Του Πέτρου Μηλιαράκη*
Στο Χιούστον των ΗΠΑ έλαβε χώρα ο τελευταίος χαιρετισμός στον Αφροαμερικανό Τζώρτζ Φλόιντ που με τρόπο βάρβαρο δολοφονήθηκε στις 25 Μαΐου 2020 από λευκούς αστυνομικούς στη Μινεάπολη. Ο μαρτυρικός θάνατός του με ασφυξία, έγινε σύνθημα! Κυκλοφόρησαν μπλουζάκια με την επιγραφή «I can’t breathe», δηλαδή: «δεν μπορώ να αναπνεύσω»!
Η στυγνή αυτή δολοφονία που δεν εξηγείται και δεν δικαιολογείται με κανέναν τρόπο, δεν ξεσήκωσε μόνο κάθε πολιτισμένο άνθρωπο στον κόσμο, αλλά ανέδειξε και το μεγάλο διχασμό που επικρατεί στην κοινωνία των ΗΠΑ. Δυστυχώς δε, με ευθύνη του Προέδρου Τράμπ, η αμερικανική κοινωνία πέρασε σε αχρείαστη εσωτερική αντιπαράθεση.
ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ!
Εκείνο, που σε κάθε περίπτωση, είναι άξιο αναφοράς, και έχει τεράστια σημασία στο σύγχρονο νομικό και πολιτικό πολιτισμό, είναι οι προοδευτικές και επαναστατικές κατευθύνσεις, που καθιερώθηκαν πρώτη φορά λόγω του Βορειοαμερικανικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Αναφέρομαι σε ιστορικό, πολιτικό και εν συνεχεία συνταγματικό γεγονός που έχει προηγηθεί των γεγονότων τηςΓαλλικής Επανάστασης!
Αναμφίβολο είναι δε ότι οι συνταγματικοί κανόνες που ανέδειξαν οι αμερικανικές εξεγέρσεις προηγούνται ιστορικώς τόσο για την εδραίωση της Δημοκρατικής Αρχής, όσο και για την αναγνώριση του θεσμού του αιρετού Προέδρου της Δημοκρατίας, που ήταν απάντηση στους κληρονομικούς θεσμούς: «άρχοντες-βασιλείς», που κυριαρχούσαν στον ευρωπαϊκό χώρο!
Ιδιαιτέρως δε, βαρυσήμαντο για την ιστορία του συνταγματικού δικαίου όλων των δημοκρατικώς οργανωμένων κρατών είναιότι: ο θεσμός της διάκρισης των λειτουργιών (εξουσιών) ως θεμέλιου του δημοκρατικού πολιτεύματος έχει τη βάση της στο Σύνταγμα της Βιργινίας το έτος 1776 και της Μασαχουσέτης το έτος 1787. Το θεσμό δε αυτό επαναδιατύπωσε η Γαλλική Διακήρυξη του 1789, με το δόγμα ότι: «κοινωνία στην οποία δε διασφαλίζονται τα ατομικά δικαιώματα και δεν ιδρύεται διάκριση των εξουσιών, δεν έχει Σύνταγμα». Αυτός είναι ο πολιτισμός των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν πρέπει να διαγράφεται. Πρέπει όμως διαρκώς να επικαιροποιείται και να επιβεβαιώνεται πρωτίστως από τις ίδιες τις ΗΠΑ.
ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΑΞΙΩΜΑ
Όταν στις 4 Ιουλίου 1776, το Κογκρέσο προέβαλε στον κόσμο με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, το νέο νομικό και πολιτικό πολιτισμό, αναγνώριζε μεταξύ των άλλων, πως όλοι οι άνθρωποι γεννώνται ίσοι και πως αναφαίρετο δικαίωμα των ανθρώπων είναι η Ζωή, η Ελευθερία και η επιδίωξη της Ευτυχίας.
