Η γλυκόπικρη αλήθεια για το νέο φορέα

Του Αλέξανδρου Λάκκα

Σιγά-σιγά καθώς φτάνουμε στις κάλπες το θολό τοπίο για τις εκλογές για το νέο φορέα της Κεντροαριστεράς ξεκαθαρίζει σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα. Αλλά θολώνει σε ό,τι αφορά την ταυτότητα του νέου κόμματος- που δεν ξέρουμε καν αν θα είναι ενιαίο ή όχι.

Η Φώφη Γεννηματά ξεκίνησε με το “Γυρίστε σπίτι”, φάνηκε να συζητά τη διάλυση του ΠΑΣΟΚ, αλλά κατέληξε(;) στο ότι “το ΠΑΣΟΚ- δυνατό- θα είναι ο πρωταγωνιστής”. Που σημαίνει, αν θέλετε, αν όχι “άντε γεια” κ. Θεοδωράκη!

Η επιχείρηση «Γυρίστε Σπίτι» της Φώφης Γεννηματά θα ήταν ατελέσφορη, αν περιορίζοταν στην επιστροφή του Γιώργου Παπανδρέου- με μηδαμινή εκλογική απήχηση- που άλλωστε απέφυγε γι΄αυτό να κατέβει με το «κίνημα» του στις εκλογές.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης –καθώς στριμώχνεται στο πλάνο με τον Καμίνη- για τον δεύτερο γύρο μοιάζει με γαμπρό ή μια νύφη που τάχα ζητάνε όλοι, αφού έχει ψήφους και “νεολαία”. Θα είναι αυτός που εξασφαλίζει το 15% -και βάλε- ενώ μόλις πριν λίγο καιρό ήταν ο επικεφαλής ενός κόμματος που από 6% φυλορροούσε και θα έμενε εκτός Βουλής. Πώς γίνεται ξαφνικά από αποτυχημένος ηγέτης ενός κόμματος που άγγιζε το 1% να πλασσάρεται ως ηγέτης κόμματος του 15% -και μελλοντικός πρωθυπουργός εν τέλει;

Η υποψηφιότητα Καμίνη -πέρα από ό,τι σημαίνει σε εκλογικό επίπεδο- είναι αυτή που δίνει στο εγχείρημα του νέου φορέα την ευρύτερη νομιμοποίηση του στον κόσμο που θέλει ένα φορέα, αλλά να μην είναι το ΠΑΣΟΚ -και ταυτόχρονα ανασυνθέτει την έννοια της «δημοκρατικής παράταξης» -με την οποία όπως λέει ο ίδιος «κερδίσαμε δυο δημοτικές εκλογές».

Πίσω από τους δυο “γαμπρούς” της παράταξης που θέλουν να εκτοπίσουν την Φώφη Γεννηματά από την ηγεσία –και μάλλον θα συμμαχήσουν στον δεύτερο γύρο- ακολουθεί ένα εσωκομματικό δράμα. Η Φώφη Γεννηματά δεν συσπειρώνει το όλον ΠΑΣΟΚ που εκφράζει την δυσαρέσκεια του κυρίως με τις υποψηφιότητες Ανδρουλάκη και Μανιάτη, ενώ στον προθάλαμο περιμένει ο Γιάννης Ραγκούσης.

Είναι φανερό πως αν η εσωκομματική αντιπολίτευση εκφραστεί στον δεύτερο γύρο με ψήφους κατά πλειοψηφία εναντίον της Φώφης, ο ηγέτης του νέου φορέα θα προέρχεται από άλλο κόμμα. Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα βρεθεί μπροστά στο δίλημμα αν θα παραιτηθεί –ως ηττημένη- ή αν θα διεκδικήσει ξανά την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ –που οδεύει στο δικό του συνέδριο.

Αν η Φώφη Γεννηματά δεν εκλεγεί στην ηγεσία του Νέου Φορέα, αλλά καταφέρει να επανεκλεγεί στο ΠΑΣΟΚ θα έχουμε ένα φαινόμενο διαρχίας με τον Γιώργο Καμίνη- κατά πάσα πιθανότητα- στην ηγεσία του και την Φώφη πρόεδρο του ισχυρότερου- αν όχι του μοναδικού κόμματος.

Αν δεν εκλεγεί στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα έχουμε εξελίξεις που μπορεί να το οδηγήσουν στην διάσπαση –με επικρατέστερο διάδοχο τον Νίκο Ανδρουλάκη. Πιθανόν η λύση σ΄αυτό το ενδεχόμενο να είναι η φυγή προς τον ενιαίο φορέα, όπως θέλει ο Πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Θανάσης Θεοχαρόπουλος που μπορεί να διαισθάνεται πώς η συνύπαρξη κομμάτων στο νέο φορέα μπορεί να σημαίνει το τέλος του.

