Toυ Νίκου Λακόπουλου
«Μοιάζω με εκείνον που τριγυρνάει με ένα κεραμίδι για να δείξει πως ήταν κάποτε το σπίτι του»
Μπ. Μπρεχτ
Μας παρέσυραν πάλι τα γεγονότα, μας ξεγέλασαν οι δημοσκόποι και πρέπει να κάψουμε όλα τα σενάρια, τις αναλύσεις- που μοιάζουν πιο πολύ με ευχές. «Όχι μόνο δεν κάνω προβλέψεις για το μέλλον- λέει ο Κέινς- αλλά αποφεύγω κι αυτές για το παρελθόν».
Μη ψάχνετε να βρείτε μια μαύρη γάτα μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο- λέει ένας άλλος σοφός- ιδιαίτερα αν δεν είναι εκεί. Η γάτα της Κεντροαριστεράς που αναζητάμε μπορεί να μην είναι μαύρη. Μπορεί να είναι άσπρη, πράσινη, γκρι. Μπορεί να είναι πολύχρωμη, αλλά σίγουρα είναι άπιστη, παιχνιδιάρα με διάθεση να οργανώνει παιχνίδια, αστεία κι εκλογές -για την ανάδειξη ηγέτη ενός νέου φορέα, που προς το παρόν είναι ένα αγνώστου ταυτότητος πολιτικό υποκείμενο.
Η ασάφεια του αγνώστου μπορεί να είναι η παγίδα ή η πόρτα που οδηγεί στην “αναγέννηση” της Κεντροαριστεράς που πολλοί όπως “Τα Νέα” βλέπουν να φτάνει ως τον …Ελ. Βενιζέλο ίσως επειδή ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου πέφτει πολύ αριστερός. Η “Παράταξη” όμως ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει. Αυτό που ψάχνει είναι τον πολιτικό φορέα της -δηλαδή τον ενιαίο προοδευτικό φορέα, όπως τον λέει η Φώφη που βλέπει ήδη το πορτρέτο της δίπλα σ΄αυτό του Ελ. Βενιζέλου, παραβλέποντας το γεγονός πως εκείνος δεν ήταν ποτέ ΠΑΣΟΚ.
Θεωρητικά οι εκλογές έγιναν για τον ηγέτη της παράταξης, αλλά δεν απάντησαν σ΄αυτό. Όσοι ψήφισαν για την ανασύσταση του ΠΑΣΟΚ κι όσοι αναζήτησαν ένα νέο φορέα- αξιώνοντας κιόλας την διάλυση του ΠΑΣΟΚ, δεν είναι βέβαιο ότι θα ξαναβρεθούνε στον ίδιο χώρο. Που σημαίνει -και μένει να αποδειχθεί- πως πολλοί αν ήξεραν ότι θα βγει η Φώφη και έβλεπαν από πριν τον ΓΑΠ να πανηγυρίζει- δεν θα πήγαιναν ποτέ να ψηφίσουν.
Η γάτα της ιστορίας μας ήταν κάποτε ΠΑΣΟΚ σίγουρα κι όταν εξαφανίστηκε φορούσε …πράσινο κασκόλ. Έπαψε νάναι, αλλά μήπως ξανάγινε ΠΑΣΟΚ και γύρισε σπίτι, όπως λένε, το Σπίτι του Πράσινου Ήλιου. Όσοι το πιστεύουν δεν ξέρουν τίποτα από γάτες και μάλιστα «κεντροαριστερές». Μπορεί να κοιμηθούνε Συριζαίες, να ξυπνήσουνε κλαίγοντας για το ΠΑΣΟΚ που χάθηκε τόσο άδικα, αλλά να ψηφίσουνε κάτι άλλο.
Οι γάτες αυτές είναι γεννημένες να εξαπατούν τους δημοσκόπους, αλλά τελευταία ειδικεύονται στο να εξαπατούν και τους καημένους πολιτικούς «αρχηγούς». H μεγάλη συσπείρωση τελικά δεν ήταν και πολύ μεγάλη-μόνος του ο Βενιζέλος είχε πάρει περισσότερους ψήφους από όλους τους υποψήφιους. Και δεν είχε πάει να ψηφίσει ο Στέφανος Μάνος ή ο …Ψωμιάδης.
