Του Νίκου Λακόπουλου
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα μια μεγάλη αλλαγή έγινε υπόγεια στην κοινωνία με αποτέλεσμα να αλλάξει ο ταξικός της χάρτης. Σε πολιτικό επίπεδο η αλλαγή αυτή εκφράστηκε με το κίνημα των Αγανακτισμένων που οδήγησε στην κατάρρευση των δυο μεγάλων κομμάτων και απείλησε το πολιτικό σύστημα. Πολλοί μιλάνε για το τέλος της μεσαίας τάξης, αλλά η αλήθεια είναι πιο σύνθετη. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με λιγότερους αστούς, λιγότερους μικροαστούς και λιγότερους εργάτες, όπου σε κάθε εργαζόμενο αντιστοιχεί ένας συνταξιούχος κι ένα άνεργος.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 36 % των Ελλήνων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Το 22,1% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας. Ο λόγος για 888.452 νοικοκυριά με 2,3 εκατ. μέλη. Το 52,5% δεν έχει ικανοποιητική θέρμανση. Το 41,5% των φτωχών στερείται διατροφής και το 79,1% δηλώνει οικονομική δυσκολία να αντιμετωπίσει έκτακτες ανάγκες. Τις ίδιες οικονομικές δυσκολίες να καλύψει έκτακτα αντιμετωπίζει όμως πλέον και το 39,1% των μη φτωχών και το 47,5% του συνόλου.
Συνολικά η μηνιαία δαπάνη των νοικοκυρών, σύμφωνα με την έρευνα, σε ήδη παντοπωλείου έχει μειωθεί την επταετία 2009-2015 κατά 16,3% ενώ συγκεκριμένα η δαπάνη σε τρόφιμα κατά 12,5%! Οι καταναλωτές, προκειμένου να καλύψουν τη βασικές ανάγκες σε φαγητό στρέφονται σε φθηνότερες επιλογές εναλλακτικών προϊόντων (π.χ. κοτόπουλο αντί για μοσχάρι), σε μικρότερες συσκευασίες και αξιοποίηση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
Μικροαστοί, αλλά φτωχοί
Μέσα σε δυο χρόνια οι λεγόμενοι «επιτηδευματίες» μειώθηκαν σε μισό. Κάθε μέρα χίλιες οικογένειες έμεναν χωρίς ρεύμα, παιδιά λιποθυμούν στα σχολεία, από την πείνα, οι άστεγοι κάνουν την εμφάνισή τους- πολλοί είχαν πριν επιχειρήσεις. Πολλές επιχειρήσεις κλείνουν όπως η ‘Αλατίνη», η καπνοβιομηχανία Γεωργιάδης, η Χαρτοποιία Θράκης Diana , η ΑΓΝΟ, η Pepsico- ΗΒΗ, η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ- και τελευταία τα σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος, η Ηλεκτρονική και πολλές άλλες. Το κύμα φυγής επιχειρήσεων στη Βουλγαρία κι άλλες χώρες όπως η ΒΙΟΧΑΛΚΟ που πήγε στο Βέλγιο, ή Coca Cola που έφυγαν από την Ελλάδα διαμορφώνει μια νέα χώρα.
Το 2015 ενάμισυ εκατομμύριο φορολογούμενοι απειλούνται με κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και η Εφορίά κατάσχει ακόμα και λίγα ευρώ σε λογαριασμούς ηλικιωμένων. Το 2016 οι κατασχέσεις αφορούν ένα εκατομμύριο πολίτες και οι οφειλές στο δημόσιο αφορούν πάνω από τέσσερα εκατομμύρια φορολογούμενους. Ο χρυσός κανόνας όλων των κυβερνήσεων είναι πως αν κάποιος δεν έχει να πληρώσει π.χ. τα τέλη κυκλοφορίας το κράτος αντί να τον διευκολύνει διπλασιάζει με πρόστιμο το ποσό!
