Του Μελέτη Ρεντούμη
Η ζωή όλων ομολογουμένως, έχει αλλάξει άρδην το τελευταίο διάστημα, όχι μόνο στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αλλά σε ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα από την τεράστια κρίση του κορωνοϊού και της πνευμονικής νόσου, η οποία έχει προσβάλλει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες παγκόσμια, προκαλώντας κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και ανησυχία για την ηρεμία και την συνέχιση της κοινωνικής ζωής όπως την ήξεραν οι περισσότεροι.
Πρόκειται σαφώς για μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει περάσει ο πλανήτης, καθώς μπορεί να μην είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται μία πανδημία, καθώς υπήρχαν και τους προηγούμενους αιώνες και μάλιστα με οδυνηρά αποτελέσματα, όμως ίσως είναι η μεγαλύτερης έκτασης κρίση με επίκεντρο την υγεία των πολιτών στον σύγχρονο κόσμο των συνδεδεμένων και αλληλοεξαρτώμενων κοινωνιών και οικονομιών.
Είναι σαφές, ότι μία παρατεταμένη κρίση τέτοιου βεληνεκούς είναι αρκετή, για να καταργήσει κάθε έννοια κοινωνικού ή οικονομικού μοντέλου που έχει εφαρμοστεί τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς μπροστά στην εξάπλωση του ιού, κάθε συμβατικό μέσο φαίνεται ιδιαίτερα πενιχρό στην αποτελεσματικότητά του.
Παρά όμως την καταστροφολογία αλλά και την συνωμοσιολογία που έχει καταγραφεί, αυτό που πρέπει να τονιστεί, είναι ότι όταν επέλθει η εξομάλυνση των κρουσμάτων του ιού και επανέλθει ο έλεγχος της κατάστασης, σίγουρα ο κόσμος δεν θα είναι πια ο ίδιος.
Οι μεταβολές που θα επέλθουν στην παγκόσμια οικονομία και κοινωνία είναι δεδομένες, με διαφορετική πλέον ιεράρχιση αναγκών, ίσως και με διαφοροποιημένα οικονομικά μοντέλα, όπως έχει συμβεί σε όλες τις μεγάλες κρίσεις που έχει περάσει η ανθρωπότητα πολύ περισσότερο τον τελευταίο αιώνα.
Τόσο στο οικονομικό κραχ του 1929, όσο και μετά από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξαν μεγάλες και σημαντικές συμφωνίες όσον αφορά την συνεργασία των κρατών και την αντιμετώπιση των προκλήσεων σε καιρό ειρήνης. Αυτή η ανάγκη άλλωστε δημιούργησε και την Ευρωπαϊκή Ένωση όπως την γνωρίζουμε με την σημερινή της μορφή, ως μία τεράστια πολιτική και οικονομική ένωση κρατών.
Πέραν βέβαια των οικονομικών κρίσεων, μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 που έγινε το μεγαλύτερο τρομοκρατικό χτύπημα στην ιστορία, επίσης ο κόσμος ήταν διαφορετικός με προτεραιότητες πλέον στο θέμα της ασφάλειας και της αντιμετώπισης των ασύμμετρων απειλών.
Με βάση τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό, ότι τόσο τα έθνη κράτη, όσο και η παγκόσμια κοινότητα, με όλες τις επιμέρους περιφερειακές ενώσεις , έχουν να αντιμετωπίσουν έναν αόρατο εχθρό, χωρίς εξοπλιστικά προγράμματα και στρατούς, που μπορεί όμως αν δεν υπάρξει αποτελεσματική συνεργασία, να απειλήσει συθέμελα το παγκόσμιο οικοδόμημα όπως το γνωρίζουμε και να φέρει τον κόσμο πολλές δεκαετίες πίσω, σε μία διαδικασία οπισθοδρόμησης που σίγουρα ελάχιστοι έχουν φανταστεί.
Πάντα μετά από μεγάλες και επίπονες κρίσεις, όπως και η πρόσφατη οικονομική που ξεκίνησε το 2008, αφενός θέλει χρόνο το κοινωνικό σύστημα να απορροφήσει τους κραδασμούς, αλλά υπάρχει και μία χρονική υστέρηση από τα μέτρα που λαμβάνονται σε επίπεδο δημοσιονομικό και νομισματικό μέχρις ότου φθάσουν στην βάση της κοινωνίας και έχουν ορατά αποτελέσματα.
Το βέβαιο είναι ότι θα ζήσουμε μία αλλαγή οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου τα επόμενα χρόνια, αρχής γενομένης από την τρέχουσα χρονιά, καθώς τα θέματα της ασφάλειας των πολιτών, των υπηρεσιών υγείας, των ασφαλιστικών συστημάτων αλλά και μίας πιθανής διασύνδεσής τους, ώστε να μπορεί η πλειονότητα των πολιτών να απολαμβάνει ένα ελάχιστο επίπεδο υπηρεσιών υγείας και ασφάλισης, μέσα από την ευρύτερη συνεργασία του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, με στόχο τόσο την μεγιστοποίηση των υπηρεσιών όσο και της ελαχιστοποίησης του ρίσκου, θα απασχολήσουν σε μεγάλο βαθμό τα κράτη και τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Συμπερασματικά θα λέγαμε, πως οι όροι επιχειρησιακή συνέχεια, ανωτέρα βία, κοινωνική συνοχή και διασφάλιση, καθώς και η θεσμοθέτηση τακτικών κονδυλίων, μέσα από επενδυτικά προγράμματα ή ομόλογα, με φόντο την θωράκιση απέναντι σε αντίστοιχες παγκόσμιες κρίσεις, θα είναι σε πρώτη προτεραιότητα στην ατζέντα των πολιτικών που θα χαραχθούν το επόμενο διάστημα με ορίζοντα δεκαετιών.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός