Του Θόδωρου Μαργαρίτη
Η συζήτηση για την σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη έχει φουντώσει. Χρειάζεται όμως να κάνουμε μερικές βασικές παραδοχές.
ΠΡΩΤΗ. Παρά τα λάθη και τις ελλείψεις το σοσιαλδημοκρατικό παράδειγμα παραμένει το καλύτερο παράδειγμα κοινωνικής οργάνωσης στο κόσμο. Το πιο φιλικό στα ανθρώπινα δικαιώματα, στη κοινωνική πρόνοια, στην κουλτούρα της «ανοιχτής κοινωνίας». Μιλάμε πάντα για την εφαρμοσμένη πολιτική συγκρίνοντας μάλιστα με άλλα μοντέλα. Αυτά που αφορούν το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο σύστημα και την κομμουνιστική περίπτωση.
ΔΕΥΤΕΡΗ.Η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι απονευρωμένος μαρξισμός ούτε μια κεντρώα εκδοχή. Είναι ένα συνεκτικό ρεύμα ιδεών που στην διαδρομή του αμφισβήτησε τον ιστορικό υλισμό με την πρωτοκαθεδρία της ανάλυσης για τον κινητήριο ρόλο της οικονομίας θέτοντας στο επίκεντρο την αξία της πολιτικής βούλησης, τις μεταρρυθμίσεις, τις διαταξικές συνεργασίες.
ΤΡΙΤΗ.Η πρόσφατη πορεία της σοσιαλδημοκρατίας στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης εμφάνισε δομικά προβλήματα. Η Μπλερική εκδοχή της απόλυτης ταύτισης με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές χαλάρωσε επικίνδυνα τις διαχωριστικές γραμμές αριστεράς-δεξιάς.
Η σοσιαλδημοκρατία δεν είναι απονευρωμένος μαρξισμός ούτε μια κεντρώα εκδοχή. Είναι ένα συνεκτικό ρεύμα ιδεών που στην διαδρομή του αμφισβήτησε τον ιστορικό υλισμό με την πρωτοκαθεδρία της ανάλυσης για τον κινητήριο ρόλο της οικονομίας θέτοντας στο επίκεντρο την αξία της πολιτικής βούλησης, τις μεταρρυθμίσεις, τις διαταξικές συνεργασίες.
Τώρα, αν κάποιος αποδέχεται ως βασικό πρόταγμα τον φιλελευθερισμό, αν κάποιος άλλος θεωρεί την σοσιαλδημοκρατία «τελειωμένη υπόθεση» τότε η συζήτηση έχει όρια. Θα μείνουμε φίλοι αλλά δεν μιλάμε για τα ιδία πράγματα. Στο σημείο αυτό θα πρόσθετα τον προβληματισμό του μεγάλου στοχαστή Κ.Ροσέλι για τον «φιλελεύθερο σοσιαλισμό». Αν πράγματι θεωρήσουμε ότι το θεμελιώδες πρόβλημα της ανθρώπινης ιστορίας είναι το πρόβλημα της ελευθερίας (πρόβλημα που το έθεσε πρώτος ο φιλελευθερισμός ως φιλοσοφία της ελευθερίας), ο σοσιαλισμός είναι ο κληρονόμος του φιλελευθερισμού, με την έννοια ότι είναι εκείνο το ιστορικό κίνημα που επιδιώκει να παραμερίσει τα κοινωνικά εμπόδια προς στην ελευθερία.
Δυστυχώς όμως ο χώρος του φιλελευθερισμού τώρα πια δεν μπορεί να οριοθετηθεί από την νεοφιλελεύθερη παρέκκλιση. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός δεν μπορεί εύκολα να ενσωματώνει διορθωτικούς μηχανισμούς που προκαλούνται από την δυναμική του οικονομικού φιλελευθερισμού. Η αυτορρύθμιση της αγοράς αποδείχτηκε χίμαιρα στην χρηματοπιστωτική οικονομία. Η μετάλλαξη του οικονομικού φιλελευθερισμού στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή είναι γεγονός και κρύβει μια στρατηγική επιλογή. Την επιθετικότητα του κεφαλαίου να αντιμετωπίσει την κρίση με την υπονόμευση του κοινωνικού συμβιβασμού που πέτυχε η σοσιαλδημοκρατία. Με απλά λόγια: ακύρωση του κοινωνικού κράτους και το «μάρμαρο» να το πληρώσει ο κόσμος της εργασίας.
Επομένως στα καθ΄ ημάς…. Εννοώ για την κεντροαριστερά. Η αντιπαλότητα με τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ, η δυσφορία ότι μια ορισμένη συνθηματολογία οδήγησε στο κύκλο της πολιτικής ψευδολογίας δεν μπορεί να οδηγήσει σε υπαναχώρηση από τις προτεραιότητες μας. Η υπόθεση των κοινωνικών ανισοτήτων είναι και δική μας υπόθεση. Δεν θα την αφήσουμε στα χέρια του λαϊκισμού να κακοπάθει και άλλο. Η σύγκρουση με τις συντηρητικές πολιτικές που παράγουν τις ακραίες ανισότητες πρέπει Η πραγματική και αδήριτη κοινωνική ανάγκη σήμερα είναι να υπάρξει μία πολιτική δύναμη που θα εμπνεύσει εμπιστοσύνη στους πολίτες. Που θα τους μιλήσει ειλικρινά και θα τους παράσχει τα εχέγγυά της ότι θα εννοεί αυτά που λέει και ότι θα πράττει αυτά που εννοεί. Που θα τους πείσει ότι θα λειτουργήσει προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και μακριά από λογικές λαϊκισμού. Που θα λειτουργήσει πέρα και πάνω από τη σημερινή πολιτική γεωγραφία.να είναι μέσα στους σχεδιασμούς μας. Στρατηγικός αντίπαλος είναι η συντηρητική παράταξη, η Δεξιά. Η αντιπαράθεση μας με τον αριστερό λαϊκισμό είναι δεδομένη. Πρόκειται για μια μάχη πολιτικής ηθικής αφού ο ΣΥΡΙΖΑ απέδειξε ότι κίνητρο του είναι η διατήρηση της εξουσίας την οποία κέρδισε με την εξαπάτηση και τις κίβδηλες υποσχέσεις. Αλλά δεν αγνοούμε τις ιδεολογικές διαφορές με την ΝΔ. Δεν υποτιμούμε την διάκριση «πρόοδος-συντήρηση».
Η σύγχυση γύρω από τις προγραμματικές ταυτότητες το μόνο που θα καταφέρει είναι να επαναλάβει την ρήση του Σάρτρ «ότι η Δεξιά και η Αριστερά είναι δυο άδεια κουτιά»
ΑΠΟ ΤΗΝ BADIERA.GR