Του Διογένη Λόππα
Το πουλί
Οι πρόσφατες εικόνες από την ορκωμοσία του νέου Αμερικανού προέδρου ήταν σοκαριστικές. Ελάχιστοι άνθρωποι, καθόλου κανονικοί άνθρωποι (υποτίθεται λόγω covid), αγκαθωτό συρματόπλεγμα γύρω από αυτό που αποκαλούμε ”ναό της δημοκρατίας”, χιλιάδες στρατιώτες, πολλές προσευχές, ένας υπερήφανα καθολικός πρόεδρος που δεν είχε καν το τακτ να εμφανισθεί ανεξίθρησκος απευθυνόμενος σε ένα πολύχρωμο έθνος, χαρούμενες καλοταϊσμένες (από τα συντρίμμια της Ουκρανίας) οικογένειες. Μια ολότελα σουρεαλιστική κατάσταση που όταν δε θύμιζε Όργουελ, θύμιζε έντονα μετα-σοβιετικές ”δημοκρατίες” ή μπανανίες της δεκαετίας του ’80. Νομίζω ότι το μόνο που έλειπε από την εκδήλωση αυτή, ήταν το πουλί των Χουνταίων.
Έτσι από τον παραλογισμό και τα διαρκή ευτράπελα του τραμπισμού, περάσαμε απότομα σε έναν νέο-λουδοβικισμό. Και μπορεί ο πλανήτης να αισθάνεται ανακουφισμένος από την απουσία ενός επικίνδυνου ανθρώπου, όμως πόσους αληθινούς Αμερικανούς αλήθεια εκπροσωπεί αυτή η γκροτέσκο φιγούρα που προσπαθεί αγωνιωδώς να επιδείξει πόσο ”κανονικός” Αμερικανός είναι, πόσο λευκός, πόσο καθολικός, πόσο καλός οικογενειάρχης, πόσο προοδευτικός, πόσο δημοκράτης, πόσο νεοφιλελεύθερος. Πάντα εκ του ασφαλούς, πάντα πίσω από το αγκαθωτό συρματόπλεγμα, πάντα πίσω από χιλιάδες στρατιώτες, πάντα πίσω από τους πληρωμένους διθυράμβους των ΜΜΕ της παγκόσμιας οικονομικής ολιγαρχίας.
Όταν θα σβήσουν τα πρώτα πυροτεχνήματα, όταν κοπάσει ο θόρυβος από την επαναφορά των ΗΠΑ στη διεθνή κανονικότητα, όταν τελειώσουν οι μπαταρίες του παραλογισμού του συνοριακού τείχους, τότε η γλυκιά νεοφιλελεύθερη συμμορία Clinton/Obama/Harris θα έρθει αντιμέτωπη με το τέρας που εξέθρεψε τα τελευταία 25 χρόνια, το τέρας που έσκισε τις σάρκες της μεσαίας τάξης και βύθισε την ιστορική αμερικανική δημοκρατία σε ένα χάος αυταρχισμού, φτωχοποίησης, διαφθοράς, ανασφάλειας, διαρκούς εξευτελισμού καιν αναξιοπρέπειας. Τότε θα αρχίσουν έκπληκτοι να αντιλαμβάνονται ότι ο τραμπισμός δεν ήταν η ασθένεια, όπως εσφαλμένα νόμιζαν, αλλά το σύμπτωμα. Και μπορεί ο ίδιος ο απερχόμενος πρόεδρος να αποσυρθεί εκβιαζόμενος (ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη διαπραγμάτευση σε σχέση με το πολιτικό του μέλλον και τη δίκη του στο Κογκρέσο), όμως κανένας δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει ότι κάποιος άλλος φέρελπις νέο-φασίστας δεν θα αναγεννηθεί από τις στάχτες του τραμπισμού.
Domestic Terrorism
Όμως το πιο ανατριχιαστικό από όλα όσα συνέβησαν αυτές τις εβδομάδες στις ΗΠΑ ήταν η ορολογία που η νέα διακυβέρνηση επέλεξε για να κατατάξει τους πολιτικούς αντιπάλους της: Εσωτερική Τρομοκρατία. Έτσι, μετά το πουλί των Χουνταίων, που τόσο έλλειψε από την ορκωμοσία, η διακυβέρνηση Biden/Harris και η γλυκιά συμμορία των σύγχρονων Λουδοβίκων, ανακάλυψαν και τον (εσωτερικό τους) εχθρό. Η λεξούλα αυτή δεν επελέγη τυχαία. Δεν είναι τόσο η αξία του συμβολισμού που τη συνοδεύει, αλλά οι νομικές της προεκτάσεις. Οι ΗΠΑ έχουν σε ισχύ έναν από τους πιο απάνθρωπους αντιτρομοκρατικούς νόμους στον κόσμο, που μπορεί να συγκριθεί μόνο με βάναυσα απολυταρχικά καθεστώτα και που ουσιαστικά αφαιρεί κάθε νόμιμο δικαίωμα από τους διωκόμενους, ενώ δίνει τη δυνατότητα στις αρχές να προχωρήσουν σε σκληρά περιοριστικά μέτρα, τόσο σε οικονομικό όσο και σε βιολογικό επίπεδο, χωρίς την έγκριση των δικαστικών αρχών. Εφιάλτης.
