Τα όρια του νέου φορέα: ένα μαζικό κόμμα χωρίς ηγέτη;

Του Νίκου Γαλάτη

Η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές για την ηγεσία του νέου φορέα δείχνει προφανώς την αγωνία των ψηφοφόρων του χώρου της “παράταξης” για το μέλλον της μαζί με μια αντικυβερνητική διάθεση τιμωρίας του Τσίπρα, παρά την ανεπάρκεια όλων των “ηγετών” να τον εκπροσωπήσουν. Όλοι μαζί οι υποψήφιοι δεν εκπροσωπούν ούτε το 60% των ψηφοφόρων που έσπευσαν να ψηφίζουν προτάσσοντας την ανάγκη της πολιτικής έκφρασης σε ένα ακαθόριστο φορέα κι όχι ποιος θα είναι ηγέτης.

Προφανώς η Φώφη Γεννηματά ωφελείται από την πρωτοβουλία της και η ενότητα για την οποία έπεισαν όλοι οι υποψήφιοι δημιούργησε ένα ικανοποιητικό ρεύμα για ένα νέο φορέα απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Δημοκρατία- που θα κριθεί στο συνέδριό του και φυσικά τις εκλογές. Αν δεν υπάρξουν φυγόκεντρες δυνάμεις- πράγμα όχι εύκολο- ο νέος φορέας έχει δυνατότητες ανατροπής του πολιτικού σκηνικού.

Πρώτον γιατί θα στερήσει από την Νέα Δημοκρατία την αυτοδυναμία και δεύτερον γιατί θα απειλήσει σοβαρά την πρωτοκαθεδρία του ΣΥΡΙΖΑ με βάσιμες τις ελπίδες- αν ξεπεράσει το 15%- να βρεθεί σε απόσταση αναπνοής και να τον οδηγήσει μελλοντικά στη θέση του …τρίτου κόμματος.

Σε κάθε περίπτωση είναι εμφανές ότι παρά την ασάφεια του νέου φορέα ως προς το πολιτικό του στίγμα  είναι ήδη ένα τρίτο χρήσιμο κόμμα έως ο απόλυτος ρυθμιστής των πολιτικών εξελίξεων: αν η Νέα Δημοκρατία δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία- αλλά ίσως κι αν το κάνει- δεν μπορεί να σχηματισθεί κυβέρνηση ούτε με το ένα ούτε με το άλλο κόμμα χωρίς την συμμετοχή του νέου φορέα.

Το αν θα χρειασθεί η συμμετοχή και άλλου κόμματος θα εξαρτηθεί από το αν η Βουλή θα είναι πεντακομματική ή εξακομματική. Η καλή πορεία στις εκλογές του νέου φορέα- ως κόμμα του Κέντρου, δηλαδή της Κεντρο-Αριστεράς- μπορεί να οδηγήσει εκτός Βουλής και την Ένωση Κέντρου.

Οι εξελίξεις θα κριθούν από το πόσο θα αποδώσει η επίθεση φιλίας του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας στο “Κέντρο” και ιδιαίτερα το άνοιγμα του Αλέξη Τσίπρα προς την Κεντροαριστερά. Η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές για την ηγεσία του νέου φορέα οφείλεται σε ένα βαθμό στο ότι αντλεί ψηφοφόρους τόσο από την Νέα Δημοκρατία, όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ- ενώ φαίνεται να έχει διαρροές από το ΠΑΣΟΚ.

Αν και οι “ηγέτες” είναι περιχαρείς -ενόψει ίσως υπουργικών καθηκόντων- σε μια κυβέρνηση είτε της Νέας Δημοκρατίας είτε του ΣΥΡΙΖΑ- όπως είναι το λιγότερο πιθανό, στην πραγματικότητα οι ψηφοφόροι του νέου φορέα έθεσαν στο περιθώριο ή άφησαν για το μέλλον το θέμα του ηγέτη.

