Του Μιχάλη Ψύλου
Τι λύσσα είναι αυτή που πιάνει τους Γερμανούς όταν ακούν για διαγραφή χρεών! Ούτε καν τα για χρέη που αναγκάστηκαν να φορτωθούν οι περισσότερες χώρες -ειδικά στον Νότο-για να αντιμετωπίσουν τον εφιάλτη της πανδημίας.
Όταν μάλιστα όλοι οι ειδικοί κραυγάζουν: Ξοδέψτε όσα μπορείτε περισσότερα για την αντιμετώπιση της πανδημίας,γιατί έτσι μόνο θα σωθεί και η οικονομία από ένα παρατεταμένο Lockdown.
Όταν άλλωστε ακόμη και με τα εμβόλια που καταφτάνουν, δεν σημαίνει ότι η ζωή θα επιστρέψει γρήγορα στους φυσιολογικούς της ρυθμούς. Άρα θα χρειαστούν πρόσθετες δαπάνες. Κι άλλα χρέη δηλαδή. Πόσο μάλλον όταν ο επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος της φαρμακοβιομηχανίας Moderna, Ταλ Ζακς προειδοποιεί ότι οι πολίτες «δεν πρέπει να υπερβάλουν για τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών.
Γιατί- όπως λέει ο δρ Ζακς «το εμβόλιο μπορεί να αποτρέψει ένα άτομο από το να αρρωστήσει από Covid-19, αλλά τα αποτελέσματα δεν δείχνουν ότι αποτρέπει τη μετάδοση του ιού». “Όταν αρχίσουμε τους εμβολιασμούς ,δεν θα έχουμε αρκετά δεδομένα για να αποδείξουμε ότι μειώνεται η μετάδοση» λέει ο ιατρικός σύμβουλος της Moderna,η οποία φαίνεται να έχει παράξει ένα πολύ ισχυρό εμβόλιο και η ΕΕ τρέχει τώρα να συνάψει συμβόλαια μαζί της.
Όλα αυτά είχε κατά νου Νταβίντ Σασόλι, ο Ιταλός σοσιαλιστής πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ζήτησε «να διαγραφούν τα οφειλόμενα στον κορονοϊό πρόσθετα χρέη των χωρών μελών της ΕΕ»!
Ορμηξαν πάνω του για να τον φάνε τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης και πολιτικοί στο Βερολίνο: «Όταν ο Σασόλι ζητά την ακύρωση χρεών, θέλει να αποτρέψει την ιταλική χρεοκοπία” είπε ο Γερμανός Χριστιανοκοινωνιστής ευρωβουλευτής Μάρκους Φέρμπερ. Λες και ανακάλυψε την …Αμερική, δηλαδή.
«Σε περίπτωση που επιτραπεί στην Ιταλία να κάνει κάτι τέτοιο, αυτό που θα βλέπαμε τότε θα έκανε την κρίση του ελληνικού δημόσιου χρέους πριν μερικά χρόνια να ξεχαστεί» πρόσθεσε ο Βαυαρός ευρωβουλευτής,αρνούμενος φυσικά να επιστρέψει στον τόπο του…εγκλήματος των μνημονίων.
Αλλά, τι στο καλό ζήτησε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Τίποτα διαφορετικό, από αυτό που είχε προτείνει και η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ τον περασμένο Σεπτέμβριο: Να καταστεί μόνιμο το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι την πλήρη αντιμετώπιση των ολέθριων οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της πανδημίας.
Φυσικά και τότε το Βερολίνο αντέδρασε. Ο διοικητής της Bundesbank, Γιενς Βάιντμαν, αμέσως μετά τη δήλωση αυτή της Λαγκάρντ, έσπευσε να προεξοφλήσει ότι «ευρείας κλίμακας κοινοτικός δανεισμός πρέπει να γίνει μόνο μία φορά».