Η τραγωδία της μεσαίας τάξης
Αν η πολιτεία αποφασίσει να εφαρμόσει τους νόμους της θα πρέπει να χτίσει φυλακές για τουλάχιστο μισό εκατομμύριο μικροεπιχειρηματίες, επιτηδευματίες. Οι περισσότεροι από τους «φοροφυγάδες» με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές απλώς υπέπεσαν στο αδίκημα να ανοίξουν επιχείρηση στην Ελλάδα. Η έννοια του χρέους είναι αυθαίρετη αφού στις περισσότερες περιπτώσεις δεν πρόκειται για χρήματα που «δάνεισε» το κράτος αλλά με διάφορους νόμους όρισε ως «χρέη» κατά κανόνα με πρόστιμα, πολλές φορές σε επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν πια, αλλά δεν μπορούν αν δεν πληρώσουν εξαφανισθούν.
Η τραγωδία της μεσαίας τάξης ολοκληρώνεται με την πτώση των τιμών των ακινήτων. Πολλοί αναγκάστηκαν να πωλήσουν ακίνητα σε υπέρμετρα χαμηλές τιμές διότι δεν υπήρχαν αγοραστές. Με τον τρόπο αυτό ολόκληρες περιουσίες αλλάζουν χέρια μαζί με την ταξική σύνθεση της χώρας. Οι πτωχευμένοι είναι πρώην ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ούτε «προλετάριοι», ούτε «άνεργοι» μόνο πρώην, λούμπεν πρώην μικροαστοί χωρίς ιδιοκτησία και με ψυχολογία «έκπτωτου» που δεν ανήκει πουθενά.
Οι διαταγές πληρωμής, οι ακάλυπτες επιταγές, οι κατασχέσεις και τα «κόκκινα δάνεια» είναι ένα εκρηκτικό μείγμα που αφορά τον μισό πληθυσμό. Αλλά παρότι το 22,6% έκοψε την κεντρική θέρμανση το 2013 το 20% των πιο πλούσιων αύξησε τις δαπάνες του έξι φορές πάνω! Στον παγκόσμιο πλούτο καταγράφονται 77.000 Έλληνες εκατομμυριούχοι, όταν μέσα σε εννέα χρόνια κάθε νοικοκυριό έχασε 67.703 ευρώ, η οικονομία επέστρεψε στο 2003 και η συνολική περιουσία των Ελλήνων υποχώρησε κατά 587 δισ. ευρώ.
Η “μεσαία τάξη” στην Ελλάδα μοιάζει να έχει… εξαφανιστεί, ΄σύμφωνα με μια ανάλυση της Allianz, καθώς αποτελεί, πλέον, μόλις το 20% του πληθυσμού από 50% που ήταν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Κι όσο κι αν φαίνεται απίστευτο- η Ελλάδα αύξησε τον πλούτο της κατά 9,9%, -σύμφωνα με τα στοιχεία της Credit Suisse.
Ο μέσος πλούτος στην Ελλάδα -πάνω από τα 76.000 ευρώ- αυξήθηκε 10%. Οι «εκατομμυριούχοι» έχουν περιουσία 600 δισ. κατά το Spiegel. Που σημαίνει πως όταν οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι σε μια αναδιάταξη των τάξεων σε μια χώρα που ήταν φτωχή, έγινε νεόπλουτη και τώρα είναι νεόπτωχη.
Ανάμεσα σ΄αυτούς που πλούτισαν την περίοδο της κρίσης είναι προφανώς και πολλοί από τα κοράκια των πλειστηριασμών, τα σύγχρονα τσακάλια, τους νέους «μαυραγορίτες». Η Ελλάδα είναι πρώτη σε φτώχεια στην Ευρώπη με ποσοστό 34,6% στα όρια της φτώχειας και ένας στους πέντε έλληνες κάτω από τα όρια. Το απόθεμα παγίου κεφαλαίου μειώθηκε για πρώτη φορά από την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου. Η ανεργία αγγίζει την εποχή του 1961. Οι μέσες αποδοχές του Έλληνα είναι κάτω από αυτές του Σλοβένου. Ο αριθμός των εργαζομένων από 4,8 εκ. το 2008 μειώθηκε σε 3,9 εκ. το 2013 με αποτέλεσμα σε κάθε τρεις εργαζόμενους να αντιστοιχεί ένας άνεργος.
