Του Γ. Λακόπουλου
Ο Νίκος Κοτζιάς υπήρξε ο πιο «πολιτικός» υπουργός του Αλέξη Τσίπρα: εκτός από παλαιό στέλεχος της Αριστεράς και διανοούμενος ήξερε καλά, λόγω προϋπηρεσίας, το υπουργείο που ανέλαβε.
Γι’ αυτό ίσως υπήρξε και ο μόνος υπουργός που εκπόνησε για λογαριασμό της κυβέρνησης ολοκληρωμένη πολιτική στον τομέα του. Οι Πρέσπες είναι ιστορικό τόλμημα του Τσίπρα, αλλά έργο Κοτζιά. Το κράτησε ανοιχτό ακόμη και όταν έτεινε να παγώσει- λόγω Καμμένου.
Όσο καιρό ήταν εγκατεστημένος στο καλύτερο γραφείο του νεοκλασικού της Βασ. Σοφίας ως επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας , είχε κάπως περιορισμένο διεθνές εκτόπισμα. Εστίαζε κυρίως στην περιοχή. Η Ευρώπη και η Αμερική ήταν προορισμοί μικρότερου ενδιαφέροντος για τον ίδιο.
Ίσως καλύτερα για τη χώρα, από το να έχει έναν υπουργό Εξωτερικών που προσπαθεί να γίνει αρεστός στην Ουάσιγκτον και τον άξονα Βερολίνο- Παρίσι.
Πάντως είχε πολιτική για όλα τα θέματα της περιοχής. Και τη μετέφραζε σε κυβερνητική δράση: από τις βολιδοσκοπήσεις των εμπλεκομένων, μέχρι το σχέδιο νομοσχέδιο ή το Προεδρικό Διάταγμα. Έστω και αν σε κάποιες περιπτώσεις νομοθετικές ρυθμίσεις του δεν έφτασαν τη Βουλή και Διατάγματα έμειναν χωρίς υπογραφή.
Εν πάση περιπτώσει κανείς άλλος δεν ανταποκρίθηκε με τόση επάρκεια στο ρολό του ως υπουργός του Τσίπρα και στις δυο κυβερνήσεις του.
Ακόμη και όταν ο Λαφαζάνης τους έσυρε στη Μόσχα για λεφτά -σε μια, συμπληρωματική προς τον Βαρουφάκη, παράνοια.
Ακόμη και όταν έπρεπε όχι μόνο να συνυπάρχει, αλλά να μαζεύει και τα σπασμένα του Καμμένου, που υπήρξε τελικά το μοιραίο πρόσωπο στις σχέσεις του με τον Τσίπρα -για τον οποίο έτσι κι αλλιώς υπήρξε μοιραίος.
Το κακό άρχισε όταν ο Νίκος -ίσως παραβλέποντας την αγωνία του Τσίπρα να διατηρήσει την κυβερνητική ευστάθεια- αισθάνθηκε ότι ο Πρωθυπουργός τον αδικεί απέναντι στον Καμμένο, που έβαζε σε κίνδυνο τη χώρα σε κάποια θέματα.
Ένα δείπνο Τσίπρα -Καμμένου στη Λέσχη αξιωματικών ενεργοποίησε αυτό που άλλοι λενε «παρορμητισμό» και άλλοι «κυκλοθυμία» του Κοτζιά.
Έτσι άρχισε τα λάθη. Πήγε στο υπουργικό Συμβούλιο και ζήτησε εξηγήσεις από τον αδίστακτο υπουργό Άμυνας και όταν ο Πρωθυπουργός δεν πήρε θέση έκανε το πρωτοφανές: αποχώρησε!
Στη φούρια του απευθύνθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ ως πολύ καλός γνωστής της Ιστορίας ήξερε ότι αυτό είναι στα όρια της συνταγματικής κρίσης: η τελευταία φορά που υπουργός απευθύνθηκε στον Ανώτατο Άρχοντα ήταν το 1965.
Η σχέση του με τον Τσίπρα τέλειωσε με μια εξασέλιδη επιστολή Κοτζιά, της οποίας το περιεχόμενο δεν έγινε ποτέ γνωστό. Αλλά κανείς δεν αμφιβάλλει ότι συντάχθηκε στο πνεύμα του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Ντιν Ατσεσον: “Ενα υπόμνημα αποστέλλεται για να κατοχυρώσει τον αποστολέα και όχι για να ενημερώσει τον παραλήπτη».
Έτσι ο τότε Πρωθυπουργός έχασε τον καλύτερο υπουργό του -μαζί με τον Τσακαλώτο. Παρά την εκρηκτική -και άρα όχι επιτυχή, αφού μιλάμε για διπλωμάτες- διαχείριση του υπουργείου Εξωτερικών, επί ημερών Κοτζιά η κυβέρνηση είχε εξωτερική πολιτική.
Κυρίως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχασε τον πιο καταρτισμένο αναλυτή που μπορούσε να έχει δίπλα του, παρά τον ενοχλητικό πατερναλισμό του: επί Παπανδρέου μπορούσε να τον κατευνάζει μόνο ο Χάρης Παμπούκης.
Έχασε και ένα πολύτιμο βουλευτή στην αντιπολίτευση, αφού τον μόνο τρόπο που έχει να τον κρατήσει στη Βουλή, τον διέθεσε για τον Σκουρλέτη, τον Φλαμπουράρη και τον Βασιλικό.
Έκανε λάθος. Ο 70άρης Κοτζιάς από χαρακτήρα ενθουσιαζόταν με την ιδέα ότι συνεργάζεται με έναν ευφυή πολιτικό σαν τον Τσίπρα, που γεννήθηκε το 1974.
Η «λειτουργία μέντορα» απέναντί του είχε αγνές προθέσεις- έστω και με τα υπολείμματα του παλιού καθοδηγητή στο ΚΚΕ. Η διάθεση του ακόμη και στις εντάσεις και τις διαφωνίες – υπήρξε «αγαπητική».
Το πράγμα πάντως στράβωσε. Έκτοτε οι σχέσεις Τσίπρα -Κοτζιά μένουν μετέωρες και μια προσωπική στην Κουμουνδούρου συνάντηση δεν άλλαξε τα πράγματα.
Ο πρώην υπουργός ως επικεφαλής της κίνησης «Πράττω» διεκδικεί συνεργασία κομμάτων. Ο Τσίπρας δεν θα δεχθεί ποτέ σύμπραξη «σε επίπεδο δυο ανδρών».
Μια αναφορά του πρώην Πρωθυπουργού στην αναβολή της ανάδειξης της ΑΟΖ με την Ιταλία επί ΣΥΡΙΖΑ εξελήφθη από τον Κοτζιά ως άδειασμά του. Πήρε φωτιά και δήλωσε ότι όσα είπε ο παλιός προϊστάμενος του- και διάδοχος του στο υπουργείο- «είναι μισή αλήθεια»
Κάποιος να το σταματήσει εδώ. Γιατί ο Κοτζιάς είναι όπως έλεγε η Αμερικανίδα ηθοποιός Ρίτα Μέι Γουέστ: ” Όταν είμαι καλή είμαι πολύ καλή. Όταν είμαι κακή είναι καλύτερη».
