Του Νίκου Λακόπουλου
Η απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά σε τζαμί έχει ένα στρατηγικό βάθος που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απλώς με λύπη, ούτε με δηλώσεις ότι “η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο”.
Η δήλωση του Πρωθυπουργού ότι η απόφαση του Ερντογάν “επηρεάζει όχι μόνο τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, αλλά και τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Unesco και την παγκόσμια κοινότητα συνολικά» είναι μάλλον χλιαρή και δεν θα μάθουμε ποτέ πώς θα επηρεάσει τις σχέσεις των δύο χωρών.
Η άποψη πως είναι διεθνές ζήτημα και όχι ελληνοτουρκικό αποφεύγει το πρόβλημα. Ο Ερντογάν δεν ενδιαφέρεται τόσο για την Αγιά Σοφιά όσο για την “κυριαρχία” του:
«Το θέμα για το πώς και ποιο σκοπό θα χρησιμοποιηθεί η Αγία Σοφία είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα. Έτσι απ’ αυτή την άποψη, θεωρούμε ότι οποιαδήποτε στάση ή έκφραση πέρα από την απόφαση των δικαστικών και εκτελεστικών οργάνων της χώρας συνιστά παραβίαση της εθνικής μας ανεξαρτησίας»,
Όταν ο ‘Σουλτάνος” λέει “θα ανοίξουμε την Αγία Σοφία για προσευχή στις 24 Ιουλίου» και πως η χώρα του ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί εννοεί πως θα ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Το μήνυμα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και όσους τον τελευταίο καιρό εκφράσαν απόψεις που αμφισβητούσαν αυτή την κυριαρχία -ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Ένωση”. Ο Ερντογάν τους γράφει -μαζί με την Unesco- στα παλιά του παπούτσια φροντίζοντας με την Αγιά Σοφιά να το δείξει.
Η πρώτη αντίδραση από τις ΗΠΑ ήταν “απογοήτευση” με την ευχή τουλάχιστο να είναι …ανοιχτή σε όλους τους επισκέπτες, ενώ “λυπηρή” χαρακτήρισε την απόφαση ο “υπουργός Εξωτερικών” της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ.
Προφανώς ο Ερντογάν μαζί με την δημοτικότητά του δεν ενδιαφέρεται για τα ψηφιδωτά της Αγιάς Σοφιάς όσο για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Και η απάντηση στο ερώτημα αν θα τολμήσει ένα θερμό επεισόδιο στην θάλασσα έχει δοθεί ήδη.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη που “καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο” και ψάχνει διαύλους επικοινωνίας “ανοιχτή στο διάλογο” μάλλον θα πρέπει να σπεύσει να ζητήσει την βοήθεια της αντιπολίτευσης -αφού έτυχε στην …βάρδια της η “προσβολή” του χριστιανικού κόσμου -όχι τυχαία.
Η παιδαριώδης εξωτερική πολιτική με “έπη” όπως αυτό του Έβρου και η ατολμία -όλων των κυβερνήσεων- για θέματα όπως τα δώδεκα μίλια και η αποκλειστική οικονομική ζώνη μαζί με συζητήσεις για το πόσο μακρυά είναι το Καστελόριζο άνοιξαν την όρεξη στον Ερντογάν -που έπαιζε στα προεκλογικά του σποτ με την εικόνα του …Μωάμεθ του Πορθητή.
Η ανασύσταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας με στρατό στην Λιβύη και την Συρία και επιρροές στα Βαλκάνια είναι μια φαντασίωση που υλοποιείται με την ‘Δεύτερη Άλωση” -(ξανα)κατακτώντας την Αγιά Σοφιά από το νέο Πορθητή που αγαπά τους συμβολισμούς.
Τουλάχιστο η Ελλάδα που “δεν διεκδικεί’, πιστεύει στο διάλογο και θέλει να βοηθήσει την Τουρκία στην Ευρώπη ας δει την αλήθεια κι ας μην έχει αυταπάτες. Η λογική του κατευνασμού οδηγεί σε περισσότερη επιθετικότητα και η Ελλάδα συμπεριφέρεται σαν γατάκι απέναντι σε λιοντάρι.
Προφανώς τα Ίμια δεν συνέβησαν τυχαία εκείνη τη στιγμή -που έφευγε ο Ανδρέας Παπανδρέου και ερχόταν ο Σημίτης, ούτε ο Ερντογάν χτυπάει αυτή τη στιγμή αφού έχει τσεκάρει τον Μητσοτάκη: έχει στα χέρια του ένα -έστω “ψευτο”- μνημόνιο με την Λιβύη που αγνοεί τα ελληνικά δικαιώματα και η Ελλάδα αντί να έχει οριοθετήσει ΑΟΖ με την Κύπρο παζαρεύει με την Αίγυπτο και τρέχει στην έρημο να βρει τον Χαφτάρ -να διαπραγματευτεί μαζί του.
Ύστερα ζητάει από τον Ερντογάν να …βγει στο τηλέφωνο και επαίρεται ότι εξασφάλισε “δίαυλο επικοινωνίας”. Δεν θα δεχθεί να μπει πλοίο στα χωρικά της ύδατα -που είναι έξι (αλλά “θα” τα κάνει δώδεκα)- και αν μπει μάλλον θα διαμαρτυρηθεί “έντονα”.
Ή θα κάνει ανακοίνωση όπως αυτή που εξέδωσε η Προεδρία της Δημοκρατίας -αντιγραφή της πρωθυπουργικής δήλωσης:
“Η Αγία Σοφία, μνημείο με οικουμενικό χαρακτήρα, ανήκει στην ανθρωπότητα και την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Είναι σύμβολο της ορθοδοξίας και ολόκληρου του χριστιανικού κόσμου. Η απόφαση της Τουρκίας να την μετατρέψει σε τζαμί προκαλεί ευθέως την ιστορική μας μνήμη, υπονομεύει ανεπανόρθωτα τις αξίες της ανεκτικότητας και του διαλόγου των θρησκειών και επιφέρει σοβαρό πλήγμα στις σχέσεις της με την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διεθνή κοινότητα”.
Αν είναι πράγματι “δεύτερη άλωση”, μάλλον η πρώτη ήταν ένα “σοβαρό πλήγμα’ που μεταξύ των άλλων υπονόμευσε τον …διάλογο των θρησκειών.
Έτσι κι αλλιώς ως “μνημείο με οικουμενικό χαρακτήρα” ας τρέξει η ανθρωπότητα να το υπερασπιστεί. Εμείς, όπως είπε και ο απαραίτητος …Αντώνης Σαμαράς, έχουμε να κοιμηθούμε.
‘Οι παγκόσμιες αντιδράσεις, χλιαρές! Η Ευρώπη κοιμάται. Η Δύση αυτοκτονεί” είπε. Ο ίδιος ….αγρυπνά, αλλά δεν είπε αν η κυβέρνηση κάνει το ίδιο όσο ‘η Ευρώπη κοιμάται”.