Η αλλαγή στην ταξική δομή της ελληνικής κοινωνίας φαίνεται πως δεν επηρεάζει την αστική τάξη ή την αγροτική όσο μετατρέπει σε ανέργους ολόκληρα στρώματα της μικρομεσαίας τάξης. Ο νέος ταξικός χάρτης περιλαμβάνει λιγότερο «προλεταριάτο» και δημόσιους υπαλλήλους. Από το νέο χάρτη λείπει η φιγούρα του αυτοαπασχολούμενου -και αυτοεκμεταλλευόμενου με δεκαεξάωρη εργασία-που διαπέρασε την ελληνική ιστορία από το 1922 μέχρι σήμερα. Όμως δεν πρόκειται για προλεταριοποίηση της μεσαίας τάξης, αφού το προλεταριάτο μειώνεται αριθμητικά. Πρόκειται για μια νέα μη-τάξη που δεν ανήκει πουθενά, δυο εκατομμυρίων ανθρώπων που δεν εντάσσονται σε μια άλλη τάξη, αλλά βγαίνουν έξω από την παραγωγή και μερικές φορές, όπως δείχνουν οι αυτοκτονίες- κι έξω από τη ζωή.
Οι τοκογλύφοι και η μαύρη αγορά
Το νέο φαινόμενο της κρίσης είναι τα ενεχυροδανειστήρια όπου παλιότερα οι πελάτες άφηναν ενέχυρο για να πάρουν δάνειο με τόκο. Τώρα αφήνουν για λίγα ευρώ ακόμα και βέρες, χρυσά δόντια, κειμήλια για λίγα ευρώ. Ο νέος πελάτης είναι οικογενειάρχης, «μικροαστός» μεγάλης ηλικίας που δεν επιδιώκει δάνειο, αλλά πώληση σε εξευτελιστικούς όρους. Τα νέα ενεχυροδανειστήρια που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια σε όλη την Ελλάδα- τριάντα υπάρχουν μόνο στο Ηράκλειο Κρήτης- είναι ένας τρόπος τοκογλυφίας ή «εθελουσίας» ληστείας.
Η νέα «αγορά» μοιάζει με την μαύρη αγορά της Κατοχής όταν οι πρόγονοι των σύγχρονων μαυραγοριτών μέσα στο σκοτάδι- σε κουρεία, συμβολαιογραφεία, καφενεία και κρυφά στέκια έβαζαν χέρια σε πλούσια κτήματα, χαλιά, μπιμπελό, τιμαλφή και ρολόγια, έπιπλα και βέρες. Τα σύγχρονα «τσακάλια» είναι νεομαυραγορίτες και τοκογλύφοι με γαμψά νύχια. Ένα ενεχυροδανειστήριο στην Κορωπί ειδικεύεται σε αυτοκίνητα, σκάφη, μοτό,αλλά και ακίνητα. Είναι το πρώτο από επτά τέτοια «ενεχυροδανειστήρια» σε όλη την Ελλάδα που δίνουν μετρητά με ενέχυρο ακόμα και τροχόσπιτα ή ρυμουλκά, δηλαδή τη ζωή του βιομάχου όλη.
Αν ένα αυτοκίνητο αξίζει 20.000 ευρώ, μπορεί να εκταμιευθεί δάνειο ύψους 10.000 ευρώ, αλλά μια σειρά επιπλέον εξόδων φορτώνονται στο δανειολήπτη. Πάρκιγκ, φύλαξη, ασφάλιση. Όταν ο ενδιαφερόμενος πάει το αυτοκίνητό του δεν φαντάζεται ότι το δάνειο μέσα σε ένα τρίμηνο έχει ξεπεράσει την αξία του. Σε ένα από εργοστάσιο ξυλείας στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης ο ιδιοκτήτης θα συλληφθεί να παίρνει 18.190 ευρώ από «πελάτη» στον οποίο είχε δανείσει 11.400. Οι αστυνομικοί εντυπωσιάστηκαν από την οργάνωση της επιχείρησης. Ανάμεσα σε πολλά αντικείμενα ανακάλυψαν δέκα συσκευές εντοπισμού θέσης GPS προκειμένου ο τοκογλύφος να εντοπίζει που βρίσκεται κάθε στιγμή το αυτοκίνητο του «πελάτη» του, λες και ήταν ήδη δικό του. 
Όταν ένας 45χρονος ιδιοκτήτης εστιατορίου έδωσε τέλος στη ζωή του στην Θεσσαλονίκη ένα απίστευτο κουβάρι ξετυλίχτηκε, χάρη σε ένα σημείωμα που άφησε ο αυτόχειρας. Ένας ακόμα επιχειρηματίας μίλησε απελπισμένος στις αρχές για να αποκαλυφθεί ένα κύκλωμα στο οποίο εμπλέκονταν …τρακόσια άτομα. Κι ένας ακόμα αυτοκτόνησε αποκαλύπτοντας τον μακάβριο κύκλο.
