Εδώ Πολυτεχνείο: Η εξέγερση και η επέτειος

 

Του Νίκου Λακόπουλου 

ΝΙΚΟΣ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣΗ Γενιά του Πολυτεχνείου με την ηρωική εξέγερση του 1973 μπήκε στην πόλη με τον αέρα της νίκης, τραγουδώντας με πολύ ενθουσιασμό. Δεν χρειάστηκε πολύ αυτή η νίκη. Μια-δυο μάχες που έδωσε ένα μικρό κομμάτι της- οι 350 “προβοκάτορες”!- έφταναν για να νικήσουν όλοι. Με ένα αέρα αντι-ιμπεριαλιστικό και αντιφασιστικό η Ελλάδα γέμισε αντιχουντικούς “αγωνιστές”, όταν βεβαιώθηκαν ότι η χούντα είχε πέσει. Ο Κώστας Λαλιώτης, ως υφυπουργός Νέας Γενιάς, με γυαλιά Reyban, post communist στυλ και διμέτωπη επιθετικότητα, διαχειρίζεται τα σοσιαλιστικά οράματα του κινήματος.

Το Πολυτεχνείο δεν ήταν ο Μάης του 68. Τα παιδιά έκαναν πρώτα την εξέγερση κι άρχισαν μετά να διαβάζουν Μαρξ, Λένιν, Μάο, Γκράμσι.  Μερικοί ξεπέταξαν και μικρές μπροσούρες για το τι είπε ο Φρόιντ. Άλλοι δεν ασχολήθηκαν ποτέ. Προτίμησαν θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, καμιά βουλευτική έδρα. Πολύ νέοι, αυτοδημιούργητοι, στην εξουσία. Η Επανάσταση στα χέρια μιας συντηρητικής γενιάς.

– Όταν είχαμε την εξουσία, προτιμήσαμε να κουβαλάμε τις βαλίτσες του Φλωράκη και του Ανδρέα, θα μου πει, κάποτε ένα από τα στελέχη της ΑΝΤΙ-ΕΦΕΕ και πρώτος πρόεδρος της ΕΦΕΕ.

Ήταν μια έρευνα αμερικάνικου πανεπιστημίου που έγινε στην Ελλάδα το 1972. Στην ερώτηση “Τι θα κάνεις σε δέκα τέσσερα χρόνια;” οι φοιτητές της εποχής απαντούσαν, ότι -όπως και έγινε-, “θα είμαι παντρεμένος/η με δυο παιδιά”. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Ταχυδρόμος” με τον τίτλο “Τι έκανες στο Πολυτεχνείο, μπαμπά;” το 1988.

Η “Γενιά του Πολυτεχνείου” είχε πριν την εξέγερση χαράξει το μέλλον της. “Καριέρα- Οικογένεια-Επιτυχία”. Ούτε η Αριστερά, ούτε η Γενιά αυτή είχαν παιδεία και μάλιστα επαναστατική. Τα τανκς είχανε περάσει. Οι Αμερικάνοι δεν χρησιμοποιούν πια τόσο απαρχαιωμένες μορφές για την πολιτική τους κυριαρχία. Κοστίζουν πολύ, δεν είναι δημοφιλείς και δημιουργούν αντιαμερικανισμό και ήρωες. Η νίκη ήταν πλαστική. Πως φτάσαμε από το “ΕΞΩ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΤΟ” στην φιλοαμερικάνικη Αριστερά;

Μετά την ήττα στον Εμφύλιο και την χαμένη Άνοιξη του ’60, η Ελλάδα δανείζεται οράματα. Η εξέγερση θα φέρει μια εφαρμοσμένη, κυβερνώσα “Αριστερά” στην εξουσία, αφού κυριαρχήσει στα Πανεπιστήμια και τα συνδικάτα. Είναι η ώρα της αλήθειας. Υπάρχουν εκατοντάδες “αιρέσεις” και μια σκέψη νεφελώδης σε μία πορεία συλλογικής αυτοϊκανοποίησης. Τελικά θα πάρουμε τον Tρίτο Δρόμο. Δεξιά.

Ο Σοσιαλισμός, όχι μόνο δεν είναι μία Ντίσνεϋλαντ, αλλά μπορεί και να μας στήσει στο ραντεβού. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Το Κίνημα της Αλλαγής θα κουβαλήσει τις ήττες του παρελθόντος ως προπατορικό αμάρτημα. Μεγάλοι Γάλλοι διανοούμενοι, όπως ο Πουλαντζάς, ο Καστοριάδης, ο Παπαϊωάννου, ο Ξενάκης, ο Αξελός είναι Έλληνες που αν έμεναν στην Ελλάδα θα τους είχε εξοντώσει η σταλινική “Αριστερά”.  Πρόλαβαν νέοι και έφυγαν και έτσι τα αριστερά κόμματα περιορίζονται σε διαγραφές μεσαίων στελεχών και φοιτητών. Ευτυχώς για τον ίδιο ο Λένιν δεν ήταν μέλος του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος. Θα τον είχαν διαγράψει.

