Συνέντευξη στον Βασίλη Σκουρή
«Διαισθάνομαι πως για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η νεολαία διαμορφώνει ένα συλλογικό ταυτοτικό βίωμα που θα τη σημαδέψει. Κατ’ αναλογία, ας πούμε, με τη γενιά του Πολυτεχνείου», επισημαίνει ο γνωστός καθηγητής και συγγραφέας Νίκος Μαραντζίδης. Γιατί μιλά για διαμόρφωση «μιας νέας κουλτούρας κινητοποιήσεων».
«Διαισθάνομαι πως για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η νεολαία διαμορφώνει ένα συλλογικό ταυτοτικό βίωμα που θα τη σημαδέψει. Κατ’ αναλογία, ας πούμε, με τη γενιά του Πολυτεχνείου που σημαδεύτηκε από τη δικτατορία και την εξέγερση του 1973, και στη συνέχεια από την πτώση της Χούντας, η γενιά αυτή των νέων σημαδεύτηκε από τη δεκαετή οικονομική κρίση και τις πολιτικές της πανδημίας ως αποκορύφωμα».
Τα παραπάνω σημειώνει με συνέντευξή του στο iEidiseis o Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής και πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας, ενώ προσθέτει: «Αυτό το κοινό βίωμα μιας γενιάς ανθρώπων δεν είναι στενά πολιτικό, όπως ήταν στην προηγούμενη γενιά, όμως ενέχει πολιτικές απολήξεις καθώς είναι οι πολιτικές για την πανδημία και οι επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης που έχουν συμβάλει τα μέγιστα σε αυτό το αίσθημα της οργής».
Ο Νίκος Μαραντζίδης εκτιμά πως η ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας «θα εκφραστεί αναμφίβολα, όμως δεν είναι βέβαιο ούτε τι κατεύθυνση ακριβώς θα πάρει ούτε πόσο καιρό θα κρατήσει. Επιπλέον, για μια σειρά λόγους, η εκλογική επίδραση των νέων είναι μικρή στο ελληνικό εκλογικό σκηνικό, οπότε βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον οι νέοι δεν πρόκειται να επηρεάσουν σοβαρά τους συσχετισμούς στην κεντρική πολιτική σκηνή». Ταυτόχρονα υπογραμμίζει πως «διαμορφώνεται μια νέα κουλτούρα κινητοποίησης που νομίζω θα μας απασχολήσει σοβαρά και το επόμενο διάστημα».
«Αν μιλάμε με τους όρους του παρόντος, καταγράφεται αναμφίβολα μια απομάκρυνση των νέων από τη ΝΔ, η οποία εξάλλου ποτέ δεν είχε ως προνομιακό της χώρο αυτήν την ηλικιακή ομάδα», επισημαίνει χαρακτηριστικά-και προσθέτει: «Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάλι, κάτι θα κερδίσει αλλά άμεσα δεν νομίζω πως τα εκλογικά του κέρδη θα είναι αξιοσημείωτα. Σε δεύτερη φάση βεβαίως, και εφόσον επιμείνει σε πολιτικές και συμπεριφορές που να αγγίζουν τη νεολαία, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να προσδοκά πολιτικά κέρδη
Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει σήμερα την ελληνική νεολαία κ. Μαραντζίδη;
Την χαρακτηρίζει ο θυμός και η οργή. Βιώνει ένα αίσθημα «ασφυξίας» και αδικίας που την διαπερνά στο σύνολο της. Την προηγούμενη δεκαετία της κρίσης, οι νέοι ηλικίας 18-35 ετών ήταν αυτοί που χτυπήθηκαν σκληρότερα από όλους από την κρίση. Αντιμετώπισαν τεράστια ποσοστά ανεργίας (πάνω από 50%), βρέθηκαν σε συνθήκης δραματικής υποαπασχόλησης και εξευτελιστικά χαμηλών αμοιβών, βίωσαν παρατεταμένα την έλλειψη προοπτικών και υποβάθμιση της ζωής τους. Πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο του εξωτερικού προσπαθώντας να χτίσουν τη ζωή τους.