Ο αρχιτοκογλύφος ήταν παράγοντας της πόλης με νυχτερινό κέντρο και εταιρεία ακινήτων αλλά και πολιτικές σχέσεις με ακροδεξιό «λαϊκό» κόμμα. Το κύκλωμα είχε γραμματέα για να υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις τους στα θύματά του, σύμβουλο με τραπεζικές διασυνδέσεις, νομικούς, μπράβους-εισπράκτορες, όπως ο ένας ήταν απότακτος αστυνομικός αλλά και ένα δημοσιογράφο της κρατικής τηλεόρασης. Η έρευνα θα αποκαλύψει εμπλεκόμενους αστυνομικούς και διευθυντικά στελέχη τραπεζών που έπαιρναν αμοιβές ύψους 10.000 ευρώ για τις πληροφορίες και εκδουλεύσεις.
Ένα άλλο κύκλωμα τοκογλυφίας στην συμπρωτεύουσα αποκαλύφτηκε καθώς η κόρη του αρχηγού που κυκλοφορούσε με Mercedes μιλούσε στο τηλέφωνο πολύ για λεφτά κι επιταγές κι εισπράξεις, αν και ο μπαμπάς της της εξηγούσε ότι αυτά δεν τα λένε από το τηλέφωνο. Η αστυνομία έφτασε σε μια πανέμορφη ξανθειά σλοβάκα χορεύτρια που μετέφερε μεγάλα χρηματικά ποσά σε τράπεζα της Σλοβακίας. Όπως ακριβώς σε παλιές γκαγκστερικές ταινίες η ωραία ξανθειά, -το «μωρό» ή «αγάπη» είχε σχέση με ένα προστάτη της νύχτας.
Η «έδρα» της συμμορίας ήταν το ζαχαροπλαστείο «Αγαπητός» της Καλαμαριάς. Δυο-τρεις «σκληρές» γυναίκες ήταν προπομποί των μπράβων. Ένα από τα πιο γνωστά μαγαζιά της πόλης ανήκε στον αρχηγό μαζί με άλλα μπαρ στα Λαδάδικα και μια επιχείρηση real estate. Oι πολιτικές διασυνδέσεις του φαίνεται πως ήταν ο λόγος που το ελληνικό κράτος νοίκιαζε από κείνον ακίνητα.
Ο αρχηγός είχε συνάψει πέρα από κουμπαριές και ένα ειδύλλιο του αρχηγού με ανιψιά πρώην υπουργού της «Νέας Δημοκρατίας». Την εποχή εκείνη πολλά δημόσια ακίνητα περιήλθαν στην μονή Βατοπεδίου και κείνη τα αντάλλαξε με την λίμνη Βιστωνίδα. Ο αρχινονός βάπτισε το παιδί του κτηματομεσίτη της μονής και του έδωσε το όνομα του ηγούμενου. Ευφραίμ!
Ο δημοσιογράφος ήταν άνθρωπος της Εκκλησίας από τα μαθητικά του χρόνια μπήκε στην κρατική τηλεόραση την εποχή της χούντας. Αυτός που δεν μπορούσε να λείπει από την υπόθεση ήταν ένα στέλεχος του ΠΑΣΟΚ εργαζόταν στο ΣΔΟΕ –με γνωριμίες στο περιβάλλον τόσο του ‘Ακη» όσο και του Βενιζέλου. Είχε πολλές φορές συγκαλύψει εφοριακούς. Κι όταν βρέθηκε επικεφαλής της «διεύθυνσης ειδικών υποθέσεων» έπρεπε να συγκαλύψει τον εαυτό του. Το κουβάρι αποκάλυψε πως πρώην ποδοσφαιριστής και πρόεδρος ΠΑΕ πήρε 350.000 κι επέστρεψε 620.000 με επιτόκιο 120% το χρόνο.