Η εξέγερση των φοιτητών του Νοέμβρη του 1973 έγινε αμέσως «επέτειος». Ο μύθος της υπερκαταναλώθηκε. Χωρούσαν κι άλλοι τον Νοέμβρη του 1973 γύρω από το Πολυτεχνείο. Μερικοί γράψαν συνθήματα για την Αναρχία, την Σεξουαλική Επανάσταση, τη “Λαοκρατία”.  Οι ενοχές για τη χούντα θα φέρουν τον λαό στο δρόμο για τα επόμενα χρόνια. Ο αγώνας το 1981 με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, είτε δικαιώνεται, είτε συνεχίζεται, έχει τελειώσει. Είναι καιρός να αποενοχοποιηθεί και η Δεξιά. Αυτό που δεν καταλάβαιναν, τότε οι γραφειοκράτες των κομμάτων ήταν πως στο μέλλον θα ερχόντουσαν άλλοι πιο συντηρητικοί από αυτούς για να τους διαγράψουν ως αριστερούς.

Ένα εκατομμύριο κόσμος συγκεντρώθηκε στο χώρο του Πολυτεχνείου, ως το Σύνταγμα, στην πρώτη επέτειο της εξέγερσης. Η επέτειος έγινε γιορτή επίσημη στα σχολεία. Κάθε χρονιά, μαζεύονταν όλο και λιγότεροι, στον τόπο της θυσίας των “ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων”, τον Νοέμβρη του 1973. Σουβλάκια, μικροπωλητές, αφίσες για την Επανάσταση, αντιστασιακοί καμαρωτοί βασανισμένοι, μπροστά στα φλας, “αντιιμπεριαλιστικές δηλώσεις”.

Οι πραγματικοί αγωνιστές, προτίμησαν να εξαφανιστούν, μερικοί οριστικά. Ορισμένοι, κυριολεκτικά. Μερικοί θα το ρίξουν- για την προδομένη και πάλι-Επανάσταση- στο αλκοόλ. Πρώτο σε κατανάλωση, είναι το Jonnie Walker. Ακολουθεί η Stolisnaya. Είναι μια κάποια εξέλιξη από τα πάρτυ με βερμούτ.

«Ήταν μια αγράμματη γενιά, που κατέστρεψε την χώρα, θα πει αργότερα ο διανοούμενος της νεοορθοδοξίας, πρώην αριστερός Στέλιος Ράμφος. “Με την υπεροψία του νικητή, εξαργύρωσε το επίτευγμα με τα σύμβολα και τα προνόμια της εξουσίας. Ακολούθησε με ασύνειδη μακαριότητα στο δρόμο του λαϊκισμού, υποδαύλισε ένα πνεύμα εμφυλίου πολέμου και οδήγησε τον τόπο στη σημερινή κατάντια”.

Φαίνεται πως η χώρα κατέρρευσε γιατί πλήρωσε πρόωρα τις συντάξεις των “αγωνιστών” του Πολυτεχνείου για μια Επανάσταση που δεν είχαν ποτέ κάνει. Την επόμενη φορά θα αναλάβουν οι κυρίες που πίνουν καφέ στο Κολωνάκι και διαβάζουν Καστοριάδη στα Βόρεια Προάστια βλέποντας τον Μπιλ Λάντεν ως ήρωα, πιθανόν από σεξουαλική ανία.

Η ελληνική Αριστερά το 1989 έμαθε ότι πέθανε ο Στάλιν. Η συναυλία των Rolling Stones το 1967 είχε δεκαπέντε χιλιάδες άτομα και διεκόπη, διότι ο τραγουδιστής φορούσε κόκκινο φουλάρι. Η επόμενη θα έχει 80.000 άτομα. Θέλει να πάει κι ο πρωθυπουργός, ο Αρχιεπίσκοπος, όλοι.  Μια βαλίτσα φτάνει στο κόμμα- δώρο από την Siemens. Την κουβαλάει πρώην στέλεχος του Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Περιέχει μέσα ένα εκατομμύριο ευρώ.

Φαίνεται πως το βασικό αίτημα του Πολυτεχνείου, ήταν το …Αττικό Μετρό. Αν και η εξέγερση ήταν η υπέρβαση των κομμάτων της Αριστεράς τα κόμματα αυτά μόνταραν τα πλάνα με τη δική τους οπτική. Κι όλα διέγραψαν την επόμενη δεκαετία όσα μέλη τους διαφωνούσαν. Η επέτειος κορνιζάρει την εξέγερση σαν πτυχίο μιας επαναστατικότητας που δεν υπήρξε ποτέ. Κι έτσι ο αγώνας δικαιώνεται και η ” Ισχυρή Ελλάδα” θα μπει στη ζώνη του ευρώ, το 2001. Πίσω μακριά, η Ιστορία δραπετεύει, το νόημα χάνεται και μοιάζει ο αγώνας να μην έγινε ποτέ.