Του Σωκράτη Αργύρη
Διαβάζοντας κανείς το «Περί αερίων, υδάτων και τόπων» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο συγγραφέας του έργου, δηλαδή ο Ιπποκράτης ως βασική μέθοδο για την έρευνα του, χρησιμοποιεί την παρατήρηση, την παρατήρηση του ολοφάνερου.
Μπορεί η Κυπριακή κυβέρνηση επί Τάσου Παπαδόπουλου να κατέληξε σε Συμφωνία Οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο από το 2003, η ελλαδική πολιτική ηγεσία χρειάστηκε 17 ολόκληρα έτη να αρθρώσει την λέξη «ΑΟΖ» και να την οριοθετήσει με την Αίγυπτο. Την οριοθέτησε, όμως, «τμηματικά», αφήνοντας διάφορες ερμηνείες να αιωρούνται και κινδύνους να ελλοχεύουν.
Όταν η Κύπρος συμφώνησε την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο στην βάση της μέσης γραμμής, η Τουρκία αντέδρασε με Σημείωμα ημερομηνίας 02/03/2004 προς τον ΟΗΕ ισχυριζόμενη ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα δυτικά του μεσημβρινού 32°16’18” ο οποίος εφάπτεται της δυτικής ακτής του Ακάμα.
[Ο Ακάμας ή Αρναούτης ή Αγίου Επιφανίου είναι ακρωτήριο της βορειοδυτικής άκρης της Κύπρου στη ομώνυμη χερσόνησο και το ομώνυμο δάσος στην Επαρχία Πάφου. Είναι το δυτικότερο ακρωτήριο της νήσου. Το όνομα του προέρχεται από τον Ακάμα, οικιστή της περιοχής, γιο του Μίνωα και της Φαίδρας ή γιο του Θησέα].
Επίσης η -για πολλούς ιστορική- συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου πρόσφατα, ανοίγει εκ νέου το κεφάλαιο της κύρωσης, από την Βηρυτό, της συμφωνίας καθορισμού θαλασσίων ζωνών Κυπριακής Δημοκρατίας και Λιβάνου, του 2007, που εκκρεμεί για ψήφιση στη βουλή του τελευταίου.
Οι εξελίξεις στο τρίγωνο των ΑΟΖ Κύπρου-Λιβάνου-Συρίας αποκτούν ξεχωριστό ενδιαφέρον για την Λευκωσία για λόγους που εκτείνονται πολύ πέραν της μεθοδολογίας/πρακτικής καθορισμού θαλασσίων ζωνών -ιδίως μετά την συμφωνία Λιβάνου – Ισραήλ- και συνδέονται άρρηκτα με το ρευστό γεωπολιτικό σκηνικό της ανατολικής Μεσογείου.
Ήταν το 2010 που νέες γεωπολιτικές και γεωοικονομικές ισορροπίες διαμόρφωσε η συμφωνία Κύπρου – Ισραήλ για τις θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη), με την η Άγκυρα να αντιδρά έντονα πάλι.
Εν τούτοις το ενδεχόμενο να μπορέσουν να αρχίσουν οι πρώτες εξαγωγές φυσικού αερίου από την Κύπρο τη διετία 2026-2027, αν ξεκινήσει η εμπορική εκμετάλλευση των ανακαλύψεων κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ (με τελευταία αυτή του κοιτάσματος «Κρόνος-1» στο οικόπεδο 6), αποκάλυψε με δηλώσεις στην ελληνική κρατική τηλεόραση η υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Νατάσα Πηλείδου τον Αύγουστο του 22.
Η ίδια έκανε λόγο και για την προοπτική κάποιων συνεργειών οι οποίες θα πρέπει να εξεταστούν. «Βάσει των ποσοτήτων που έχουν εξευρεθεί σήμερα άποψή μου είναι ότι το σενάριο που θα επικρατήσει είναι η μεταφορά του φυσικού αερίου στην Αίγυπτο», δήλωσε.
Σύμφωνα με δηλώσεις της υπολογίζει ότι υπάρχουν κοιτάσματα της τάξεως των 12 έως 15 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου, δηλαδή περίπου 500 δις κυβικά μέτρα, που θα μπορούσαν να προμηθεύσουν την ΕΕ.
Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι περιοχές του Ιονίου και της Κρήτης δυνητικά εμφανίζουν αποθέματα της τάξης των 70 – 90 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου.
Για να καταλάβουμε όλα αυτά ως μια τάξη μεγέθους, το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) σε άλλη μελέτη έχει υπολογίσει την ετήσια παγκόσμια κατανάλωση φυσικού αερίου ότι θα φτάσει σχεδόν τα 4.000 δις κυβικά μέτρα το 2022, από τα 3.630 δις κυβικά μέτρα το 2016.
Ενώ η ετήσια κατανάλωση το 2021 της ΕΕ ήταν 396,6 δις κυβικά μέτρα, από τα οποία τα 100 δις κυβικά μέτρα τα κατανάλωσε μόνο η Γερμανία.
