Το Αιγαίο είναι μακριά

Τελικά το θερμό επεισόδιο που όλοι περίμεναν -το “ατύχημα” στο Αιγαίο συνέβη, αλλά -ευτυχώς που δεν πάθαμε και τίποτα, ‘οπως λέει κι ένα ανέκδοτο! Η ελληνική κυβέρνηση- δια του υπουργού Εξωτερικού- μάλλον δεν κατάλαβε τι συνέβη, ή κατάλαβε πολύ καλά τι συνέβη. Αυτό είναι άλλο ανέκδοτο.

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς είδε πως «στην υπόθεση που υπήρξε γύρω από τα νησιά των Ιμίων έφτασε στην κόκκινη γραμμή και με κάποια έννοια την προσπέρασε», αλλά ήταν πολύ “αυστηρός”: Την άλλη φορά “δεν θα υπάρξει ξανά τέτοια ειρηνική συμπεριφορά από την ελληνική πλευρά».

Τέτοια ή τόση ειρηνική συμπεριφορά;  Από πότε το να το κάνεις τουμπεκί είναι πράξη “ειρήνης”; Δηλαδή τι θα κάνει την “άλλη φορά’;  Θα δούμε, “αύριο είναι μια άλλη μέρα, έλεγε η Σκάρλερ Ο Χάρα στο Όσα Παίρνει ο Άνεμος. Αν αυτό που θα κάνει τότε είναι ακριβώς αυτό που επιδιώκει η “άλλη πλευρά” τότε το Μολών Λαβέ του άλλου υπουργού -που ντύνεται στρατιωτικά και πάει στα στρατόπεδα- είναι η απόδειξη πως η κυβέρνηση έχει υποκαταστήσει την εξωτερική πολιτική με διαβήματα, ηρωισμό για τις κάμερες και κούφιες δηλώσεις μιας χώρας που βρίσκει στις ταπεινώσεις ευκαιρία για επίδειξη κούφιας υπερηφάνιας.

Τελικά πάντα πράξη ειρήνης είναι η προετοιμασία για πόλεμο. Η εξωτερική πολιτική δεν ασκείται μεν γενναίες δηλώσεις και δεν γίνεσαι στρατηγός αν φορέσεις και συ μια στρατιωτική στολή, ιδιαίτερα αν είσαι και ξεκούμπωτος ή φοράς το μπουφάν πάνω από το τζιν. Η γενναιότητα ποτέ δεν φαίνεται από γενναίες δηλώσεις, καμιά φορά είναι απολύτως σιωπηλή. Πάντα είναι προσωπική, δεν μεταβιβάζεται με πολιτικές δηλώσεις, ούτε αποκτάται με …ασκήσεις θάρρους.

Κατά βάση η γενναιότητα δεν επιδεικνύεται και δεν έχει κανένα αποτέλεσμα αν δεν έχεις όπλα. Η αλήθεια είναι, λοιπόν, πως οι δηλώσεις του Ερντογάν “θα δούνε τον στρατό μας” στηρίζονται στο γεγονός πως η χώρα του είναι σε πόλεμο, δεν τον βλέπει στις ειδήσεις. Η χώρα του έχει υπεροπλία και επιδιώκει αυτό που δεν τολμά η ελληνική κυβέρνηση να πει: τη λέξη πόλεμος. Το κατάλαβαν οι Τούρκοι πως οι δυο υπουργοί άμα τους πιάσουν στα χέρια τους θα τους …τσακίσουν τα πόδια και απάντησαν με τον ίδιο τρόπο, με παρόμοιες δηλώσεις στο πιο βάρβαρο,  εμφανίζοντας κι ένα πλοίο κοντά στο Σούνιο.

“Δεν πάει καλά στη Συρία, έχει το μέτωπο του Ιράκ ανοικτό, με την Αρμενία έχει κλειστά τα σύνορά της, με το Κυπριακό συμπεριφέρεται ως καουμπόι στα ανοικτά της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω της ΑΟΖ και από το γεγονός ότι έχουν βρεθεί, όπως φαίνεται, μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου» διαπίστωσε ο υπουργός Εξωτερικών. Μόνο που όλα αυτά άρχισαν πριν την Συρία κι αποτελούν πάγια πρακτική της Τουρκίας που φαίνεται να αντιλαμβάνεται πώς από εδώ τόχουμε διαλύσει το μαγαζί.

