Η απασχόληση Ατόμων με Αναπηρία – Ισότητα στην αγορά εργασίας

ΦΩΤΟ: ΑΠΕ - ΜΠΕ

 

Toυ Γιώργου Κασιμάτη

kasimatis-300x183-150x150

Πρόσφατα υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που αφορά μέτρα για την ανακούφιση των ΑμεΑ, την απλοποίηση της λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας, την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και συναφή ασφαλιστικά θέματα.

Το πολύ σημαντικό αυτό νομοσχέδιο είναι κυρίως ένα διαδικαστικό νομοσχέδιο που απλοποιεί διαδικασίες και θεσπίζει κάποιες οικονομικές ελαφρύνσεις για τους ΑμεΑ. Το θέμα όμως δεν είναι η δωρεάν μετακίνησή τους ή κατάργηση κάποιου παράβολου αλλά η αξιοποίηση του ανεκμετάλλευτου δυναμικού των ΑμεΑ.

Αλλά ας δούμε ποια είναι τα ουσιαστικά στοιχεία και τα θέματα που αφορούν τους ΑμεΑ.

Ο αριθμός των ΑμεΑ είναι πολύ μεγαλύτερος από όσο ίσως νομίζουν οι περισσότεροι. Το ποσοστό δε των ατόμων αυτών που δεν μπορούν να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας είναι πολύ υψηλό. Ο αποκλεισμός τους από τον εργασιακό βίο, δεν αποτελεί μόνο πρόβλημα για τους ίδιους αλλά και για ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο. Ιδιαίτερα στις μέρες μας που το ενεργό εργατικό δυναμικό στην γηράσκουσα Ευρώπη συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο, η ανάγκη της αξιοποίησης του ανεκμετάλλευτου δυναμικού των ΑμεΑ αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για όλους τους επίσημος φορείς και τις αρχές, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται φυσικά και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ΑμεΑ (πάνω από 650εκ.). Το 80% από αυτά ζει σε αναπτυσσόμενες χώρες. Στην ΕΕ σήμερα, σε ένα σύνολο 500 περίπου εκατομμυρίων πολιτών, τα ΑμεΑ είναι περίπου 50 εκ. Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φανερώνει, ότι στην Ένωση των 28 κρατών μελών περίπου 44,6 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 16 έως 64 ετών θεωρούν ότι έχουν ένα μακροχρόνιο πρόβλημα υγείας ή αναπηρίας. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 16% του συνολικού ενεργού πληθυσμού της.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το ποσοστό ανεργίας των ΑμεΑ είναι διπλάσιο από αυτό των ατόμων χωρίς μειονεκτήματα υγείας, ενώ η κατάσταση για τις γυναίκες με αναπηρία είναι ακόμα χειρότερη από την αντίστοιχη των ανδρών. Το ποσοστό επανένταξης των ΑμεΑ μετά την εμφάνιση της αναπηρίας είναι σχετικά χαμηλό, ενώ επίσης χαμηλό είναι και το επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης τους. Η ΕΕ τάσσεται υπέρ της προστασίας και προώθησης των δικαιωμάτων των ΑμεΑ μέσα από το ισχύον νομικό της πλαίσιο κατά των διακρίσεων. Η ισχύουσα έως τώρα σχετική Ευρωπαϊκή νομοθεσία αφορά στους τομείς της απασχόλησης και της κινητικότητας.

Με βάση της τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες στην Ένωση ισχύει η γενική απαγόρευση κάθε μορφής διάκρισης λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού και αναπηρίας. Επίσης, ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός χάρτης κατοχυρώνει το δικαίωμα των σωματικώς ή διανοητικώς υστερούντων προσώπων να τύχουν επαγγελματικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής και κοινωνικής αναπροσαρμογής. Η Συνθήκη της Λισσαβόνας η οποία προβλέπει την καταπολέμηση των διακρίσεων και όχι απλώς την απαγόρευση τους πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης πολιτικών της ΕΕ.

Δράσεις και προγράμματα για την στήριξη των ΑμεΑ χρηματοδοτούνται και μέσα από τα διαρθρωτικά ταμεία. Ιδιαίτερα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το πρόγραμμα PROGRESS και το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ. Ακόμα, πρέπει να σημειωθεί ότι χρηματοδοτείται και η έρευνα στο τομέα των αναπηριών από το Πρόγραμμα-Πλαίσιο Έρευνας.

Σημαντικό ρόλο, πέραν από τα Κοινοτικά όργανα, παίζει και η διαδραστική σχέση μεταξύ ΕΕ και Ευρωπαίων πολιτών στο ζήτημα της προστασίας των ΑμεΑ. Επιδίωξη άμεσης επαφής και διαλόγου με τους πολίτες και συγκεκριμένα με τους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, που ασχολούνται ενεργά με τα ζητήματα αναπηρίας, αποτελεί πάγια Πολιτική της Ένωσης.

Εννοείται ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει παίξει πρωτεύοντα στα μέτρα που λαμβάνονται για τα ΑμεΑ. Επιπλέον το ΕΚ δεν φροντίζει μόνο για την προώθηση πολιτικής ή νομοθεσίας υπέρ των ΑμεΑ στην Ένωση και τα Κράτη Μέλη αλλά δίνει το ίδιο το !καλό παράδειγμα!. Έτσι, έχει εγκρίνει Οδηγό Ορθής Πρακτικής για την απασχόληση των ΑμεΑ στην Ευρωπαϊκή δημόσια Διοίκηση. Ο οδηγός αυτός αφορά το ίδιο το ΕΚ αλλά και όλα τα Ευρωπαϊκά όργανα, Στόχος του, η διευκόλυνση της δυνατότητας εργασίας των ΑμεΑ εντός των οργάνων της ΕΕ (τόσο σε επίπεδο υπαλλήλων όσο και σε επίπεδο ασκουμένων).

Κλείνοντας πρέπει να υπογραμμισθεί ότι για να επιτευχθεί μια πραγματική ισότητα πρόσβασης στην εργασία, τη μόρφωση αλλά και στην κοινωνία εν γένει για τα ΑμεΑ, πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά βήματα. Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε  να έλθει η αλλαγή μόνο μέσα από το εκάστοτε θεσμικό πλαίσιο. Την αλλαγή μπορούμε να την επιφέρουμε, με αρωγούς την ΕΕ και τα Κράτη Μέλη,  εμείς οι πολίτες με το να σεβόμαστε τους συμπολίτες μας με αναπηρία. Οφείλουμε όλοι μας να ενθαρρύνουμε με κάθε τα τρόπο την απασχόληση των ΑμεΑ, αλλά και να την διευκολύνουμε αξιοποιώντας την δυνατότητα που μας παρέχει η σχετική νομοθεσία.

 

*Ο Γιώργος Κασιμάτης είναι στέλεχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,  επικεφαλής του Europarl TV