Τώρα, η πανδημία, και κυρίως οι πολιτικές που αποφασίζονται σε σχέση με αυτήν, τους δίνουν ένα ακόμη σκληρό χτύπημα, που οι ίδιοι μάλιστα το βιώνουν ως κατάφορη αδικία. Οι νέοι είναι η ηλικιακή ομάδα που αντιμετωπίζει το μικρότερο κίνδυνο από τον Covid. Λίγοι από αυτούς αρρωσταίνουν σοβαρά, ελάχιστοι κινδυνεύουν να πεθάνουν. Κι όμως, αυτή η ηλικιακή ομάδα, θυσίασε τα περισσότερα: έχασε την εργασία της, της έλλειψε η κανονικότητα των σπουδών της, αναγκάστηκε να ξεσπιτωθεί και να επιστρέψει στην οικογενειακή εστία υποχρεωμένη να συγκατοικήσει με τους γονείς εκ νέου.
Οι νέοι θυσίασαν την κοινωνικότητα τους, την άθληση τους, τις ερωτικές τους σχέσεις, τον ελεύθερο χρόνο τους, την εκφραστικότητα τους, τις ανάγκες τους για δημιουργία και διασκέδαση.
Και τι παίρνουν ως αντάλλαγμα; Απολύτως τίποτε, στην καλύτερη περίπτωση και στη χειρότερη ξύλο στις πλατείες και αστυνομία στα πανεπιστήμια τους. Αντιμετωπίζονται σαν κακομαθημένα παιδιά που δεν έχουν ανάγκες, σαν να μην είναι ολοκληρωμένοι άνθρωποι. Η νεολαία είναι «ένα καζάνι που βράζει» λοιπόν και κατά τη γνώμη μου «βράζει» δικαίως.
Το αντισυστημικό είναι ένα από τα βασικά της χαρακτηριστικά. Θα μας αναλύσετε τι σημαίνει αυτό;
Κατά τη γνώμη μου δεν είναι ζήτημα αντισυστημικότητας σε αυτή τη φάση. Είναι στεναχώρια για τη ζωή που χάνεται, είναι ασφυξία επειδή αισθάνεται πως της στερείται ελευθερία, και ταυτόχρονα ενόχληση και οργή για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η νεολαία από την κυβέρνηση και γενικότερα από την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων.
Διαισθάνομαι πως για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η νεολαία διαμορφώνει ένα συλλογικό ταυτοτικό βίωμα που θα τη σημαδέψει. Κατ’ αναλογία, ας πούμε, με τη γενιά του Πολυτεχνείου που σημαδεύτηκε από τη δικτατορία και την εξέγερση του 1973, και στη συνέχεια από την πτώση της Χούντας, η γενιά αυτή των νέων σημαδεύτηκε από τη δεκαετή οικονομική κρίση και τις πολιτικές της πανδημίας ως αποκορύφωμα.
Αυτό το κοινό βίωμα μιας γενιάς ανθρώπων δεν είναι στενά πολιτικό, όπως ήταν στην προηγούμενη γενιά, όμως ενέχει πολιτικές απολήξεις καθώς είναι οι πολιτικές για την πανδημία και οι επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης που έχουν συμβάλει τα μέγιστα σε αυτό το αίσθημα της οργής.
Αυτή η ριζοσπαστικοποίηση της νέας γενιάς πώς εκτιμάτε ότι θα εκφραστεί απέναντι στο υπάρχον κομματικό σύστημα;
Αυτή η ριζοσπαστικοποίηση θα εκφραστεί αναμφίβολα, όμως δεν είναι βέβαιο ούτε τι κατεύθυνση ακριβώς θα πάρει ούτε πόσο καιρό θα κρατήσει. Επιπλέον, για μια σειρά λόγους, η εκλογική επίδραση των νέων είναι μικρή στο ελληνικό εκλογικό σκηνικό, οπότε βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον οι νέοι δεν πρόκειται να επηρεάσουν σοβαρά τους συσχετισμούς στην κεντρική πολιτική σκηνή. Περισσότερο πρέπει να επισημανθεί πως διαμορφώνεται μια νέα κουλτούρα κινητοποίησης που νομίζω θα μας απασχολήσει σοβαρά και το επόμενο διάστημα.