Με την επαναστατική αυτή Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της οποίας συντάκτης ήταν ο εμπνευσμένος νομικός και ιστορικός ηγέτης Τόμας Τζέφερσον, πέραν της εγκαθίδρυσης και αναγνώρισης τωνανθρωπίνων δικαιωμάτων, εισήγαγε και το βαρυσήμαντο νομικοπολιτικό Αξίωμα, πως: όποτε αποδειχθεί ότι η οποιαδήποτε κυβέρνηση αποβλέπει στην κατάργηση-κατάλυση των ατομικών δικαιωμάτων, τότε ο λαός δεν έχει μόνο το δικαίωμα, αλλά και το χρέος να ανατρέψει την κυβέρνηση αυτή!
Το νομικοπολιτικό δε Αξίωμα αυτό, κατά τη γνώμη του γράφοντος, αποτελεί την υπέρτατη εγγύηση τήρησης του Συντάγματος και βάθρο για το συνταγματικό δίκαιο όλων των δημοκρατικώς οργανωμένων κοινωνιών. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότιη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, με τα δικαιώματα τα οποία αναγνωρίζει, αναβαθμίζει το άτομο σε πολίτη! Κυρίως δε ηΔιακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ αποτελεί το ιστορικό προοίμιο της «Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», που ανέδειξε στον κόσμο στις 26 Αυγούστου 1789 η Γαλλική Συνταγματική Εθνοσυνέλευση, η οποία θεμελίωσε τις Αρχές της Γαλλικής Επανάστασης.
Έτσι στηνπαγκόσμια ιστορία πρώτο το Αμερικανικό Σύνταγμα του 1787 και μετά το Γαλλικό Σύνταγμα του 1791εγκαθίδρυσαν το λεγόμενο σύγχρονο νομικό και πολιτικό δυτικό πολιτισμό.
«Ι CAN’T BREATHE»
Επανερχόμαστε όμως στο σύνθημα που επικράτησε σε μεγάλη έκταση για να καταγράψει το μαρτυρικό θάνατο του Τζώρτζ Φλόιντ: «I can’t breathe».
Και η αμερικανική κοινωνία δεν μπορεί να αναπνεύσει υπό τις παρούσες συνθήκες. Ασφυκτιά!
Επιπρόσθετη δε επιβάρυνση δημιουργείται από την «πυροδότηση» των παλαιών αντιθέσεων, που παρά τα προαναφερόμενα ως προς τον αμερικανικό πολιτισμό και τη Δημοκρατική Αρχή, περικλείονταν διαρκώς ως ιστορικές αντιφάσεις. Και τούτο διότι η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμα, έχουν μια «εσωτερική σύγκρουση»: να συνδυαστούν οι προαναφερόμενες Αξίες με την αρχική αμαρτία της δουλείας. Αναφέρομαι σε μια εσωτερική παθογένεια, που στρέβλωσε σε μεγάλο βαθμό τις προοπτικές των «αμερικανικού ονείρου», μέχρι του σημείου να προκληθεί εμφύλιος πόλεμος!
Ιστορικό δεδομένο είναι δε ότι η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας είχε ένα συγκεκριμένο σκοπό: Να διαρρήξει του δεσμούς μεταξύ των αμερικανικών αποικιών και της Μεγάλης Βρετανίας και να δημιουργήσει μια νέα χώρα που θα εύρισκε τη θέση της μέσα στα Έθνη του Κόσμου.
Το Σύνταγμα που ενώνει τις αποικίες που είχαν μετατραπεί σε Πολιτείες ήταν ένα μεγαλειώδες εγχείρημα!.. Αυτό το εγχείρημα δεν μπορεί να αμαυρώνεται από οποιαδήποτε διάκριση φύλου, χρώματος, θρησκείας και καταγωγής! Όταν ο ρατσισμός και οι διακρίσεις ακυρωθούν, τότε το «αμερικανικό όνειρο» μπορεί να επιβεβαιωθεί ως πράξη!..
——————————————–
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).