Τώρα που ο Σασόλι επανέλαβε ότι «ο κοινός δανεισμός από την ΕΕ πρέπει να γίνει μόνιμος» η οργή ξεχείλισε στο Βερολίνο. «Με αυτό το αίτημα, ο Ιταλός Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου δείχνει ξεκάθαρα ότι βλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης ως το πρώτο βήμα στην ένωση χρεών» απάντησε εμφανώς οργισμένος ο Μάρκους Φέρμπερ ,που εκπροσωπεί το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαικό Κόμμα (ΕΛΚ) στην Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
“Αυτό ήταν πάντα το ιταλικό ενδιαφέρον και τώρα μερικοί στη Ρώμη πιστεύουν ότι η πόρτα άνοιξε λίγο από την πανδημία της κορώνας» πρόσθεσε. Στην επίθεση και ο Χανς Βέρνερ Ζιν, ο σκληροπυρηνικός νεοφιλελεύθερος πρώην πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo του Μονάχου:
“Ο Νταβίντ Σασόλι έκανε μια ηλίθια πρόταση που καταπατά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ”. Αλλά ακόμη και ο Γερμανός «Πράσινος» ευρωβουλευτής Σβεν Γκίγκολντ επέκρινε τις δηλώσεις του Σασόλι. “Οι εκτιμήσεις σχετικά με ένα κούρεμα για την Ιταλία είναι ο φθηνότερος λαϊκισμός και επίσης εξαιρετικά επικίνδυνος”, δήλωσε ανενδοίαστα ο Γκίγκολντ. Πρόσθεσε μάλιστα ότι «τέτοιες δηλώσεις διαχωρίζουν την Ευρώπη και ο Σασόλι ,ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεν πρέπει να συμμετέχει σε τέτοιες καταστροφικές συζητήσεις”…
Γερμανική αλλεργία σε κάθε δωρεάν στήριξη
Τι αλλεργία πιάνει τους Γερμανούς αλλά και τους άλλους Βορειο-Ευρωπαίους όταν πρόκειται να ανοίξουν το ευρωπαϊκό σακούλι ακόμη και σε τέτοιες κρίσιμες καταστάσεις όπως αυτή της πανδημίας; Δεν θέλουν οι Γερμανοί να ανοίξουν τον ευρωπαϊκό κορβανά για να βοηθηθούν οι Νοτιοευρωπαίοι! Λές και είναι δικό τους το …ταμείο! Κι όμως! Αυτοί δυστυχώς διαφεντεύουν την Ευρώπη, αυτοί μοιράζουν την τράπουλα.
Δείτε άλλωστε πως χειρίζεται το Βερολίνο την απαράδεκτη στάση Ουγγαρίας και Πολωνίας που έχουν βάλει βέτο στη συσχέτιση με τις αρχές του κράτους δικαίου των ποσών που θα εκταμιευθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και από το ταμείο οικονομικής ανάκαμψης.
«Η Μέρκελ, που κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, εξέφρασε την ελπίδα ότι θα μπορέσει να έχει βρεθεί μια λύση την επόμενη φορά που θα συναντηθούν οι ηγέτες» μετέδωσε το Bloomberg. Ήρεμα και χαλαρά! Χωρίς βιασύνες. Τι κι αν το πακέτο στήριξης ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο συμφωνήθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ, τον περασμένο Ιούλιο, δεν θα τεθεί σε εφαρμογή στις αρχές του έτους, όπως είχε προγραμματιστεί. Αλλά ούτε ξέρει κανείς πότε…
Το Βερολίνο δεν βιάζεται όταν είναι να μην δοθούν χρήματα από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Ενώ όταν πρόκειται να δοθούν; Καβούρια εμφανίζονται στην τσέπη της Μέρκελ. Τρέμουν από οργή οι Γερμανοί όταν ακούνε οτιδήποτε που ισοδυναμεί με αμοιβαιοποίηση του χρέους των Ευρωπαίων; Τρέμει Αυτή είναι η πικρή αλήθεια.
Κι όμως αρκετούς μήνες πριν όταν φαινόταν να καταλαγιάζει το πρώτο κύμα του κορονοϊού, η γερμανική εφημερίδα Die Welt ομολογούσε ότι «το κόστος της πανδημίας καταστρέφει τους κρατικούς προϋπολογισμούς στην Ευρώπη. Το χρέος φτάνει σε νέο ύψος ρεκόρ. Οι οικονομολόγοι σκέφτονται όλο και περισσότερο ένα κούρεμα του χρέους». Η Welt παραδεχόταν μάλιστα ότι «αυτές που κινδυνεύουν είναι οι χώρες του Νότου και πρέπει να μειωθεί επειγόντως ο λόγος του χρέους ως προς το ΑΕΠ»!