Μας απασχολεί πως θα λέγονται οι “Σκοπιανοί”, αλλά ο λαός δεν κάνει πια συλλαλητήρια για το Κυπριακό ή το Αιγαίο που μάλλον είναι μακριά, ενώ τα καζίνο των “Σκοπιανών” είναι δίπλα. Για την ακρίβεια η επίδειξη πατριωτισμού προς την μικρά και αδύναμη γείτονα χώρα συμβαδίζει με την απουσία εθνικής πολιτικής εκεί που τα πράγματα είναι σοβαρά. Η Τουρκία δεν απειλεί με πόλεμο, αλλά τον επιδιώκε. Η περήφανη Ελλάς του ηρωικών υπουργών που ενδέχεται να να μην έχουν κάνει και …σκληρή θητεία στο στρατό και να μην τα πάνε καλά με τα όπλα απαντά με τις Θερμοπύλες ή το Κούγκι -δηλαδή με τραγικές εθνικές ήττες.

Για την ακρίβεια η Τουρκία γνωρίζει πως έχει απέναντί της μια αδύναμη, μια χρεοκοπημένη χώρα που αρέσκεται στις μεγάλες δηλώσεις. Να φορά χλαμύδες σαν σαλαμινομάχος και να κάνει αποκριάτικες παρελάσεις- χωρίς να αντιλαμβάνεται πως μια ναυμαχία εκτός από χλαμύδα θέλει και πλοία. Η εικόνα του διεμβολισμένου πλοίου που περιφέρει η Ελλάς στις αυλές της Ευρώπης λέγοντας “κοιτάξτε τι κάνανε στο πλοίο σας” δεν δείχνει ούτε γεναιότητα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί νίκη. Ιδιαίτερα γιατί το περιστατικό έγινε σε ελληνικά ύδατα και κοντά σε μια βραχονησίδα που “είναι ελληνική”, αλλά η Ελλάς δεν μπορεί να πλησιάσει.

Αυτή η εικόνα είναι μιας χώρας που επιδεικνύει ψυχραιμία ή μιας χώρας που τάχει χαμένα; Για την κυβέρνηση και τα κόμματα ο πατριωτισμός είναι ανάλογος με τις δημοσκοπήσεις. Η κυβέρνηση περιμένει απλώς να τελειώσει το δελτίο ειδήσεων -με τα δυσάρεστα νέα. Μπορεί και να ζητήσει αποζημίωση για το πλοίο -που άλλωστε είναι της …Ευρωπαϊκής Ένωσης- αλλά εκείνη μάλλον δεν το ξέρει ή δεν σκοπεύει να κάνει κάτι γι΄αυτό. Τι θέλει η Ελλάς να πεθάνουν οι Βέλγοι για τα σύνορά της;

H Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα θέμα που αφορά το μισό Αιγαίο ως “αστική διαφορά”, ως μία “παρεξήγηση” που θα λυθεί μόλις οι δυο πρωθυπουργοί συναντηθούν για να χτίσουν μέτρα προσέγγισης των δύο χωρών καθώς οι γείτονές μας μάλλον μας ….προσεγγίζουν πολύ. Τι μέτρα προσέγγισης να συζητήσουν οι δυο κυβερνήσεις όταν η μία έχει “προσεγγίσει” την άλλη περισσότερο από όσο πρέπει;

Προφανώς λείπει ο Ανδρέας Παπανδρέου από το Αιγαίο. Η δειλή πολιτική, μαζί με στρακαστρούκες εθνικού μεγαλείου συνιστάται σε μία παραδοξότητα. Τα Ίμια είναι ελληνικά, αλλά ούτε σημαίες, ούτε κατσίκες, ούτε στρατός εκεί πάνω. Το ίδιο βέβαια κάνουν κι οι Τούρκοι, αλλά στήνουν κι ένα φυλάκιο απέναντι. Το βράδυ παραβιάζουν τον εθνικό χώρο και το πρωί λένε πως έγινε παρεξήγηση -αυτοί οι στρατιωτικοί, λένε, δεν καταλαβαίνουν.