Τη Νέα Δημοκρατία, δηλαδή, την έχει απορρίψει οριστικά; Και τον ΣΥΡΙΖΑ;
Στην πολιτική όπως ξέρετε δεν υπάρχει οριστικά. Εδώ, για παράδειγμα, βλέπουμε πρώην ακροδεξιούς να παριστάνουν τους φιλελεύθερους και πρώην κομμουνιστές και σοσιαλιστές να μιλάνε ως νεοσυντηρητικοί ζηλωτές. Όμως, αν μιλάμε με τους όρους του παρόντος, καταγράφεται αναμφίβολα μια απομάκρυνση των νέων από τη ΝΔ, η οποία εξάλλου ποτέ δεν είχε ως προνομιακό της χώρο αυτήν την ηλικιακή ομάδα.
Αν μιλάμε με τους όρους του παρόντος, καταγράφεται αναμφίβολα μια απομάκρυνση των νέων από τη ΝΔ, η οποία εξάλλου ποτέ δεν είχε ως προνομιακό της χώρο αυτήν την ηλικιακή ομάδα
Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάλι, κάτι θα κερδίσει αλλά άμεσα δεν νομίζω πως τα εκλογικά του κέρδη θα είναι αξιοσημείωτα. Σε δεύτερη φάση βεβαίως, και εφόσον επιμείνει σε πολιτικές και συμπεριφορές που να αγγίζουν τη νεολαία, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να προσδοκά πολιτικά κέρδη.
Μπορεί να πάει και προς την ακροδεξιά;
Δεν το βλέπω σε αυτή τη φάση. Αυτή τη στιγμή η διάθεση των νέων όπως αποτυπώνεται είναι εμφανώς αριστερόστροφη.
Η μεγαλύτερη γενιά εκτιμάτε πως είναι σε θέση να νοιώσει τη νεολαία; ‘Η αρνείται να δει το πρόβλημα;
Στην Ελλάδα δεκαετίες τώρα παρατηρείται μια τρομακτική αντίφαση. Σε σημαντικότερο βαθμό από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες νομίζω, οι Έλληνες γονείς είναι έτοιμοι να θυσιαστούν και θυσιάζονται καθημερινά για τα παιδιά τους. Ο καθένας μας γνωρίζει από το ευρύτερο περιβάλλον του συγκινητικές ιστορίες τέτοιας γονικής θυσίας για τα παιδιά. Το «πρώτα το παιδί» αποτελεί στη χώρα μας ένα ηθικό πρότυπο για όλους μας. Όμως, αυτό το ηθικό πρότυπο περιορίζεται σε οικογενειακό και ιδιωτικό πλαίσιο. Είναι μια καθαρά ιδιωτική και οικογενειακή υπόθεση. Σε κοινωνικό επίπεδο, παρατηρούμε πως οι μεγαλύτερες ηλικίες γίνονται σκληρές έως και ανηλεείς απέναντι στους νέους. Γίνονται άκαρδες και εγωιστικές, αμνήμονες και ζηλόφθονες, πεισματάρικες και αντιδραστικές.
Πολλές φορές βλέπω τον κ. Χρυσοχοΐδη και τους ηλικιωμένους νεοσυντηρητικούς οπαδούς του να μιλάνε με ύφος παλιού γυμνασιάρχη της δεκαετίας του 1970 και αναρωτιέμαι, καλά αυτοί ξέχασαν εντελώς τη νιότη τους ή απλώς παριστάνουν πως δεν θυμούνται τίποτε;
ΑΠΟ ΤΟ IEIDISEIS.GR