Ο Λαρς Φελντ ,πρόεδρος του Γερμανικού Συμβουλίου των Οικονομικών Ειδικών και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ ,προειδοποιούσε τον περασμένο Απρίλιο ότι «χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους «υπάρχει κίνδυνος τεράστιας κρίσης του ευρώ». Να γκρεμιστεί δηλαδή ότι κτίζει η Ευρώπη εδώ και δεκαετίες». Όχι δεν ξέχασαν ξαφνικά την σκληρή Προτεσταντική ηθική οι Γερμανοί! Απλώς, την περασμένη άνοιξη η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης είχε καταρρεύσει περισσότερο από ποτέ, στο 9,8%, καθώς πολλά καταστήματα έκλεισαν λόγω της πανδημίας, οι αλυσίδες εφοδιασμού διακόπηκαν και η βιομηχανία παρέλυσε. Έτσι φόρεσαν τον μανδύα της φιλανθρωπίας.
Τι άλλαξε από τότε; Η γερμανική οικονομία,τους καλοκαιρινούς μήνες, μετά το τέλος του πρώτου lockdown, κατάφερε να καλύψει τις απώλειες. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) αυξήθηκε από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο με ρυθμό ρεκόρ 8,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο όπως ανακοίνωσε η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Και έτσι το Βερολίνο φόρεσε και πάλι τη γνωστή, εγωϊστική φορεσιά. Ασε τους άλλους να πνιγούν δηλαδή. Μόνο που λογαριάζουν και πάλι χωρίς τον …κορονοϊό.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι «λαμβάνοντας υπόψη το τεράστιο δεύτερο κύμα κορώνας και τις επακόλουθες αρνητικές οικονομικές συνέπειες, τα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο φαίνονται σαν ένα ξεθωριασμένο όνειρο”, δήλωσε ο Επικεφαλής οικονομολόγος της VP Bank, Τόμας Γκίτζελ. Η απειλή της ύφεσης καλά κρατεί.
Ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo υποχώρησε σε 90,7 μονάδες το Νοέμβριο, για δεύτερη συνεχόμενη φορά. “Η αβεβαιότητα των γερμανικών επιχειρήσεων έχει αυξηθεί. Το δεύτερο κύμα κορώνας διέκοψε την ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας”, δήλωσε ο Πρόεδρος της Ifo, Κλέμενς Φεστ.
Σα να μην πέρασε μια μέρα
Επτά μήνες μετά, η κατάσταση είναι άλλωστε πιο δραματική απ` όσο θα μπορούσε να φανταστεί και ο πιο απαισιόδοξος οικονομολόγος: «Τα ήδη στρατοσφαιρικά, δημόσια χρέη αυξάνονται επικίνδυνα» λέει ο Γάλλος οικονομολόγος Μαρκ Τουατί.
«Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα ξεπεράσει το 208% του ΑΕΠ, της Ιταλίας το 160% και άλλες πέντε χώρες θα υπερβούν το 100% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος» προσθέτει. «Μπορεί να προκληθεί μια νέα κρίση δημόσιου χρέους όπως αυτή μεταξύ του 2010 και του 2012″, προειδοποιεί ο Πόλ ντε Γκράουε, οικονομολόγος στο London School of Economics.
Ειδικά για την Ελλάδα, ακόμη και πριν από το ξέσπασμα του κορονοϊού, η εταιρία μελετών Oxford Economics θεωρούσε πως θα πρέπει να υπάρξει μία νέα σημαντική αναδιάρθρωση του χρέους της για να αποφευχθεί η παγίδα υψηλού χρέους-χαμηλής ανάπτυξης.