Μια άλλη ομάδα έδινε ακάλυπτες επιταγές με τοκογλυφικά ωφελήματα. Ένας ένα γιατρός, ο «Μπίλης» σε ένα από τα θύματα που νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του έδωσε εξιτήριο ως συγγενής πρώτου βαθμού προκειμένου να απαγάγουν και να τον εκβιάσουν. Οι υποθέσεις αυτές και οι αυτοκτονίες προκάλεσαν μια αλλαγή της νομοθεσίας που ήταν αμετάβλητη από το 1951. Η ποινική δίωξη στο εξής θα ασκείται αυτεπαγγέλτως από τον εισαγγελέα, χωρίς να χρειάζεται να υποβάλουν μηνύσεις τα θύματα. Η τοκογλυφία κατ’ επάγγελμα θα είναι κακούργημα και όχι πλημμέλημα. Ο κατ’ επάγγελμα ασκών την τοκογλυφία θα τιμωρείται με κάθειρξη ως 10 χρόνων αντί για φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή κι αν υπάρχει «παρατράπεζα» η ποινή θα είναι ακόμη αυστηρότερη.
«Αγοράζουμε βέρες, τάματα, φυλαχτά»
Τον Απρίλιο του 2013 ένας 32χρονος Γερμανός συλλαμβάνεται στο αεροδρόμιο με 16 κιλά χρυσού με προορισμό την Γερμανία. Θα μπορούσαμε να τον πούμε και ….λαθρέμπορο, αφού είχε ξανασυλληφθεί με 8,5 κιλά χρυσού και εξήντα κιλά ασημιού με προορισμό το Βερολίνο. Οι αστυνομικοί παρατήρησαν πως ενώ η αποστολή γινόταν από την οδό Ερμού η έδρα της εταιρείας ήταν στην Κάλυμνο. Ο χρυσός έκανε πολλές άσκοπες διαδρομές στην Ελλάδα πριν φτάσει στην Γερμανία με εικονικά δελτία στα οποία η επωνυμία της εταιρείας- με το ίδιο πάντα ΑΦΜ- άλλαζε κατά ένα γράμμα. Αρχικά πήγαινε σε ένα παράρτημα στην Κρήτη, επέστρεφε στην Αθήνα και περνούσε από τρεις διαφορετικές εταιρείες, που ανήκαν στο ίδιο πρόσωπο.
Το κουβάρι με το κουτί με τις χρυσές πασχαλινές λαμπάδες οδήγησε στην Interpol η οποία γνώριζε μια εταιρεία για πέντε ποινικές υποθέσεις φοροδιαφυγής στην Γερμανία. Είχε έδρα την οδό Όθωνος και είχε κάνει εξαγωγές σε εφτά εταιρείες με έδρα το Βερολίνο. Μια άλλη εταιρεία-φάντασμα με έδρα την οδό Καπνικαρέας είχε εμπλοκή σε απάτες 1,2 εκ. ευρώ με ακάλυπτες επιταγές. Ακόμα και ο πιο χαζός αστυνομικός του κόσμου θα καταλάβαινε πως κάτι συμβαίνει. Τα πολύτιμα μέταλλα έφταναν στο Σύνταγμα από ενεχυροδανειστήριο της Ομόνοιας –για φύλαξη και όχι για πώληση- αφού περνούσαν από την Κωνσταντινούπολη! Αλλά τον Μάιο που βρέθηκε ο χρυσός μέσα στο κουτί με πασχαλινές λαμπάδες το Πάσχα είχε περάσει! 
Μια άλλη κατάσχεση με 16 κιλά χρυσού στην οδό Ξενοφώντος σε εταιρεία που αγόραζε ασήμι και χρυσά από ενεχυροδανειστήρια σε όλη την Ελλάδα έδειξε πως η περιοχή αυτή είναι γεμάτη φλέβες χρυσού. Η εταιρεία έλιωνε και διοχέτευε πολύτιμα μέταλλα σε χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχουν δασμούς και φόρους. Οι αγορές της ανέρχονται σε διάστημα περίπου οκτώ μηνών σε 21 εκατ. ευρώ. Αλλά η υπόθεση αυτή πήρε μια μια παράξενη τροπή. Η επιχειρηματίας υποστήριξε ότι υπάλληλοι του ΣΔΟΕ ζήτησαν 500.000 ευρώ για να κλείσουν την υπόθεση.
