Τριγωνοποίηση: Μια διαχρονική στρατηγική

Toυ Φώτη Κυζάκη

Ξεκινώντας από την συμβουλή που είχε δώσει ο Ντικ Μόρις στον Μπιλ Κλίντον ύστερα από την ήττα του Δημοκρατικού Κόμματος στις ενδιάμεσες εκλογές του 1994, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ο Αλέξης Τσίπρας βρίσκεται σε μια ανάλογη θέση. Μόνο που δεν βρίσκεται στην εξουσία.

Δηλαδή, θεωρώντας ότι οι Ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου 2019 αποτέλεσαν ενός τύπου ενδιάμεσες εκλογές (αφού διεξήχθηκαν ούτε πριν ούτε μετά αλλά στο μέσο της κυβερνητικής θητείας), δεν θα ήταν αλαζονικό να πούμε ότι αν ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε δύο ακόμα χρόνια, όπως είχε ο Κλίντον, θα κέρδιζε τις εκλογές αδιαμφισβήτητα.

Τα πάντα κρίνονται από την διαμόρφωση της ορθής στρατηγικής σε συνδυασμό με την παρακολούθηση των καιρών και φυσικά των διαθέσεων της κοινής γνώμης.

Ο Αλέξης Τσίπρας, όπως και ο Μπιλ Κλίντον, βρέθηκαν μπροστά στο αδιέξοδο μη συμβατότητας με την κοινή γνώμη. Και οι δύο απευθύνονταν σε έναν λαό που στην ουσία είχε επιβαρυνθεί χρόνια από τον νεοφιλελευθερισμό, και που δεν επιθυμούσε όμως και την έντονη παρέμβαση του κράτους.

Η στρατηγική που ακολούθησε ο Μπιλ Κλίντον για να βγει από το αδιέξοδο έμεινε γνωστή ως Τριγωνοποίηση. Δημιούργησε μια Τρίτη Θέση, όχι απλώς μεταξύ των παλαιών θέσεων της Αριστεράς και της Δεξιάς αλλά πάνω από αυτές. Πρότεινε μια νέα πορεία που υιοθετούσε κάποιες μετριοπαθείς πεποιθήσεις των Ρεπουμπλικάνων (Δεξιών) αλλά με έναν τρόπο που να φαίνονται σαν δικές του εφευρέσεις.

Ουσιαστικά η Τριγωνοποίηση ήταν ένας τρόπος να αλλάξει το κόμμα του, να το ωθήσει από την σκληροπυρηνική αριστερά, που δεν είχε κοινωνική απήχηση, σε μια Τρίτη Θέση πιο ευέλικτη και όχι τόσο στατική. Έτσι γεννήθηκαν οι Νέοι Δημοκρατικοί, στο πρότυπο των οποίων εδραιώθηκαν λίγο αργότερα οι Νέοι Εργατικοί.

Το Τρίγωνο με βάσεις την Αριστερά και την Δεξιά είχε ως κορυφή μια θέση ενδιάμεση, στην οποία όμως ο Μπιλ Κλίντον δεν ήταν ακινητοποιήμενος. Βρισκόταν στο κέντρο του Τριγώνου και στην κορυφή του κρατώντας την δυνατότητα να γέρνει πότε από την μία πλευρά και πότε από την άλλη και αυτό θα ήταν ανάλογο με την κοινή γνώμη.

Το ζητούμενο λοιπόν ήταν ένα μείγμα θέσεων που θα αποδεχόταν την ελεύθερη αγορά διατηρώντας ωστόσο και την κοινωνική πρόνοια και συνοχή. Το ζητούμενο αυτό παραμένει διαχρονικό. Είναι διαχρονικό το αίτημα της Ανάπτυξης για τους Ελεύθερους Επαγγελματίες και ακόμα πιο διαχρονικό το αίτημα της Στήριξης των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων.

Η Ελλάδα, ωστόσο, ύστερα από την λιτότητα του 1985 και την διακυβέρνηση της ΝΔ στις αρχές του 1990, μετατράπηκε σε μια χώρα μικρών και μεσαίων επιχειρηματιών και ελεύθερων επαγγελματιών, που επιθυμούσαν ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα και λιγότερο κράτος. Αυτό δεν αλλάζει! Το είχε διαπιστώσει εξάλλου και ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1986: «Το κράτος έχει επεκταθεί πολύ. Είναι όνειρο θερινής νυκτός να πιστεύουμε πως ο δημόσιος τομέας, όπως λειτουργεί σήμερα, είναι σε θέση να αναλάβει ευθύνες που ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα».

Μια αντίστοιχη Τριγωνοποίηση, λοιπόν, είναι εμφανές ότι οφείλει να πράξει και ο Αλέξης Τσίπρας. Οφείλει να φανεί πραγματιστής και προσαρμοστικός. Σίγουρα μια de facto πραγματικότητα αποτελεί ότι όταν κερδίζει ο πραγματισμός συρρικνώνεται η ιδεολογία. Στην ουσία όμως, ο πραγματισμός που έχει ανάγκη τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας δεν σημαίνει ισοπεδωτική αποϊδεολογικοποίηση. Η έντονη ιδεολογικοποίηση πολλές φορές επιστρατεύει το πραγματισμό χωρίς να αυτοαναιρείται. Η πλήρης αποϊδεολογικοποίηση δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή επιτυχίας καθώς οι ψηφοφόροι διαχρονικά επιθυμούν πολιτικούς ηγέτες που να καταφέρνουν να συνδυάζουν την ιδεολογική κατεύθυνση και τον πραγματισμό.

Η σωστή στρατηγική λοιπόν είναι η σωστή δοσολογία αυτών των δύο ανάλογα με την εποχή και ανάλογα με την κοινωνία.

Ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι αδιαμφισβήτητα μια λαμπρή προσωπικότητα και εφόσον ακολουθήσει την σωστή στρατηγική θα καταφέρει να κυριαρχήσει στον μεσαίο χώρο. Έχει την δυνατότητα! Ο λαός του την έδωσε με το 32%!

Αν φυλακιστεί, όμως, σε ιδεοληψίες, τότε δεν θα καταφέρει τίποτα παραπάνω από το να δώσει στον αντίπαλο του, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, την ευκαιρία να κυριαρχήσει στην πολιτική ζωή του τόπου για πολύ ακόμα. Γιατί πολύ απλά, είναι αποδεδειγμένο από την εμπειρία ότι δεν υπάρχει καλύτερος σύμμαχος για έναν κυρίαρχο από τον ιδεοληπτικό αντίπαλο του.