Αν κάνουμε μια σύγκριση με τα υποτιθέμενα αποθέματα της Κύπρου και Κρήτης με αυτά του Κατάρ, που σύμφωνα με την Oil & Gas Journal, τα αποθέματα του Κατάρ είναι 896 τρις κυβικά πόδια ή 25,4 τρις κυβικά μέτρα δηλαδή κατέχει το 14% των παγκόσμιων αποθεμάτων πίσω από την Ρωσία και το Ιράν.
Επίσης το κοίτασμα Ζορ στην Αίγυπτο, ιδιοκτησίας της ΕΝΙ, είναι 30 τρις κυβικά πόδια ή 850 δις κυβικά μέτρα, με άλλα λόγια καλύπτει τις ανάγκες της ΕΕ για 2 και κάτι χρόνια ή της Γερμανίας για 8,5 χρόνια.
Στην Οικονομία όμως υπάρχουν πολλά παράδοξα, όπως το παράδοξο της Αξίας με την διατύπωση της θεωρία της οριακής χρησιμότητας, αλλά γενικά η κάθε οικονομική θεωρία είναι το σύνολο των υποθέσεων που προσπαθούν να μοντελοποιήσουν, καθώς και να εξηγήσουν, τις διαφορετικές πτυχές της οικονομικής πραγματικότητας.
Τώρα θα πρέπει να προστεθεί ένα ακόμα παράδοξο γιατί στην Ελλάδα χρόνια τώρα γίνεται μια συζήτηση γύρω από τα αποθέματα που έχει άλλα χωρίς όμως να έχουν επιβεβαιωθεί από γεωτρήσεις και περιέργως αν και οι πολυεθνικές του πετρελαίου ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις εδώ δείχνουν μία πλήρη αδιαφορία αφού ουσιαστικά αυτές νέμονται τον πλούτο των εθνών.
Έτσι ο ομότιμος καθηγητής κ. Φώσκολος που εργάζεται στον Καναδά, χρόνια δίνει συνεντεύξεις για αυτά τα αποθέματα αλλά χωρίς να έχει η χώρα μέχρι πρόσφατα ορίσει ΑΟΖ στις επίμαχες περιοχές και απλά να ανοίγει η όρεξη της Τουρκίας που δεν έχει κυρώσει την Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS) και παρεμπιπτόντως δεν αναγνωρίζει την δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Χάγης [επειδή ορισμένοι μιλούν για συνυποσχετικό].
Έχει πει σε συνέντευξη του στο ekriti.gr για τους υδρογονάνθρακες τον Γενάρη του 2018:
«… τότε η ποσότητες του φυσικού αερίου που αναμένονται μόνο στα 3 από τα 16 υποθαλάσσια κοιτάσματα ανέρχονται σε 16.8 τρις Μ3. Αυτό θα πρέπει να είναι η ελάχιστη ποσότητα νότια της Κρήτης. Την μεγίστη την εκτιμώ σε 27.2 τρις Μ3 φυσικού αερίου. Βεβαίως οι εκτιμήσεις των αποθεμάτων φυσικού αερίου κάτω από την Κρήτη θα βεβαιωθούν μόνο με τις γεωτρήσεις.
Η αξία των κοιτασμάτων φυσικού αερίου κυμαίνεται με βάσει την εκτίμηση των 16.8 τρις Μ3 και μια τιμή του φυσικού αερίου στα $8/1000 κυβικά πόδια η 1 Gj, σε $ 4.746 τρις και με βάση τα 27.2 τρις Μ3 φυσικού αερίου σε $7.689 τρις. Το 20% της αξίας των κοιτασμάτων το παίρνει το δημόσιο και το 5% η Περιφέρεια Κρήτης».
Σε άρθρο του στις 6/7/22 στην νέα Κρήτη έγραψε επίσης: «… Οι δυνητικές ποσότητες είναι κατ’ ελάχιστον 9,6 τρισ. μ3 φυσικού αερίου και η εκτίμησή τους βασίζεται στα εξής στοιχεία: Ισραήλ 3,4 τρισ. μ3 με βάση την εκτίμηση της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (USGS Technical Report 2010-30). Κύπρος 4,2 τρισ. μ3 με βάση τις εκτιμήσεις των γεωφυσικών εταιρειών PGS (πυρολιτικό 1,2 τρισ. μ3) και SPECTRUM (βιογενές 3 τρισ. μ3), Ελλάδα 2 τρισ. μ3, εκτίμηση της ΕΔΕΥ. Η εκτίμηση της ποσότητας που έχει η Ελλάδα είναι αδιανόητα χαμηλή. Από τα 9,6 τρισ. μ3, τα 0,6 τρισ. μ3 φυσικού αερίου θα διοχετευτούν προς την Ευρώπη με τον αγωγό EastMed και τα υπόλοιπα ως υγροποιημένο φυσικό αέριο από τους σταθμούς υγροποίησης Ελλάδας και Κύπρου.