Η συμπόρευση του ΠΑΣΟΚ και της ισχνής ΔΗΜΑΡ με τον Θανάση Θεοχαρόπουλο  είχε εκφράσει το αόριστο αίτημα για ένα φορέα συνεργασίας σοσιαλιστών, σοσιαλδημοκρατών, κεντρώων και «δημοκρατών αριστερών» με εμφανή απόσταση από την δεξιά, την παραδοσιακή αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η νέα συμπόρευση με το ΚΗΔΙΣΟ, το Ποτάμι και άλλες μικρότερες κινήσεις και προσωπικότητες που δεν εκφράζουν στο μαζικό χώρο παρά μόνο μερικές χιλιάδες ψήφους μόνο θέτει το θέμα της πολιτικής ταυτότητας του νέου φορέα. Ποιος μπορεί να ηγηθεί πραγματικά αυτού του ενιαίου κόμματος χωρίς να παίζει ρόλο διαιτητή στις διαμάχες που άρχισαν όσον αφορά βασικά πολιτικά θέματα και το θέμα της μετεκλογικής συνεργασίας;

Aναπόφευκτα ο νέος φορέας θα πρέπει να πάρει θέσεις για το ζήτημα των συμμαχιών, την απλή αναλογική –που θα τεθεί ξανά στο προσκήνιο, το νέο πιθανολογούμενο νέο “μνημόνιο”- όποια μορφή κι αν έχει- ζητήματα παιδείας όπως ενδεχόμενα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ή ακόμα και μικροζητήματα για νομοσχέδια όπως π.χ. νομοσχέδια σαν κι αυτό της αλλαγής φύλου ή θα πρέπει να συζητήσει προτάσεις σαν κι αυτές του Ραγκούση για την προεδρική εκλογή από το λαό.

Το χάος των απόψεων εδώ είναι δεδομένο. Κι ένα ενιαίο κόμμα μπορεί να πάρει αποφάσεις με όρους πλειοψηφίας, αλλά ένας σχηματισμός με οργανωμένα κόμματα ή μηχανισμούς μπορεί να βρεθεί μπροστά σε φυγόκεντρες δυνάμεις. –δηλαδή αποχωρήσεις, διασπάσεις και ρημαδιό.

Ο νέος ηγέτης- αν δεν είναι στην πράξη ένα συμβούλιο αρχηγών, έτοιμο ανά πάσα στιγμή να διαλυθεί- θα πρέπει να οδηγήσει το νέο φορέα σε συνέδριο, όπου πρέπει να αποφασίσει τον χαρακτήρα του, τα σύμβολά του και το όνομά του.

Θα είναι σοσιαλιστικό, σοσιαλδημοκρατικό, “κεντρώο” «κόμμα του …ανοιχτού κέντρου”, αριστερό, δεξιό ή  γενικά …δημοκρατικό και “προοδευτικό” ώστε να χωράνε όλοι; Θα προχωρήσει στη συνταξη μανιφέστου, κειμένου θέσεων και προγράμματος και τι θα συμβεί στο συνέδριό του;

Eίτε επικρατήσει η Φώφη Γεννηματά, είτε ο Γιώργος Καμίνης- ο ρόλος που τους επιφυλάσσει η επόμενη περίοδος είναι να παίξουν τον ρόλο της ….”μάνας του λόχου”. Κανένας –και πολύ περισσότερο κάποιος άλλος από τους υποψήφιους- δεν μπορούν να παίξουν τον ρόλο του ηγέτη, ούτε να αντιμετωπίσει τον …νέο ηγέτη της Κεντροαριστεράς –που έσπευσε να δηλώσει διάδοχος του “καλού” Ανδρέα- τον Αλέξη Τσίπρα.

Ο μόνος συνεκτικός ιστός για το …απροσδιορίστου πολιτικού φύλου νέο κόμμα-πλατφόρμα είναι η διεκδίκηση της εξουσίας με ένα κατ΄αρχήν μεγάλο ποσοστό που θα απειλήσει την πρωτοκαθεδρία του  ΣΥΡΙΖΑ στον ευρύτερο χώρο. Αν αυτό δεν γίνει ο χώρος θα αποσυντεθεί σε κόμματα, κομματίδια, κινήσεις και «προσωπικότητες»- ένα κέντρο διερχομένων- προορισμένο να αποτελέσει τσόντα του ενός ή του άλλου μεγάλου κόμματος.

