ολοκλήρωσε τη Μεταπολίτευση»
Για τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι ο πατέρας του ήταν μέλος του ΠΑΣΟΚ, αλλά τα αδέλφια του ήταν οργανωμένα στην ΚΝΕ. «Το βράδυ των εκλογών του ’81, είδα κατηφή τα αδέλφια μου, ήταν μία αντίφαση», ανέφερε ο ίδιος και τόνισε ότι αποφάσισε να ενταχθεί στην Κομμουνιστική Αριστερά την εποχή που κατέρρεαν όλες οι βεβαιότητες. «Δεν ήμουν ποτέ οπαδός του Ανδρέα Παπανδρέου», υποστήριξε ο πρώην πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Ανοησίες τα περί μιμητισμού. […] Κάποιοι ενοχλήθηκαν γιατί το ωστικό κύμα του 2015 είχε συγκρίσιμα χαρακτηριστικά με εκείνο του 1981».
«Ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι μια εμβληματική προσωπικότητα, αφού ολοκλήρωσε τα βήματα της Μεταπολίτευσης και προχώρησε σε μεγάλες αλλαγές εκσυγχρονισμού της χώρας που ήταν απαραίτητες», ανέφερε έπειτα ο Αλέξης Τσίπρας. «Υπάρχει η όψη του Ανδρέα Παπανδρέου της “Αλλαγής” και υπάρχει και η κατάληξη της διακυβέρνησης, στο τέλος της κυβερνητικής θητείας του, κατέληξε ο ίδιος κατεστημένο», ανέφερε ο πρώην πρωθυπουργός και τόνισε ότι «αν δεν υπήρχε η εκδικητική στάση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου με το Ειδικό Δικαστήριο, ίσως να ήταν διαφορετικό το αφήγημα πια».
«Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η εντιμότερη της Μεταπολίτευσης»
«Για τη χώρα δεν είμαι ευχαριστημένος γιατί, ύστερα από 50 χρόνια ομαλής πορείας, τα νέα παιδιά φεύγουν από τη χώρα ξανά. Έχει υπάρξει μια ρωγμή στο κοινωνικό συμβόλαιο της Μεταπολίτευσης. Είναι εμφανές ότι οι νέες γενιές βλέπουν ότι θα ζήσουν χειρότερα από τις προηγούμενες. Προσωπικά, δεν μπορώ να είμαι περήφανος για το ότι παρά τις προθέσεις μας, από λάθη και παραλείψεις, δώσαμε μια εικόνα διαφορετική από αυτό που επιδιώκαμε. Είμαι απογοητευμένος που ενώ πετύχαμε πολλά, διαχειριστήκαμε ενοχικά τη μεγάλη μας επιτυχία: το ότι διαχειριστήκαμε την πιο κρίσιμη στιγμή της χώρας, στην κρίση. Είμαι απογοητευμένος που δεν καταφέραμε να ολοκληρώσουμε έναν βελούδινο διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας. Η σύμπραξη με τους ΑΝΕΛ έγινε με βάση τις δυνατότητες που υπήρχαν.
«Η χώρα παραμένει συνώνυμο της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας και είμαι περήφανος γι’ αυτό. Για την κυβέρνησή μου είμαι περήφανος για τρία πράγματα: Για την έξοδο από το Μνημόνιο, για τη Συμφωνία των Πρεσπών, για το γεγονός ότι παρά τις δύσκολες στιγμές, η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η εντιμότερη της Μεταπολίτευσης όσον αφορά στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος».