Η επιχειρηματίας καλωδιώθηκε για να καταγράψει συνομιλίες και τα προσημειωμένα χαρτονομίσματα οδήγησαν στο εδώλιο δύο δικηγόρους, ένα τμηματάρχη του ΣΔΟΕ και ένα μεσάζοντα. Φυσικά οι κατηγορούμενοι υποστήριξαν ότι η επιχειρηματίας έστησε την υπόθεση για να πετύχει φορολογική ασυλία. Η εταιρεία της έκανε ξέπλυμα μαύρου χρήματος και λαθρεμπόριο εξάγοντας χρυσό σε Ελβετία και Γερμανία. Η ίδια θα υποστηρίξει πως το μόνο που ήθελε ήταν να εισπράξει το ΦΠΑ- 3,8 εκ.. Αν πλήρωνε 13% που της ζητούσαν ως αμοιβή από τα χρήματα που θα εισέπραττε δεν θα είχε κανένα κέρδος και θάπρεπε να δουλεύει μόνο για να πληρώνει τους υπαλλήλους της.
Η αγορά χρυσού είναι το πρώτο στάδιο της βιομηχανίας ανακύκλωσης. Τα καταστήματα αγοράζουν και μεταπωλούν στις εταιρίες χονδρικής οι οποίες τα στέλνουν σε μορφή ράβδων στις βιομηχανίες καθαρισμού χρυσού. Εκεί διαχωρίζεται ο καθαρός χρυσός από τα υπόλοιπα μέταλλα και στη συνέχεια πωλείται στις τράπεζες χρυσού ή στα νομισματοκοπεία. Μια εταιρεία από αυτές που έχουν στον τίτλο τους την λέξη Gold υποστηρίζει πως το ποσοστό κέρδους τους είναι πολύ μικρότερο από αυτό των περισσότερων καταστημάτων λιανικής πώλησης.
«Πολλά μέσα μαζικής ενημέρωσης και κάποιες πολιτικές οργανώσεις, έχουν επιλέξει να καταγγέλλουν συνολικά και χωρίς εξαιρέσεις όλο τον κλάδο αγοράς χρυσού ως «τοκογλύφους”. Η άκριτη και γενικευμένη συκοφάντηση των επιχειρήσεων ενός κλάδου ευνοεί μόνο τους αληθινούς «μαυραγορίτες» που λειτουργούν χωρίς χαρτιά, μέσα από αγγελίες, κινητά τηλέφωνα και «πατάρια», ξεπλένοντας μαύρο χρήμα και προϊόντα εγκλήματος».
Τα ενεχυροδανειστήρια συνήθως δεν έχουν απευθείας πρόσβαση στη αγορά χρυσού του εξωτερικού και έτσι δεν μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές. Η απάντηση στο πρόβλημα αυτό είναι νέες εταιρείες που διαθέτουν δικά τους χυτήρια. Αλλά πόσος χρυσός υπάρχει στην Ελλάδα; Τα κοσμήματα δεν περιέχουν καθαρό χρυσό. Και τα καράτια φαίνονται από τον αριθμό που αναγράφεται στη σφραγίδα ενός κοσμήματος. Τα υπόλοιπα είναι ασήμι και χαλκός.
Oι χρυσοθήρες των πόλεων αναζητούν χρυσές λίρες, επώνυμα ρολόγια και αντικείμενα όπως Cristofle, Faberge, Cartier, Chopard, Panerai, Bulgari, Vacheron Constantin. Οι εταιρείες ενδιαφέρονται ακόμα για εικόνες, πίνακες, μονόπετρα, αλυσίδες, σταυρούς, διαμάντια, τάματα (!) , κωνσταντινάτα, μενταγιόν, κρεμαστά, περιδέραια, βαπτιστικά, πεντόλιρα, σμαράγδια, ρουμπίνια, φυλαχτά, πολύτιμες πέτρες, καδένες, καρφίτσες, κολιέ, κηροπήγια, μαχαιροπίρουνα, μπρελόκ.