Σήμερα, οι ποσότητες που έχουμε είναι περίπου 3,6 τρισ. μ3 φυσικού αερίου. Ισραήλ 0,623 μ3, από «Λεβιάθαν», Κύπρος 1,0 μ3 από «Αφροδίτη», «Γλαύκο», «Καλυψώ», «Κρόνος 1», «Ερατοσθένης 1» και τα κοιτάσματα του μπλοκ 5 (Exxon-Mobil and Qatar Oil.Co.) και Ελλάδα 2 τρισ. μ3. Από αυτά, από το 2027 και μετά, 0,6 τρισ. μ3, ήτοι 20 δισ. μ3 / έτος θα διοχετεύονται στην Ευρώπη για 30 χρόνια μέσω EastMed, και αν κατασκευαστούν οι σταθμοί υγροποίησης σε Ελλάδα και Κύπρο, περίπου 10 σταθμοί, 3 στην Κύπρο και 7 στην Ελλάδα, όπως υπέδειξε στον πρωθυπουργό η πρόεδρος της Κομισιόν Ursula van der Leyen, θα στέλνουμε άλλα 100 δισ. μ3/έτος ως υγροποιημένο φυσικό αέριο. Σύνολο 120 δισ. μ3/έτος προς την Ευρώπη για 30 χρόνια. Και αν τα δυνητικά αποθέματα φυσικού αερίου της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου, με πιθανότητα 50%, είναι περισσότερα, όπως επιμένει να λέει η γεωλογική υπηρεσία του Ισραήλ για τη λεκάνη της Λεβαντίνης, ήτοι αντί 3,4 τρισ. μ3 αλλά 6,8 τρισ. μ3, και αν τα αποθέματα φυσικού αερίου των 25 στόχων που βρίσκονται δυτικά του κόλπου της Κυπαρισσίας και δυτικά, νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης δεν είναι 2 τρισ. μ3, εκτίμηση που βασίζεται στο ότι ο κάθε στόχος στο Ιόνιο και στην υπεράκτια Κρήτη ασχέτως μεγέθους έχει το ισοδύναμο των 500 εκατομμυρίων πετρελαίου (25 στόχοι x 500 εκατ. βαρέλια έκαστος = 12,5 δισ. βαρέλια που αντιστοιχούν σε περίπου 2 τρισ. μ3 φυσικού αερίου, που είναι τραγικό λάθος), αλλά πολύ περισσότερο, τότε η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, χωρίς να συνεκτιμήσουμε τα αποθέματα της αιγυπτιακής και λιβυκής ΑΟΖ, ικανοποιούν τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης για περίπου 150 χρόνια.»
Αλλά στις 17/5/21 ο κ. Φώσκολος λέει στην Νέα Κρήτη κάτι πολύ ενδιαφέρον:
«… Ένα θέμα πολύ σημαντικό που διέφυγε της προσοχής όλων είναι ότι ο διευθυντής Γεωφυσικής Έρευνας της νορβηγικής εταιρείας PGS J. Robinson, όταν έκανε τη γεωφυσική σάρωση κατ’ εντολή της Total, εισήλθε, κατ’ ανάγκη, στην ΑΟΖ της Λιβύης και εκεί ανακάλυψε δύο κυκλώπειους κοραλλιογενείς στόχους. Έτσι μόλις τελείωσε την έρευνά του στην Ελλάδα παραιτήθηκε και πήγε στην αμερικανική γεωφυσική εταιρεία ΙΟΝ, που κάνει έρευνες για εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου στον κόλπο της Σύρτης. Αν αυτοί οι κοραλλιογενείς ύφαλοι έχουν την ίδια αναλογία θαλασσινού νερού προς βιογενές αέριο όπως έχει το κοίτασμα Ζορ, τότε η περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης πρέπει να έχει αμύθητες ποσότητες φυσικού αερίου που μπορεί να υπερβαίνουν κατά πολύ τα 10 τρισ. m3.
Αν τα ΕΛ.ΠΕ. συνεργαστούν με κάποια μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία που έχει την τεχνογνωσία και την οικονομική επιφάνεια θα έχουμε τεράστια οφέλη.»
Οι υποθετικοί λόγοι, ανάλογα με τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της υπόθεσης, την έγκλιση της απόδοσης και τη σημασία τους, διακρίνονται σε έξι είδη:1ο είδος: Το πραγματικό.2ο είδος: Το αντίθετο του πραγματικού.3ο είδος: Το προσδοκώμενο.4ο είδος: Αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον.5ο είδος: Απλή σκέψη του λέγοντος.6ο είδος: Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
Φαίνεται όμως ότι δεν τους έχουμε μελετήσει και όλοι αρέσκονται να κάνουν υποθέσεις ειδικά του 3ου είδους και έτσι είναι όλοι ευτυχισμένοι.