«Αυτό το νέο εξωτερικό σοκ της πανδημίας έχει επιδεινώσει την ήδη αδύναμη οικονομική θέση της Ελλάδας, με το ΑΕΠ τώρα να προβλέπεται να επιστρέψει στα επίπεδα προ κρίσης, το… 2040»προειδοποιεί. Η Oxford Economics επισημαίνει μάλιστα ότι «αν οι πιστωτές απαιτήσουν δημοσιονομική σύσφιξη νωρίτερα από ό,τι δικαιολογείται από τις οικονομικές συνθήκες, αυτό θα βλάψει σοβαρά την ανάκαμψη της οικονομίας». Και να φανταστείτε ότι ο δύσμοιρος Σασόλι δεν ζήτησε διαγραφή όλου του χρέους. Μόνο εκείνου που προκάλεσε η πανδημία…
«Τα τεράστια χρέη της Ευρώπης διχάζουν την Γηραιά ήπειρο» έγραφε χθες η Die Welt. «Η ΕΕ δανείζεται 750 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ταμείο Ανάκαμψης και τώρα υπάρχουν αυξανόμενες φωνές για να γίνει αυτό το μέτρο μόνιμο. Στην Ιταλία, συζητείται ακόμη και ένα κούρεμα» γράφει η γερμανική εφημερίδα. Για να αρθούν μάλιστα οι όποιες παρεξηγήσεις, η Die Welt πήρε νέα συνέντευξη από τον Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου. Για να μπούν τα πράγματα στη θέση τους.
Ερωτηθείς τώρα εάν το χρέος που έχουν συνάψει τα κράτη μέλη της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της ύφεσης που προκλήθηκε από την πανδημία πρέπει να ακυρωθεί, ο Σασόλι απάντησε πολύ πιο διπλωματικά, αλλά με φανερή διάθεση υποχώρησης, αποφεύγοντας να μιλήσει για «κούρεμα»:
«Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα υπόθεση εργασίας, που θα πρέπει να συμβαδίζει με τη βασική αρχή της βιωσιμότητας του χρέους».
Ο Ιταλός Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου επανήλθε πάντως ζητώντας από την ΕΕ να «εκδώσει κοινά ομόλογα σε μόνιμη βάση και να θεσπίσει ένα ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών. Η έκδοση των ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος SURE της Κομισιόν, που ενισχύει όσους εργάζονται λιγότερες ώρες -αναγκαστικά λόγω των μέτρων προφύλαξης- ήταν μεγάλη επιτυχία, και αυτό θα συμβεί επίσης με το Ταμείο Ανάκαμψης για την πανδημία. Είναι ένα μοντέλο που πρέπει να εισαχθεί μακροπρόθεσμα. Με τα ευρωπαϊκά ομόλογα θα ήταν δυνατή η χρήση της ΕΚΤ για τη χρηματοδότηση της οικολογικής αναδιάρθρωσης της οικονομίας. Αυτό είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που θα μπορούσε πραγματικά να σταθεροποιήσει την ΕΕ» πρόσθεσε ο Νταβίντ Σασόλι.
Οι Νοτιοευρωπαίοι που είναι αυτοί που ζητούν -στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον- τα κοινά ομόλογα, δεν έχουν βέβαια να αντιμετωπίσουν μόνο τους Γερμανούς ,αλλά και όλους τους Βορειοευρωπαίους. «Κορυφαίοι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν επίσης απορρίψει κατηγορηματικά την ιδέα αυτή τις τελευταίες εβδομάδες, όπως ο ομοσπονδιακός καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κούρτς» γράφει η Die Welt.
Το καλό είναι ότι από το «μαύρο μέτωπο» φαίνεται να αποστασιοποιείται κάπως ο σοσιαλδημοκράτης Γερμανός Ομοσπονδιακός Υπουργός Οικονομικών και ο Αντικαγκελάριος Όλαφ Σολτς .”Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένα πραγματικό βήμα προς τα εμπρός για τη Γερμανία και την Ευρώπη που δεν μπορεί να γυρίσει πίσω” τόνισε ο Σολτς, λέγοντας ότι το βλέπει ως ένα σημαντικό βήμα στο δρόμο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Φωνή βοώντος στην έρημο του Βορρά…