Του Πέτρου Μηλιαράκη*
Προσφάτως , σε ικανό ποσοστό της κοινής γνώμης, παρατηρείται μία «σύγχυση» αναφορικώς με τους όρους Σένγκεν ( Scengen) και Φρόντεξ (Frontex) , στο εάν αυτοί οι «όροι» κατ´ουσίαν αφορούν «ευρωπαϊκό στρατό».
Με βάση αυτή την διαπίστωση «σύγχυσης» ως προς τους συγκεκριμένους «όρους» ,επιβάλλεται να διευκρινιστεί στο «τι» τους αφορά, γιατί δεν πρέπει να υπάρχει η εκδοχή πως ο «χώρος Σένγκεν» και κυρίως ο «Οργανισμός Φρόντεξ» αποτελούν αμυντικούς πυλώνες!
Συνεπώς για να μη γίνεται αυτή η «σύγχυση» θα πρέπει καταρχάς και ευθέως να διευκρινιστεί ότι ευρωπαϊκός στρατός δεν υφίσταται. Έτσι εκ προοιμίου αναγκαίο καθίσταται να γίνει αναφορά για μια ακόμη φορά στις πρόνοιες του Ευρωπαϊκού Ενωσιακού Δικαίου τόσο ως προς την ασφάλεια των κρατών-μελών όσο και ως προς το ρόλο του ΝΑΤΟ.
Η ΕΥΘΥΝΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ-ΜΕΛΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΝΑΤΟ
Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας «επιβεβαιώθηκε» δυνάμει της παρ. 7 του άρθρου 42 ΣΕΕ ότι:
« Σε περίπτωση κατά την οποία κράτος-μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη-μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών…»
Για τη «δέσμευση» αυτή πρέπει να επισημειωθεί ότι απαιτείται ομοφωνία!
Toύτου δοθέντος,αρκεί σε διακυβερνητικό επίπεδο, ένα και μόνο κράτος-μέλος να διαφωνεί ,προκειμένου η διάταξη αυτή να καταστεί άνευ ουσίας!
Σε κάθε περίπτωση δε, δυνάμει της ειδικότερης πρόνοιας της παρ. 2 του άρθρου 4 ΣΕΕ :
«η εθνική ασφάλεια παραμένει στην ευθύνη κάθε κράτους-μέλους».
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι με βάση την παρ. 2 του άρθρου 42 ΣΕΕ, επουδενί επηρεάζεται, αλλά αντιθέτως είναι αντικείμενο σεβασμού η υποχρέωση όποιου κράτους-μέλους θεωρεί ότι η άμυνα του υλοποιείται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ να συναρτά και να επαφίεται για την ασφάλεια του μέσω του ΝΑΤΟ. Η ίδια δηλαδή η Συνθήκη της Λισαβόνας εγκαθιδρύει το ΝΑΤΟ ως αμυντικό πυλώνα. Με βάση αυτή την σαφή διευκρίνιση, επιβάλλεται περαιτέρω να καταστεί σαφής η έννοια και αποστολή σε ό,τι αφορά στο «χώρο Σένγκεν» και σε ό,τι αφορά στην αποστολή Φρόντεξ.
ΣΕ «ΤΙ» ΑΦΟΡΑ Ο «ΧΩΡΟΣ ΣΕΝΓΚΕΝ» ΚΑΙ «ΤΙ» ΕΙΝΑΙ Ο «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΡΟΝΤΕΞ»
Αρχικώς πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο «χώρος Σένγκεν», που συνομολογήθηκε στο Σένγκεν του Λουξεμβούργου, προδήλως αφορά «το χώρο χωρίς εσωτερικά σύνορα» στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οργανώθηκε δε αυτό το σύστημα του χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα,για την καθιέρωση της ελεύθερης κυκλοφορίας για όλα τα πρόσωπα-υπηκόους των κρατών που υπέγραψαν τη Συμφωνία, καθώς και για την αστυνομική και δικαστική συνεργασία.
Διαπιστώθηκε επίσης προκειμένου να είναι αποτελεσματικό το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (Schengen Information System – SIS) αλλά και για λόγους ευρύτερους που αφορούν στην κοινωνική συνοχή, ότι θα έπρεπε να εξασφαλιστούν κατά τρόπο αποτελεσματικό τα εξωτερικά σύνορα.
Έτσι ιδρύθηκε ο Frontex (Frontières Εxtèrieures) που αφορά Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Εuropean Border and Coast Guard –EBCG),που αποστολή του έχει να συνδράμει τα κράτη-μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν στην προστασία των εξωτερικών συνόρων λόγω της ελεύθερης κυκλοφορίας, χάριν των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όμως οι Θεσμοί-Οργανισμοί αυτοί δεν αφορούν στρατιωτικές δυνάμεις ή αμυντική οχύρωση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).