Το δράμα που βιώνουν οι Αμερικανοί είναι ακόμα μεγαλύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι ουσιαστικά δε διαθέτουν πρόσβαση σε μια κανονική εκπροσώπηση που θα επιθυμούσαν. Αυτός είναι και ο λόγος (μαζί με την κατασυκοφάντηση του όρου ”σοσιαλισμός” ή έστω ”σοσιαλδημοκρατία”) που στις ΗΠΑ δεν υφίσταται κεντροαριστερά. Πολλοί εδώ στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην αριστερά κάνουν το λάθος να συγχέουν το δημοκρατικό κόμμα με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και το ρεπουμπλικανικό με τη λαϊκή δεξιά. Τεράστιο σφάλμα: Στις ΗΠΑ οι δύο παρατάξεις αντιπροσωπεύουν μόνο αυτό που στην Ευρώπη αποκαλούμε σκληρή δεξιά, απλώς οι δημοκρατικοί φορούν ένα προοδευτικότερο προσωπείο σε κάποια δευτερεύοντα θέματα, όπως για παράδειγμα η οπλοκατοχή, το μεταναστευτικό, οι αμβλώσεις κλπ).
Έτσι ο μέσος Αμερικανός που θα επιθυμούσε να εκφραστεί μέσω ενός κόμματος που θα υπεράσπιζε σθεναρά τα οικονομικά του συμφέροντα, απλούστατα δεν έχει αυτή τη δυνατότητα. Αυτή η προφανής ανωμαλία του δικομματικού αμερικανικού συστήματος εξουσίας, μοιραία τροφοδοτεί με εξτρεμισμό ανθρώπους που σε άλλη περίπτωση θα ήταν καθόλα δημοκράτες. Είναι νομίζω αρκετά σαφές ότι τα δεκάδες εκατομμύρια των ψηφοφόρων του κ. Trump δεν είναι παράφρονες ακροδεξιοί ακόλουθοι της Κου κλουξ κλαν. Δε γοητεύθηκαν από την κόκκινη γραβάτα, την πλούσια κόμη και τα αστεία Αγγλικά του. Άρπαξαν μια ευκαιρία που ξαφνικά βρέθηκε μπροστά τους, μήπως και επαναφέρουν κάτι από την παλιά κανονικότητα, λίγα ψήγματα κλασσικού αμερικανικού ονείρου, δηλαδή. Και είναι επίσης προφανές ότι κάτι τέτοιο ουδέποτε προσφέρθηκε, έστω ως προεκλογική υπόσχεση, από τους Λουδοβίκους της γλυκιάς συμμορίας.
Ο κ. Baiden στον κόσμο
Αν τώρα είστε από αυτούς που προσμένουν μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις από το νέο σύστημα εξουσίας, κρατήστε μικρό καλάθι. Πρώτα από όλα, η βαθιά γραφειοκρατία και οι μυστικές υπηρεσίες, ουδέποτε πέρασαν στον έλεγχο του κ. Trump. Συνεπώς θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που έκαναν πάντα, βασιζόμενοι στις ίδιες σταθερές. Δεύτερον, τα χέρια του νέου προέδρου θα είναι δεμένα καθώς το πρώτο του μέλημα θα πρέπει να είναι η (επιτέλους) αντιμετώπιση της πανδημίας, που έχει στείλει στον άλλο κόσμο σχεδόν μισό εκατομμύριο Αμερικανούς. Όταν θα τελειώσει αυτό, θα πρέπει να μαζέψει τα συντρίμμια της οικονομίας, σε ένα σύστημα που είναι ρυθμισμένο να δείχνει μηδενική ανοχή στις πτωχεύσεις, σε ένα απάνθρωπο σύστημα όπου η τράπεζα σε πετάει έξω από το σπίτι σου, χωρίς δικαστικές διαδικασίες και σε ελάχιστο χρόνο, σε ένα σύστημα όπου αν δεν έχεις χρήματα σε στέλνει να πεθάνεις ήσυχα στο σπίτι σου (αν έχεις) και αν δεν έχεις δουλειά, σε στέλνει στα συσσίτια (όταν υπάρχουν).