Μια «χρυσοεταιρεία» υπόσχεται άμεσα μετρητά μέσα σε 5 λεπτά, χωρίς ταλαιπωρία. Τα αντικείμενά σας τα παίρνετε εσείς πίσω όποτε εσείς επιθυμείτε. Απόλυτη διαφάνεια, χωρίς κρυφές χρεώσεις. Φέρνετε τα αντικείμενα τα εκτιμάμε και παίρνετε τα λεφτά σας. Με απόλυτη εχεμύθεια.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει πίσω από τα ενεχυροδανειστήρια, αλλά σε πολλές περιπτώσεις πίσω από αυτό κρύβεται ένας τοκογλύφος που έχει δανείσει τον ενεχυροδανειστή και παίρνει ενοίκιο. Τα περισσότερα στην μαύρη αγορά του χρυσού είναι απλώς «ψιλικατζίδικα» που απλώς μεσολαβούν σε ένα περίπλοκο κύκλωμα με άγνωστο προορισμό, αφού μιλάμε συνήθως για λαθρεμπόριο, βρώμικο χρήμα, όπλα, απειλές, εκβιασμούς ακόμα και ναρκωτικά.
Δυο συμμορίες στην Κρήτη -με 127 άτομα «προσωπικό»- συνδύαζαν την τοκογλυφία με εμπόριο κοκαϊνης και κάναβης. Οι τρεις Αλβανοί και επτά Έλληνες που συνελήφθησαν χρησιμοποιούσαν τους ίδιους χώρους με ζυγαριές ακριβείας για ναρκωτικά και ένα στόλο αυτοκινήτων για να παρέχουν διευκολύνσεις με δάνεια σε οικονομικά ασθενή άτομα και συνανθρώπους τους.
Στην άλλη άκρη της Ελλάδας στα Γιάννενα η υπόθεση του παράνομου πιστωτικού συστήματος βρίσκεται στα χέρια της αλβανικής μαφίας που δανείζει με τόκους 10% το μήνα με εχέγγυο όχι επιταγές, αλλά τίτλους ιδιοκτησίας σπιτιών, οικοπέδων και αυτοκινήτων. Και στο πουθενά στο διαδίκτυο μια υποτιθέμενη εταιρεία δείχνει στην ιστοσελίδα φωτογραφίες με ουρανοξύστες στο Ντουμπάϊ. Το τηλέφωνο έδειχνε πως βρισκόταν στο Λονδίνο, αλλά όταν προσπαθούσες να επικοινωνήσεις μαζί της έβγαινε τηλεφωνητής. Το ίδιο συνέβαινε και μετά υποτιθέμενα κεντρικά του Μονάχου.
«Μπορείς να καταθέσεις 150 ή 540 ευρώ ανάλογα με το πρόγραμμα που θα επιλέξεις προκειμένου να μπεις στο παιχνίδι. Σκοπός της είναι να πείσεις άλλους δυο να αγοράσουν χρυσό και να βάλουν επίσης από 150 ευρώ. Αυτοί με τη σειρά τους θα φέρουν από δυο άτομα ακόμα ο καθένας και ούτω καθεξής. Μόλις η ομάδα σου συμπληρώσει 42 άτομα , τότε 7.000 ευρώ σε πλάκες χρυσού είναι δικές σου και θα σου αποσταλούν μέσω ταχυδρομείου».
Μια ληστεία στη Καβάλα αποκάλυψε πόσο τζίρο έχει ένα επαρχιακό ενεχυροδανειστήριο. Ένας 32χρονος με κάποιον άγνωστο συνεργό εισέβαλλε φορώντας κουκούλα- full face- με ένα πυροβόλο όπλο. Οι δυο δράστες έδεσαν με πλαστικούς σφικτήρες την 34χρονη υπάλληλο. Τα κοσμήματα που αφαίρεσαν ήταν αξίας 2000 ευρώ μαζί με ένα λάπτοπ, ένα κινητό και διάφορα έγγραφα. Στο ταμείο εκείνη τη στιγμή ήταν 450 ευρώ.
Σε ανύποπτο χρόνο ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών αποκάλυψε πως ο τζίρος αυτός φτάνει το αστρονομικό ποσόν των 100 δισ. δραχμές όταν οι παρατράπεζες αντιπροσωπεύαν το 15% της επίσημης τραπεζικής αγοράς και το 57% των εμπόρων είχε καταφύγει σ΄ αυτές. Αλλά στις νέου τύπου «αγορές» δεν πάνε μόνο οι έμποροι, αλλά οι πάντες. Μόνο την τριετία 2010-2012 άνοιξαν σχεδόν χίλια τέτοια καταστήματα.
