Toυ Μελέτη Ρεντούμη
Παρά τις αρχικές ευοίωνες προβλέψεις για τον ελληνικό τουρισμό που είχαν ξεκινήσει μάλιστα από την προηγούμενη χρονιά, το τρέχον έτος, μέσα από την απρόβλεπτη εξέλιξη του προσφυγικού στην Ευρώπη και στην χώρα μας, αναμένεται ν’αναδειχθεί σε μαύρο έτος, με δραματικές συνέπειες τόσο για τον ελληνικό τουρισμό όσο και για την ελληνική οικονομία συνολικά.
Είναι βέβαιο ότι την μεγαλύτερη πίεση την έχουν ήδη δεχθεί η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος και η Κως, όντας κατεξοχήν τα νησιά με τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές ροές.
Σταδιακά όμως το πλήγμα στον τουρισμό δεν περιορίζεται μόνο στο ΒΑ Αιγαίο, αλλά ήδη υπάρχει μείωση προκρατήσεων τόσο στη Χαλκιδική, έναν από τους σημαντικότερους προορισμούς στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και στην ίδια την Αθήνα, γεγονός που φανερώνει την έλλειψη σχεδιασμού, συντονισμού και την πολιτική αστάθεια που επικρατεί στη χώρα.
Αναλύοντας τα στοιχεία από τους tour operators, παρατηρούμε ότι, οι μεγάλες αγορές κυρίως για τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, είναι η Γερμανία, η Μ.Βρετανία και η Ολλανδία, όπου πάντα πριν το Πάσχα, έκλειναν σημαντικά πακέτα τύπου all inclusive, ναυλώνοντας μάλιστα και τις αντίστοιχες πτήσεις charter για την κάλυψη της ζήτησης. Ήδη αυτή τη στιγμή, η υστέρηση στις προκρατήσεις ξεπερνά στις μεγάλες χώρες το 25% και θα κινηθεί σε μεγαλύτερα ποσοστά, όσο δεν εξομαλύνεται η κατάσταση.
Επίσης η προοπτική υποκατάστασης αρκετών νησιών του Αιγαίου που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, με νησιά του Ιονίου, από μεγάλα πρακτορεία του εξωτερικού, δεν επιβεβαιώνεται στο βαθμό που θα περίμενε κανείς μέχρι στιγμής, με μόνη εξαίρεση ίσως την αγορά της Μ.Βρετανίας, που παραδοσιακά επισκέπτονται το Ιόνιο Πέλαγος.
Οι μόνες αγορές που φαίνεται προς το παρόν να κρατούν σχετικά καλά, διασώζοντας κάπως την κατάσταση, είναι της Γαλλίας, Σουηδίας και Δανίας απ’όπου αρκετά μαζικά groups καταφθάνουν στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου και ιδίως στα μικρότερα που έχουν ανάγκη τις απ’ευθείας πτήσεις.
Παρ’όλα αυτά τα προβλήματα παραμένουν σημαντικά, και ήδη παρουσιάζεται πλήγμα και σε έναν άλλο τομέα που δεν είναι άλλος από την κρουαζιέρα.
Ενώ είχε γίνει αγώνας εδώ και δύο χρόνια, η Ελλάδα να επιλέγεται από τις μεγάλες εταιρίες ως home port, δηλαδή λιμάνι εκκίνησης και παραμονής, με αφετηρία το λιμάνι του Πειραιά, πλέον αρχίζει η χώρα μας είτε να εξαιρείται από τους προορισμούς, είτε να περιορίζονται οι στάσεις σε ελάχιστα νησιά, αποφεύγοντας κατά βάση τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου.
Εκτός όμως από τα παραπάνω, θα ήταν συνετό ν’αναφέρουμε την σημαντικότερη ίσως επίπτωση στον ελληνικό τουρισμό, η οποία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση ν’αποτελέσει μακροχρόνια τάση.
Η επίπτωση αυτή, σχετίζεται κυρίως με την διατηρησιμότητα των τουριστών, που σημαίνει αν βρεθούν στην χώρα μας κάτω από δύσκολες συνθήκες, αν θα επιχειρήσουν να ξαναέρθουν και τι μήνυμα θα περνούν στο εξωτερικό, γεγονός που επηρεάζει συνολικά την εικόνα της χώρας μας.
Πέραν όμως του παραπάνω παράγοντα, η εικόνα των τιμών των τουριστικών υπηρεσιών είναι καθοριστικής σημασίας. Και αυτό γιατί, η διαφαινόμενη πτώση των τιμών, σε πολλά νησιά του Αιγαίου, φέρνει στο όριο των λειτουργικών εξόδων, πολλές ξενοδοχειακές μονάδες και ενώ οι αγορές στόχος (target groups) θα έπρεπε να είναι βάσει των υποδομών τους, η λεγόμενη Ευρωπαϊκή και όχι μόνο, μεσαία αστική τάξη και πάνω, δημιουργείται και εμπεδώνεται η αίσθηση του low budget προορισμού για την χώρα, με αισθητά μειωμένη κατά κεφαλήν ημερήσια δαπάνη, μειωμένη συνολική διαμονή και βέβαια λιγότερα έσοδα τόσο για τους επιχειρηματίες όσο και για το κράτος μέσω της φορολογίας.
Συμπερασματικά, η χώρα χρειάζεται άμεσα ένα νέο στρατηγικό σχεδιασμό για το τουριστικό της προϊόν, συνολικά σε όλη την επικράτεια, με έμφαση στον θεματικό τουρισμό με υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και κύρους, με το ανάλογο κόστος, που θα καταστήσει την Ελλάδα ξεχωριστό προορισμό υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως ακριβώς της αρμόζει.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός μέλος της Πολιτικής Γραμματείας της Δυναμικής Ελλάδας.