Το πιο σημαντικό στοιχείο αυτών των εκλογών είναι η ηλικία των ψηφοφόρων. Το 65% είναι πάνω από 55 χρονών- δηλαδή γεννήθηκαν μετά το 1960. Προφανώς είναι ψηφοφόροι του παλιού ΠΑΣΟΚ, πολλοί περιπλανήθηκαν ψηφίζοντας ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, Ποτάμι, ΚΙΔΗΣΟ, ακόμα και Νέα Δημοκρατία, αλλά δεν προκύπτει από πουθενά ότι «επέστρεψαν σπίτι».
Αν πρόκειται για αναβίωση του ΠΑΣΟΚ θα φανεί από όσους συμμετέχουν στον δεύτερο γύρο- όπου ίσως ενεδρεύει μια νέα έκπληξη. Θα φανεί από την συμμετοχή στο συνέδριο του νέου φορέα- με όσους θα φτάσουν ως εκεί. Θα φανεί στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ -που έχει αναγγελθεί- με βασικό ερώτημα την διάλυση ή την επανίδρυσή του.
Αν οι 210.000 πήγαιναν σε ένα τέτοιο συνέδριο, αυτό πράγματι θα σήμαινε πώς ο κόσμος αυτός είπε πράγματι πως «το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ-ενωμένο, δυνατό». Οι δυο υποψήφιοι που πάνε στον δεύτερο γύρο πράγματι προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, αλλά έχουν εκφράσει καθαρά ή με μισόλογα την άποψή τους για την διάχυσή του σε ένα νέο φορέα- χωρίς βαρίδια του παρελθόντος- δηλαδή την διάλυσή του.
Η επικρατέστερη για την ηγεσία του νέου φορέα Φώφη Γεννηματά φρόντισε να βγάλει από το βιογραφικό της την θητεία της ως υπουργού του ΠΑΣΟΚ, αν και δηλώνει πως στο νέο εγχείρημα το κόμμα του μπαμπά της -του οποίου θέλει να ολοκληρώσει το έργο- το Κίνημα- που λησμονεί το όνομά του- θα είναι «πρωταγωνιστής». Δεν θα είναι στους …τίτλους το όνομά του. Πρωταγωνιστής μπορεί και να σημαίνει δωρητής οργάνων σε ένα νέο φορέα, αν αυτό συμβεί που μάλλον στο κάδρο του ιδρυτή ταιριάζει το πορτρέτο του Νίκου Αλιβιζάτου!
Από αυτή την άποψη η μεγάλη προσέλευση ήταν ο τάφος του ΠΑΣΟΚ, αλλά και ο πολιτικός τάφος όσων το λοιδόρησαν και ήθελαν τελικά να γυρίσουν πίσω. Το Ποτάμι, πράγματι, δεν γυρίζει πίσω, αλλά αυτό που φαίνεται εδώ και μερικά χρόνια δεν πάει ούτε μπροστά.
Αυτό το μπροστά επιδίωξαν περίπου 160.000 άτομα που δεν πήγαν να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ, αλλά και μόνο το άκουσμα πως βγαίνει από τον πρώτο γύρο βγαίνει η Φώφη, μάλλον πήραν την απόφαση να μην πάνε να ψηφίσουν στον δεύτερο γύρο. Η ανάγνωση εδώ σε ένα δυσδιάκριτο μήνυμα- γιατί κατά βάθος είναι αντιφατικό, συβιλλικό και ίσως κυκλοθυμικό- είναι όπως θέλει ο καθένας: Ο κόσμος αποφάσισε την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ ή σύμφωνα με μια άλλη ερμηνεία δεν θέλει το ΠΑΣΟΚ, αλλά θέλει τη Φώφη.
Αν το διαβάσουμε από την πλευρά η Φώφη πήρε 41%. Αν το διαβάσουμε από την άλλη τότε την Φώφη δεν την θέλει το 59%. Ο κόσμος πήγε σε εκλογές που αφορούσαν την εκλογή ηγέτη- και μετά την δημιουργία κόμματος- και είπε πως θέλουμε κόμμα, δεν μας ενδιαφέρει ποιον θάχει ηγέτη.
Η εξαφάνιση του Σταύρου Θεοδωράκη με χαμηλά ποσοστά θυμίζει πολύ την παροιμία «κάθε κατεργάρης στον πάγκο του». Μόνο που ο αρχηγός του Ποταμιού που αφού οδήγησε ένα κόμμα από το 6% στο 1% διεκδίκησε με άνεση την ηγεσία σε ένα άλλο με 15%- το οποίο έβριζε- δεν έχει πλέον πάγκο.