Oι αναλυτές θεωρούν μια πάγια επεκτατική πολιτική της Τουρκίας ως ιδιορρυθμία του Σουλτάνου. Οι παρατηρητές βλέπουν πως οι προστάτες τηρούν πολιτική ίσων αποστάσεων με χαλαρές δηλώσεις. Ουσιαστικά η ελληνική κυβέρνηση ζητά από την ευρωπαϊκή ένωση να προστατεύσει ένα δικό της πλοίο, όπως θεωρούσε το μεταναστευτικό δικό της πρόβλημα κι ακόμα χειρότερα το χρέος της χώρας της ως ένα πρόβλημα της Ευρώπης. Είναι ένα πρόβλημα στην Ψυχιατρική να νομίζεις ότι είσαι κάποιος άλλος, από αυτός που είσαι.

Να κατεβαίνεις με την Mercentes που αγόρασες με κοινοτικά κονδύλια και να νομίζεις ότι είσαι ο Μαρίνος Αντύπας- επειδή πράγματι είσαι σε μπλόκο στο Κιλελέρ. Να φοράς αεροπορικά μπουφάν- με το ονομά σου πάνω και τη λέξη Υπουργός και να νομίζεις ότι είσαι πιλότος στο Αιγαίο. Αυτή η εθνική αφασία συμβαδίζει με αναλύσεις πως πάντα φταίνε οι “ξένοι”, οι “άλλοι”, είμαστε “έθνος ανάδελφο”, αχ, οι καημένοι.

Η πολιτική της “ψυχραιμίας”συμβαδίζει με δηλώσεις ότι δεν χρειαζόμαστε εξοπλισμούς- “ας το ρισκάρουμε”. Η δειλία ονομάζεται ρεαλιστική πολιτική κι η αντιπολίτευση βρίσκει ευκαιρία για επίδειξη μιας γενναιότητας σε μάχες που δεν θα δοθούν ποτέ. Αναδρομική περηφάνια για ήττες, πολύς ηρωισμός, κληρονομημένος, εύκολος όσο και επικίνδυνος-δεν αντέχεται άλλο.

“Ώ γένος ξεκωλιάρικο! ∆ικαίως, µα τον ∆ία, λένε πώς βγαίνει από µας η κάθε τραγωδία” θάλεγε ένας ένδοξος προγονός μας- που έφτασε λογοκριμένος ως τις μέρες μας. Ίσως γιατί ήταν πράγματι με την Ειρήνη κι απίστευτα καυστικός με τους ταρατατζούμ αρχηγούς και τους πολεμοχαρείς τζάμπα μάγκες που υπήρχαν από τότε. Μόνο που τηρουμένων των αναλογιών ο πόλεμος αυτός παρολίγο να γίνει όχι για “τρεις πουτάνες”, αλλά για …τρεις κατσίκες.

Για την ιστορία- που επανέρχεται αυτές τις μέρες- αν και στην κρίση του 1987 ο Ανδρέας Παπανδρέου έκανε ένα διπλωματικό παιχνίδι κυρίως -στέλνοντας τον υπουργό Εξωτερικών στην Βουλγαρία κι απειλώντας με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, το 1996 οι Αρσένης- Σημίτης κατέβασαν όλο το στόλο στα Ίμια και ζήτησαν την …προστασία των Αμερικάνων.

“Συγγνώμη, θα σκοτωθείτε για τρεις κατσίκες” φαίνεται πως είπε με αριστοφανικό τόνο ο Μπιλ Κλίντον. “Η υπόσχεση του Σημίτη στη Βουλή στις 29 Ιανουαρίου να διατηρήσει τη σημαία στη θέση της αποδείχθηκε ενοχλητικό βάρος όταν υποχώρησε από τις θέσεις του” αναφέρει ένα απόρρητο έγγραφο του State Department. “Και τα δύο Υπουργεία Εξωτερικών φαίνονται να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα να συνεργασθούν με τις πρεσβείες στην Αθήνα και την Άγκυρα για την αποτροπή περαιτέρω εντυπωσιασμών από δημοσιογράφους, περιβαλλοντικές ομάδες και καιροσκόπους πολιτικούς στους βράχους των Ιμίων ή οπουδήποτε αλλού. Όμως, ο αριθμός των ακατοίκητων νησίδων κατά μήκος των συνοριακών υδάτων καθιστά το καθήκον αυτό ουσιαστικά αδύνατον να υλοποιηθεί”.

