Γράφει ο Ioannis Glinavos
Μετά από πυρκαγιές χτύπησαν παράκτια θέρετρα και προάστια γύρω από την Αθήνα, οι εικόνες της καταστροφής δείχνουν το ίχνος της καταστροφής και του θανάτου που άφησε πίσω. Ο κόσμος είναι εύλογα συγκλονισμένος. Αλλά οι πυρκαγιές – αν και μικρότερες και με λιγότερους θανάτους από ό, τι σε αυτή την περίπτωση – είναι αρκετά τακτικές και θεωρούνται ως ένα δυσάρεστο αλλά προβλέψιμο καλοκαιρινό περιστατικό στην Ελλάδα.
Αυτές οι πυρκαγιές αντιμετωπίστηκαν γενικά με παραίτηση, και τελικά το ένα έχει οδηγήσει σε τεράστια καταστροφή. Τα παρακάτω δίνουν μια ματιά σε μια πολύ ελληνική τραγωδία.
Η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναπτυγμένη οικονομία, παρουσιάζει πολλές από τις θεσμικές ελλείψεις και τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά που βρίσκονται σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Μια μεγάλη, κεντρικά ελεγχόμενη κατάσταση μπορεί να αποτελέσει πηγή ασφαλούς απασχόλησης (όπως συμβαίνει στην Ελλάδα), αλλά συχνά είναι εξαιρετικά αναποτελεσματική.
Η κρατική εξουσία που ασκείται εσφαλμένα μπορεί να εμποδίσει τη νόμιμη επιχειρηματική δραστηριότητα και οι ρυθμιστικές της λειτουργίες έχουν ελάχιστη επίδραση στις κοινωνίες όπου επικρατεί η παρανομία και η παραοικονομία. Κοιτάξτε τις μετακομμουνιστικές χώρες που υποφέρουν από μια κληρονομιά ενός μεγάλου αλλά αδύναμου κράτους. Η Ελλάδα δεν μπορεί ποτέ να ήταν μέρος του σοβιετικού μπλοκ, αλλά οι διαδοχικές αδύναμες κυβερνήσεις, αντιμετωπίζοντας άσχημα την υπανάπτυξη της χώρας, δημιούργησαν μια σειρά στρεβλώσεων οι οποίες είναι αόρατες στη Δυτική Ευρώπη, αλλά είναι κοινές στα ανατολικά.
Μήπως η προβληματική ιστορική εξέλιξη της Ελλάδας συμβάλλει σε αυτόν τον συγκεκριμένο τύπο καταστροφής; Η σύντομη απάντηση είναι ναι, το κάνει. Η εξήγηση για το πώς οι περιοχές της Ελλάδας ξεσπούν κάθε χρόνο δεν είναι απλώς θέμα κακής οικολογικής διαχείρισης, οικοδομικών προτύπων, πυρασφάλειας και πυροσβεστικών ικανοτήτων. Η εξήγηση αυτή βασίζεται στον νόμο και την επιβολή του.
Στην Ελλάδα, υπάρχουν πολλές αχρησιμοποίητες εκτάσεις που ταξινομούνται ως γεωργικές ή δασικές. Η Ελλάδα έχει ένα πολύπλοκο, απαρχαιωμένο και ατελές νόμιμο σύστημα τίτλου γης, όπου οι προσπάθειες δημιουργίας κτηματολογίου (ή κτηματολογίου) συνεχίζονται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί. Προσθέστε τη διάχυτη διαφθορά των κτηματολογικών γραφείων, των δασικών επιτροπών και της κρατικής διοίκησης και αυτό που παίρνετε είναι μια ευκαιρία για την ανάπτυξη ακινήτων.
Στη Δυτική Ευρώπη, γενικά δεν είναι δυνατή η κατασκευή χωρίς πρώτα να αποκτηθούν οι κατάλληλες άδειες. Όσοι προσπαθούν να το κάνουν χωρίς άδεια, συχνά ανακαλύπτονται, σταματούνται, επιβάλλονται πρόστιμα και ακόμη και αναγκάζονται να αλλάξουν ή να κατεδαφίσουν αυτό που έχτισαν. Οι σοβαρές νομικές και οικονομικές συνέπειες της παράνομης οικοδόμησης καθιστούν αυτό μόνο ένα πολύ περιορισμένο πρόβλημα.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, θα μπορούσατε να κόψετε ένα τμήμα δάσους, να θέσετε τα θεμέλια για ένα κτίριο, να συνδέσετε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας με δωροδοκίες τοπικών αξιωματούχων και στη συνέχεια να περιμένετε την αμνηστία για παράνομα κτίρια που τείνουν να έρχονται περιοδικά, συνήθως κοντά σε γενικές εκλογές. Η τελευταία προσπάθεια νομιμοποίησης επαινέθηκε ως άσκηση αύξησης των εσόδων, ανεξάρτητα από τις συνέπειες σε άλλους τομείς, όπως – κατά τύχη – οικολογική διαχείριση και πυρασφάλεια. Και έτσι τα επιχειρηματικά είδη εκμεταλλεύονται τη φωτιά στο δάσος, αφαιρώντας το εμπόδιο έτσι ώστε να μπορούν να χτίσουν σπίτια, χωρίς φροντίδα για κανονισμούς, σε απρόσιτες περιοχές, σε γη που συχνά δεν κατέχουν. Το δάσος καίγεται, οι άνθρωποι πεθαίνουν, οι εργολάβοι χτίζουν, και οι ψήφοι κερδίζονται.
Με ποιον λόγο θα μπορούσε η πολιτική τάξη να δικαιολογήσει την παραβίαση των εν λόγω παρανομιών; Οι συνηθισμένες δικαιολογίες είναι ότι οι παράνομες οικοδομές είναι οικογενειακές κατοικίες που κατασκευάζονται από τους φτωχούς που ζουν στα περιθώρια της πόλης – την αναπόφευκτη συνέπεια των απαρχαιωμένων νόμων περί ζωνών και επομένως το σφάλμα του κράτους (των προηγούμενων κυβερνήσεων, φυσικά). Μια αμνηστία, το επιχείρημα πηγαίνει, νομιμοποιεί υπάρχουσες καταστάσεις που το κράτος ανέχεται για χρόνια, ότι θα ήταν άδικο να μην αναγνωριστεί. Δεν πειράζει ότι πολλά από αυτά δεν είναι φαβέλες, αλλά βίλες με πισίνες.
Δεν γνωρίζουμε, ωστόσο, αν αυτή η νέα φωτιά είναι αποτέλεσμα εμπρησμού ή τυχαία. Αλλά γνωρίζουμε ότι ταιριάζει με ένα πρότυπο που πρέπει να αναγνωριστεί και να σπάσει. Το 2007, οι πυρκαγιές που έπληξαν την Πελοπόννησο, για παράδειγμα, με έναν υψηλό αριθμό νεκρών και οδήγησαν σε κακομεταχείριση για υποτιθέμενους εμπρηστές.
Όποια και αν είναι η σπίθα, η πηγή της τρομερής τραγωδίας της Ελλάδας και πολλοί άλλοι σαν αυτήν, δεν είναι πράξη του Θεού. Είναι αποτέλεσμα μιας ανέντιμης πολιτικής ταξης εξαγοράς ψήφων. Πρόκειται για θεσμοθετημένη τραγωδία, η οποία συνδέει ένα αρπακτικό κράτος με έναν συνένοχο πληθυσμό.
INDEPENDENT