Του Ραφαέλο Παντούτσι *
Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος για την ΕΕ ενισχύει τον ακροδεξιό ακτιβισμό σε όλη την Ευρώπη. Στη Βρετανία σημειώθηκαν ρατσιστικές επιθέσεις, ενώ τα ακροδεξιά κόμματα όλης της ηπείρου εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία για να ζητήσουν κι αυτά δημοψηφίσματα. Ο κίνδυνος είναι τώρα το ήδη πολωμένο πολιτικό περιβάλλον να οξυνθεί ακόμη περισσότερο με την προσφυγή ορισμένων ατόμων στη βία.
Η ακροδεξιά τρομοκρατία αποτελεί ένα όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη. Πρόσφατη έκθεση μιας κοινοπραξίας, υπό το Royal United Services Institute (RUSI), έδειξε ότι οι «μοναχικοί λύκοι» (άνθρωποι που πραγματοποιούν τρομοκρατικές πράξεις χωρίς σαφή καθοδήγηση από μια οργάνωση) προέρχονται τόσο από τον χώρο της ακροδεξιάς όσο και από το φανατικό ισλάμ. Και το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα άτομα αυτά βρίσκονται στο άκρο ενός φάσματος εξτρεμιστών που περιλαμβάνει στοιχεία και από το παραδοσιακό πολιτικό σκηνικό.
Ο Άντερς Μπρέιβικ, που σκότωσε 77 ανθρώπους στη Νορβηγία, είπε ότι σύχναζε σε διαδηλώσεις του Αγγλικού Αμυντικού Συνδέσμου (EDL), μιας οργάνωσης την οποία θαύμαζε επειδή αντιστεκόταν «στην εισβολή μουσουλμανικών ορδών στην Ευρώπη». Ο EDL ιδρύθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο ως αντίδραση στην υποτιθέμενη άρνηση των αρχών να λάβουν μέτρα εναντίον της εξτρεμιστικής οργάνωσης al-Muharijoun και προσείλκυσε ακροδεξιούς, ισλαμόφοβους και ρατσιστές. Γρήγορα βρήκε μιμητές και στην ηπειρωτική Ευρώπη. Την ίδια περίοδο, εμφανίστηκαν στην πολιτική σκηνή και άλλες ευρωπαϊκές εθνικιστικές οργανώσεις όπως το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, το Βρετανικό Εθνικό Κόμμα (ΒΝΡ) και το αυστριακό Κόμμα της Ελευθερίας. Τα ακροδεξιά εθνικιστικά ξενόφοβα συναισθήματα αποτελούσαν πάντα μέρος της ευρωπαϊκής συζήτησης. Η ενίσχυση όμως αυτών των οργανώσεων έδειξε τον κεντρικό ρόλο που αποκτούσαν πλέον οι ιδέες τις οποίες υποστήριζαν. Όσο όμως η ακροδεξιά προσπαθούσε να διεισδύσει στο πολιτικό σκηνικό, το βίαιο άκρο της παρέμενε ισχυρό. Και όταν φούντωσε η συζήτηση για τη μετανάστευση και τους μουσουλμάνους, άρχισαν να αυξάνονται και τα κρούσματα ακροδεξιάς βίας.
Η απάντηση των δυνάμεων ασφαλείας δεν ήταν αυτή που θα περίμενε κανείς. Η έρευνα του RUSI δείχνει ότι τέσσερις στις δέκα επιθέσεις από ακροδεξιούς αποκαλύφθηκαν κατά τύχη – είτε επειδή ο τρομοκράτης ανατινάχθηκε μόνος του είτε επειδή ανακαλύφθηκε την ώρα που οι αρχές πραγματοποιούσαν άλλη έρευνα. Αντίθετα, οκτώ στις δέκα επιθέσεις από ισλαμιστές αποκαλύφθηκαν χάρη σε επιχειρήσεις της αντιτρομοκρατίας.
Είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς αυτή την αμέλεια. Οι περισσότεροι ακροδεξιοί τρομοκράτες δρουν μεμονωμένα και όχι πολύ επαγγελματικά. Παρά ταύτα, εξακολουθούν να σκοτώνουν συνανθρώπους τους για να διαδώσουν την ιδεολογία τους. Και τα θύματά τους δεν είναι λιγότερα από τα θύματα των ισλαμιστών.
Το φαινόμενο αυτό πρέπει να μας ανησυχήσει για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή η εξοικείωση με το ξενόφοβο και ρατσιστικό αφήγημα τροφοδοτεί τη «σύγκρουση των πολιτισμών», ικανοποιεί δηλαδή τις επιδιώξεις οργανώσεων όπως το Ισλαμικό Κράτος και η αλ- Κάιντα. Δεύτερον, επειδή παρά τη διάδοση του ρατσισμού οι μετανάστες θα εξακολουθήσουν να έρχονται στην Ευρώπη, αναζητώντας χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας που οι δυτικές οικονομίες θα συνεχίσουν να τους προσφέρουν. Η οικονομική αυτή δυναμική δεν πρόκειται να αλλάξει δραματικά το υλικό περιβάλλον μας. Ο κίνδυνος λοιπόν είναι ακριβώς αυτός: Ηπολωμένη κοινωνία μας να μην αλλάξει, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι και να βρίσκουν στους ξένους τον ιδανικό αποδιοπομπαίο τράγο.
Αν η πολιτική κοινότητα δεν αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο εγκαίρως και αποτελεσματικά, η βία δεν θα σταματήσει.
(Πηγή: The Guardian – ΑΠΕ ΜΠΕ)
* Ο Ραφαέλο Παντούτσι εργάζεται στο Διεθνές Κέντρο για τη Μελέτη της Ριζοσπαστικοποίησης (ICSR) και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων (ESFR). Το πλέον πρόσφατο βιβλίο του «”We Love death as you love life”: Britain’s Suburban Terrorists» – Αγαπάμε τον θάνατο όπως αγαπάτε τη ζωή: Οι τρομοκράτες των βρετανικών προαστίων – κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2015 από τις εκδόσεις C. Hurst & Co. Publishers Ltd.