Η αναγκαιότητα ενός χώρου ανάμεσα στη Δεξιά, την παραδοσιακή και νεοπαραδοσιακή Αριστερά ως τώρα -για πρώτη φορά- αποσυνδέεται από την άμεση διεκδίκηση της εξουσίας. Είναι μια ιδεολογική και πολιτική ανάγκη έκφρασης όσων όταν κατέρρευσε το ΠΑΣΟΚ δεν εντάχθηκαν κάπου ή ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ μισή καρδιά και επιφυλάξεις, απογοητεύτηκαν και πέρα από ένα κόμμα εξουσίας, θέλουν ένα χώρο πολιτικής έκφρασης. Αυτό δείχνει η εμμονή κάποιων να ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ ή  ΔΗΣΥ ένα κόμμα …αναμνήσεων και νοσταλγίας χωρίς κυβερνητική προοπτική.

Αν αυτή η προσπάθεια δεν υπονομευθεί από μικροφιλοδοξίες και αλλαζονία, αν το συνέδριο του ορίσει την αρχές του με ένα ιδρυτικό μανιφέστο κι αν οργανωθεί η εκλογική του βάση σε τοπικό επίπεδο θα πρόκειται για την αυθεντική κάλυψη ενός πολιτικού κενού. Το αν αυτός ο χώρος καταφέρει να είναι χώρος πολυτασικός με εσωκομματική πάλη, ιδεολογικό πλουραλισμό και πολυσυλλετικτότητα, ένα ανοιχτό κόμμα αρχών με συλλογική δοίκηση- συμβούλιο αρχηγών ή πρωτοκαθεδρία της βάσης θα κριθεί τις επόμενες μέρες.

Αν θυμηθούμε τις αποτυχημένες απόπειρες από την εποχή του 1920 ως τα προσωποκεντρικά αντιφατικά κόμματα που άλλαζαν εύκολα ακόμα και εκλογική βάση, θα είναι ένα πρωτοφανές γεγονός για την Ελλάδα. Αν ο χώρος αυτός ενισχυθεί με άλλες υποψηφιότητες ή εκπλήξεις η πιθανότητα για την δημιουργία  ενός κεντροαριστερού- σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, με την Αριστερά και την Δεξιά του- χωρίς ηγέτη και προσωπολατρεία, ένα κόμμα αρχών με εκλογική απήχηση θα είναι πραγματικότητα.

Η ζωή μας δείχνει πως τα μικρά κόμματα στην Ελλάδα- αν εξαιρέσουμε το ΚΚΕ- δεν έχουν πολύ μέλλον. Ή θα πάψουν να είναι μικρά ή θα γίνουν κόμματα εξουσίας όπως το ΠΑΣΟΚ του 1974 (13%) ή ο ΣΥΡΙΖΑ που από 4% έφτασε το 36% -κυρίως χάρη στην κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ.

Αυτή ήταν η μοίρα του κόμματος του Τσοβόλα ή του κόμματος του Καμμένου –που κάποτε πήρε πάνω από 10%, αλλά αν ακόμα διατηρείται το οφείλει στην συμμετοχή στην κυβέρνηση –με …οχτώ υπουργούς. Η μοίρα της κίνησης Αβραμόπουλου –με 15% στις δημοσκοπήσεις- που δεν έφτασε ποτέ στις εκλογές. Ή του “κόμματος” της “βεβαίας πρωθυπουργού” Ντόρας Μπακογιάννη με το κόμμα μιας χρήσης που δημιούργησε.

Αυτό σημαίνει πως ο νέος φορέας ή θα αντιμετωπίσει τον ΣΥΡΙΖΑ που καλύπτει τον χώρο της Κεντροαριστεράς –με ένα τρόπο …πολιτικής ομηρίας και θα αποσπάσει την πρωτοκαθεδρία- οδηγώντας τον πιθανότητα στην διάλυση- για να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση –κι από τρίτο, δεύτερο κόμμα- ή θα διαλυθεί σε όσα εξ ων συνετέθη.

Η συνθήκη αυτή για το νέο φορέα είναι γνωστή σε όσους βλέπουν τον ΣΥΡΙΖΑ ως κύριο αντίπαλο του νέου εγχειρήματος και σπεύδουν να φτιάξουν προς τα αριστερά αναχώματα. Η προσπάθειά τους όμως να τον αντιπολιτευτούν -σε ποια άραγε κατεύθυνση;- σκοντάφτει στον Αλέξη Τσίπρα και σ΄αυτό που είπε στη Θεσσαλονίκη πρόσφατα: “Ο ΣΥΡΙΖΑ που πολεμάτε δεν υπάρχει πλέον”.

Στην πραγματικότητα δηλαδή όλα τα κόμματα είναι ρευστά και ευμετάβλητα σε ένα πολιτικό σκηνικό -όπως ορίστηκε από την κατάρρευση των μεγάλων κομμάτων της μεταπολίτευσης και ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ- που μοιάζει με κινούμενη άμμο. Η ρουφήχτρα της πολιτικής ζωής κατάπιε πολλά “νέα” κόμματα και θα καταπιεί πολλά ακόμα.