Γνώστες της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας στις ΗΠΑ, μου λένε ότι η κατάσταση εντός του έτους αναμένεται εκρηκτική και δυστυχώς όσο καλές προθέσεις και αν έχει η νέα κυβέρνηση (που δεν έχει), τίποτα δεν θα είναι αρκετό να ομαλοποιήσει την κατάσταση και αυτό γιατί το πρόβλημα του γενικότερου συστήματος είναι δομικό. Το οικονομικό σύστημα των ΗΠΑ που ρυθμίζει τα της μεσαίας τάξης είναι κατασκευασμένο με μία μόνο προδιαγραφή: Να είναι αντικομουνιστικό. Είναι δηλαδή σαφέστατα ετεροπροσδιορισμένο. Κάθε προσπάθεια βοήθειας ή ενίσχυσης μιας τάξης που βυθίζεται στο χάος από τις παρενέργειες της ταυτόχρονης λαίλαπας της πανδημίας και του νεοφιλελευθερισμού είναι καταδικασμένη εν τη γενέσει της καθώς θεωρείται ”σοσιαλισμός”. Και στις ΗΠΑ ο σοσιαλισμός θεωρείται έγκλημα καθοσιώσεως. Κυρίως από τους δημοκρατικούς.
Έτσι οι δυνατότητες παρέμβασης του συστήματος Biden στο εξωτερικό θα είναι περιορισμένες κυρίως λόγω έλλειψης πόρων, ενώ λογικά οι ελάχιστοι πόροι που θα απομείνουν, θα κατευθυνθούν σε περιοχές ζωτικού στρατηγικού ενδιαφέροντος, δηλαδή στα πέριξ της Κίνας. Επίσης κάποιες άλλες εξελίξεις, όπως η αναδιάταξη της Αραβικής συμμαχίας και η αναγνώριση του Ισραήλ από τα καθεστώτα της περιοχής, δένουν τα χέρια των ΗΠΑ σε περίπτωση που είχαν διαφορετικά πλάνα ή που σκέφτονταν να διαμορφώσουν μια νέα σχέση με το Ιράν. Ακόμα και στη Συρία, φαίνεται ότι η διπλωματική πρωτοβουλία ανήκει πλέον στους Άραβες και ιδιαίτερα στα υπερδραστήρια ΗΑΕ που αναδύονται ως μια τοπική υπερδύναμη με βλέψεις για παρεμβάσεις, ειρηνικές η μη, σε ένα πολύ μεγάλο εύρος. Πληροφορίες κάνουν λόγο για πυρετώδεις διαβουλεύσεις μεταξύ του κ. Assad και των αραβικών καθεστώτων, ενώ στις διεργασίες εμπλέκονται ακόμα και οι ίδιοι οι Ισραηλινοί, όπου φαίνεται ότι επιδιώκουν ένα momentum με το εχθρικό συριακό καθεστώς αν το τελευταίο δεχθεί να απομακρύνει από το έδαφός του τους παραστρατιωτικούς πυρήνες του Ιράν.
Στο ζήτημα της Τουρκίας η αμερικανική γραφειοκρατία αναμένεται να συνεχίσει να παίζει κατενάτσιο, αν και ο νέος υπουργός εξωτερικών θα είναι περισσότερο πιεστικός σε δύο καίρια ζητήματα: Στην ανάρμοστη σχέση Erdogan – Putin και στο καθεστώς του συριακού Κουρδιστάν. Εκεί η σύγκρουση θα είναι αναπόφευκτη, καθώς το τουρκικό καθεστώς δεν πρόκειται να υποχωρήσει. Και επειδή οι ΗΠΑ δεν αναμένεται να είναι (οικονομικά) σε θέση να επιβάλλουν λύσεις είναι πιθανόν το θέμα να εκχωρηθεί σε μια σύμπραξη Ισραηλινών – Αράβων ή (ακόμα χειρότερα για τα ελληνικά συμφέροντα) να εκχωρηθεί στην ατζέντα της Ε.Ε., δηλαδή των Γερμανών και να μπει σε ένα πακέτο διαπραγμάτευσης που θα περιλαμβάνει από την εμπορική σχέση Ε.Ε. – Τουρκίας, μέχρι τα νησιά του Αιγαίου και τις ζώνες επιρροής στη Λιβύη και την Αιθιοπία. Και αν λόγω έντονων πιέσεων απαιτηθεί κάποια τουρκική υποχώρηση στο ζήτημα του συριακού Κουρδιστάν, τότε θα πρέπει να αναζητηθεί μια αντίστοιχη ”επιτυχία” κάπου αλλού. Και όλοι γνωρίζουμε ποιος είναι ο καρπαζοεισπράκτωρ της περιοχής…