Η ιστορία αυτή θυμίζει πολύ άλλους πολιτικούς γυρολόγους που από μεγάλα ποσοστά εξαφανίστηκαν γιατί δεν είχαν καθαρές θέσεις. Φαίνεται πώς ο σοφός δημοκρατικός λαός μέσα στην σύγχυση και την θολούρα διατηρεί αντανακλαστικά όπως αυτά που οδήγησαν πολλούς «ηγέτες» εκτός Βουλής.
Ο νέος φορέας δεν έχει συγκροτηθεί ακόμα. Θα πρέπει να περάσει σε μια ενότητα με πολλές διασπάσεις. Να απαντήσει σε διλήμματα, να πάρει θέσεις κι αποφάσεις. Η Φώφη δεν κέρδισε την ηγεσία, αλλά μια θέση οικοδέσποινας σε ένα πολιτικό σαλόνι όπου πολλοί μεν οι κλητοί, ολίγοι δε οι εκλεκτοί.
Οι αυτοχειροκροτούμενοι πρώην πρωθυπουργοί που πανηγυρίζουν για τον θρίαμβο -ως δικαίωσή τους- παραβλέπουν το ότι πολλοί αν ξέρανε ότι θα πάνε κι αυτοί να ψηφίσουν, δεν θα πήγαιναν. Δεν ήταν η διάθεση για επιστροφή στο παλιό, αλλά για κάτι νέο. Που αν δεν έλθει τότε θα συνεχισθεί το φαινόμενο -που έδειξαν οι εκλογές της περασμένης Κυριακής- του περιπλανώμενου ψηφοφόρου.
Υπάρχει μετά την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος του παλιού δικομματισμού ένας κόσμος χωρίς κόμμα που ψηφίζει κατά καιρούς δύο, τρία ή περισσότερα κόμματα. Είναι ένα φαινόμενο που ξεγελά τους δημοσκόπους. Λέει θα ψηφίσει αυτό και ψηφίζει κάτι άλλο. Πάει όπου έχει πάρτι! Θα μείνει ως το τέλος;
Aν επέστρεψε σπίτι, όπως λέει η Φώφη Γεννηματά, τι τον εμποδίζει να ξαναφύγει; Θα τσιμπήσει το πολιτικά όχι μόνο xυδαίο αλλά και φτηνό δόλωμα του Αλέξη Τσίπρα -τον οποίον θέλησε να τιμωρήσει; O εξευτελιστικός μποναμάς -όχι τυχαία λίγο μετά τις εκλογές- είναι η απόδειξη πως περηφάνεια- και μάλιστα «αριστερή»- μπορεί να είναι η απουσία πολιτικής ντροπής. Γιατί αυτό είναι το να κάνεις διάγγελμα για να ανακοινώσεις σε έναν λαό πώς θα του δώσεις πίσω 240 ευρώ, από όσα τούχεις πάρει βάζοντας χέρι και σε καταθέσεις λίγων ευρώ.
Για πολλούς το μήνυμα ήταν η επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ. Για άλλους ήταν το αντίθετο- η φυγή μπροστά με νέο φορέα. Μπορεί να έχουν και οι δύο δίκιο. Η «βάση» της Κεντροαριστεράς έκλεισε ραντεβού με περισσότερους από έναν σ΄αυτές τις εκλογές. Μαζί με τον Τσίπρα τιμώρησε κι όσους γυροφέρναν τον τάφο του νεκρού για να του πάρουν το σακάκι.
Πολλές φορές η καταστροφή εμφανίζεται ως επιτυχία κι εύκολα κόμματα που είχαν 4% ή 13% μπορεί να πάνε στο 48% ή το 35% με την ευκολία που μπορεί να γυρίσουν πίσω ή να εξαφανιστούν. Η γάτα μπορεί να επέστρεψε σπίτι -και γι΄αυτό πανηγυρίζουν ο Σημίτης, ο ΓΑΠ κι ο Βενιζέλος- αλλά ίσως θέλει να δώσει τα τελευταίο τελειωτικό χτύπημα. Μάλλον είναι πολύ θυμωμένη γάτα!
Οι ψηφοφόροι δεν είπαν “Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ”, αλλά πως “Είμαστε εδώ”. Ας περιμένουμε το συνέδριο του νέου φορέα και κυρίως το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Το μήνυμα των εκλογών είναι μια φράση του Μπέρτολτ Μπρεχτ: “Πρέπει να πάψετε να νομίζετε ότι σας προορίζουν για πρόεδρο. Πρέπει να αλλάξετε συμπεριφορά, αν θέλετε να σας ανέχονται στην κουζίνα”.