Aυτή τη φορά οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να έχουν διάθεση να παίξουν τέτοιο ρόλο. Ίσως γιατί ο  Τραμπ έχει δει την ταινία των Monty Pythons  και τη σκηνή με τους Ρωμαίους. Ίσως γιατί πάντα τους ενδιαφέρει πάντα η σχέση με την Τουρκία, από μια αποικία που έτσι κι αλλιώς είναι γι΄αυτούς -και με αριστερή κυβέρνηση- δεδομένη.

Συμπτωματικά ο υπουργός που λέει πως αυτός δεν είναι Σημίτης- να ευχαριστεί τους Αμερικάνους- είναι αυτός που πήγε στην Αμερική να τους προσφέρει ένα νησί για να το κάνουν βάση. Τι γελοίο να συμπεριφέρεσαι σαν λέων, ενώ είσαι …γατάκι! Τι κωμικό να φοράς στρατιωτικές στολές ενώ δεν θα κάνεις κανένα πόλεμο. Τι τραγικό να στραπατσάρεται η χώρα σου και να κοιτάς τις δημοσκοπήσεις για να δεις αν είσαι ο “καλύτερος”.

Σαν την Ζωή, την Πορφυρογέννητη αυτοκράτειρα, που ενώ ο εχθρός πλησίαζε την Πόλη αυτή κύτταζε τον καθρέφτη της αν έχει αποκτήσει ρυτίδες.  Είχε μια εικόνα του Χριστού στο δώμα της. Ήταν πολυποίκιλτη, με έντονα χρώματα και αποχρώσεις, που έμοιαζε να μην είναι εικόνα, αλλά ο ίδιος –έλεγες- ο Χριστός. Κάθε μέρα η αυτοκράτειρα καθόταν και μιλούσε σ΄αυτήν την εικόνα.  Ήταν σαφές πως οι αποφάσεις για το βασίλειο κρίνονταν από την έκφραση, τα μηνύματα,  την διάθεση αυτής της εικόνας που την καθοδηγούσε κι αυτή συμβούλευε ανάλογα τον αυτοκράτορα.

Τον ρόλο αυτό έχουν σήμερα οι δημοσκόποι. Πρώτα θα δούμε τι λένε οι δημοσκοπήσεις κι ανάλογα θα απαντήσουμε στις τουρκικές προκλήσεις. Την άλλη φορά. Πάντα την άλλη φορά. Όταν το δόγμα “ούτε σπιθαμή” θα έχει γίνει “για μια σπιθαμή δεν πειράζει”. Τα ‘Ιμια είναι ελληνικά, αλλά δεν θα πεθάνουμε κιόλας για να βοσκούν μερικές κατσίκες.

Προφανώς η γενναιότητα που δεν είναι αρετή όσων το βάζουν στα πόδια, δεν είναι αυτό που χρειάζεται η ταπεινωμένη Ελλάδα, όσο η ειλικρίνεια. Η αλήθεια όμως ποτέ δεν κάνει ένα πολιτικό δημοφιλή, όσο τα ωραία ψέματα- ειδικά τα βράδια όταν βγαίνει το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Ή πιο αργά όταν προβάλλονται ταινίες με ηρωικές στιγμές του έθνους- αλλά πάντα στις επετείους- τις μέρες που γίνεται ακόμα πιο ανυπόφορο να ζει κανείς σ΄αυτή τη χώρα. Που αντίθετα με άλλες εποχές δεν θέτει καν ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας ή έστω εθνικής αξιοπρέπειας, αλλά -με “αριστερή” κυβέρνηση έχει αποδεχθεί πως είναι οριστικά και αμετάκλητα μια αποικία -πράγμα που δεν αποκλείει ωστόσο να έχει μια αξιοπρέπεια -που πρωτίστως σε πολιτικό επίπεδο- έχει χάσει.