Τους ενδιαφέρει περισσότερο η εκλογική συγκρότηση της παράταξης ώστε κατ΄αρχήν να διαπραγματευθεί καλύτερα τους όρους και την συμμετοχή σε μια κυβέρνηση με “εθνικό” σχέδιο και στο μέλλον η αξιωματική αντιπολίτευση και η κυβέρνηση- με σαφή επίγνωση πως αν ο δικομματισμός δεν επιστρέψει οι επόμενες κυβερνήσεις θα σχηματίζονται από δυο ή τρία κόμματα, ένα από τα οποία θα είναι ο νέος φορέας.

Η συμμετοχή στις εκλογές δεν αρκεί αφού απομένει ο νέος φορέας να αποσαφηνίσει την ταυτότητά του χωρίς να διασπαστεί από φυγόκεντρες δυνάμεις ή να υπερκεραστεί από άλλον …νέο φορέα, αν δεν συνθλιβεί σε ένα πιθανό διπολισμό ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και τον Μητσοτάκη.

Η εμφάνιση των υποψηφίων για την ηγεσία του νέου φορέα στην τηλεόραση αποκάλυψε -πέρα από την πολιτική σύγχυση και την ιδεολογική ανεπάρκεια- το γεγονός ότι οι μνηστήρες δεν μπορούν να απαντήσουν στα προβλήματα της κοινωνίας του χώρου, αλλά την καλούν να λύσει τα δικά τους προβλήματα. Οι ψηφοφόροι με την συμμετοχή τους απάντησαν πως δεν είναι πρωτεύον το θέμα της ηγεσίας.

Η συμμετοχή στις εκλογές προσώπων όπως ο …Στέφανος Μάνος, ο Σημίτης ή ο Γ. Παπανδρέου αποκαλύπτουν πως πρόκειται περισσότερο για ένα κεντροδεξιό, παρά για έναν κεντροαριστερό φορέα κι αυτό μπορεί να αποτελεί ένα πρόβλημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη που θέλει πολύ ένα κυβερνητικό εταίρο, αλλά όχι τόσο ισχυρό ώστε να του στερήσει την αυτοδυναμία.

Η κυριαρχία αυτών των δυνάμεων στο χώρο που θέλουν ένα νέο ΠΑΣΟΚ που να μην είναι ΠΑΣΟΚ και βλέπουν ως μεταρρυθμιστή τον Μητσοτάκη και λαϊκιστή τον Τσίπρα θα φανεί στο συνέδριο του νέου φορέα που πιθανόν να είναι ο τάφος του ΠΑΣΟΚ. Το δικό του συνέδριο που έχει αναγγελθεί ίσως είναι ο τάφος του νέου φορέα.

Εκεί θα τεθεί ανοιχτά το θέμα της πορείας του νέου φορέα, ο ιδεολογικός προσανατολισμός του και η διάλυση ή όχι του ΠΑΣΟΚ- που έχει προαγγελθεί από την Φώφη Γεννηματά και τον …Σταύρο Θεοδωράκη. Τα χαμόγελα της ενότητας μπορεί να τελειώσουν εκεί, αν αποκαλυφθεί πώς στην πραγματικότητα δεν έχουμε έναν ενιαίο, αλλά τουλάχιστο …δύο ενιαίους- και πιο καθαρούς ιδεολογικά- φορείς.

Η συμμετοχή του κόσμου δείχνει πάντως την διάθεση για δημιουργία ενός πολιτικού φορέα που να απαντά στο δίλημμα ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Δημοκρατία χωρίς να ενδιαφέρεται για τον ποιον έχει ηγέτη. Αν αυτή φτάσει ως ένα συνέδριο μαζικό και στις εκλογές με όριο το 15% θάναι η πρώτη φορά που δημιουργείται έστω ως διαμαρτυρία ένα μαζικό κόμμα χωρίς ηγέτη και δεν θα απειλήσει απλώς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ή θα διαλυθεί ή θα τον διαλύσει.

Η σχεδόν τριπλάσια συμμετοχή στις εκλογές από όσους συμμετείχαν σε αντίστοιχες διεργασίες του ΠΑΣΟΚ -του βασικού κορμού ως τώρα του νέου φορέα- παραπέμπει σε διψήφιο ποσοστό που μεταξύ των άλλων οι ψηφοφόροι δεν απαντούν στο ερώτημα αν θα διαλυθεί ή όχι το ιστορικό κόμμα. Φαίνεται πως αυτό το ερώτημα το έχουν ξεπεράσει.