Μια εταιρεία αγοράζει ταχυδρομικά. Έτσι δεν χρειάζεται ο πελάτης να εκτεθεί σε δημόσια θέα. Μια από τις πιο γνωστές εταιρείες αγοράς χρυσού εκφράζει στις διαφήμισή της οικολογικές ανησυχίες. Η ανακύκλωση χρυσού –λέει- είναι η πιο οικολογική και κοινωνικά υπεύθυνη επιλογή! «Σκοπός μας είναι να βγάλουμε το χρυσό που έχει εξορυχθεί αλλά παραμένει αχρησιμοποίητο στα συρτάρια. Το όραμά μας είναι να αλλάξουν σταδιακά οι καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών και να απελευθερωθεί η ανθρωπότητα από τις καταστροφικές επιπτώσεις της βιομηχανίας εξόρυξης χρυσού».
Τα “πρακτορεία χρυσού”
Μια μέρα η αστυνομία έκανε έφοδο στα καταστήματα χρυσού ‘Ριχάρδος» . Οι καταγγελίες- ίσως με πολύ δόση …ζήλειας- τον εμφάνιζαν τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης να διάγει πολυτελή βίο, να κινείται με συνοδεία ασφαλείας και να έχει μεγάλη οικονομική επιφάνεια, η οποία ασφαλώς θα προέρχεται από την παράνομη δραστηριοποίησή του.
Ο Δημήτριος Ριχάρδος Μυλωνάς του Ιωάννη και της Ρούπη, γεννημένος στην Αθήνα το 1967 είναι παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών. Ο ενεχυροδανειστής με το «εμπορικό δαιμόνιό του» με αρκετή ματαιοδοξία εμφανίζεται ο ίδιος στις διαφημίσεις του. Η έρευνα στη βίλα του δεν απέδωσε κάτι αξιόλογο. Ο Ριχάρδος, νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο Ελπίς και αφέθηκε ελεύθερος αφού του ασκήθηκε δίωξη για υπεξαίρεση κι ο ανακριτής ανάλαβε να διερευνήσει αν έχει πραγματοποιηθεί και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Ο ίδιος αρνήθηκε την κατηγορία για εξαγωγή χρυσού στο εξωτερικό. Τώρα πια έχει διαφημίσεις σε όλα τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια.
Από όταν έκλεισαν την στρόφιγγα οι τράπεζες άνοιξαν οι παρατράπεζες. Πόσες είναι, πόσα δίνουν, πόσα κερδίζουν; Πάνω από εκατό κιλά χρυσού- λένε για ένα «πρακτορείο»- που σημαίνει ένα με ενάμισυ εκ. ευρώ. Χίλια τέτοια «πρακτορεία χρυσού»- ίσως και τρεις χιλιάδες- πολλά δις διακινούνται λαθραία και χάνονται στο εξωτερικό. Όπου και να κυττάξεις θα δεις τράπεζες, πρακτορεία ΠΡΟ-ΠΟ και τώρα «αγορές χρυσού».
Η μυθολογία θέλει τοκογλύφους να σκοτώνουν στην Ανατολική Αττική, ενεχυροδανειστές να εμπλέκονται σε καρτέλ ηρωίνης. Που πάνε όλα αυτά τα κοσμήματα τα λεφτά, όλα όσα έχουν κλέψει με επιμονή και συνήθως νυχτερινή εργασία τόσες γνήσιες και παράνομες –κανονικά- συμμορίες; Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απαντήσουμε με νούμερα κι αριθμούς.
Τα σημερινά Γιάννενα είναι μια πύλη εισόδου και εξόδου από την χώρα. Σε ένα καφενεδάκι στην οδό Ανεξαρτησίας κάθεται αυτό τον καιρό ένα γεροντάκι και πίνει τον καφέ του. Αν και δεν του φαίνεται είναι μια μυθική μορφή. Είναι ο περίφημος Γούκος! Ένα από τα θύματά του, ένας επιχειρηματίας, είχε αυτοκτονήσει πέφτοντας στο αίθριο της στοάς Ορφέα, στις 3 Σεπτεμβρίου 1986.
Η υπόθεση του είχε συγκλονίσει όταν έφυγε αφήνοντας πίσω του ένα «κανόνι» ακαθόριστου χρηματικού ποσού. Βρέθηκε από την Ιταλία στη Βραζιλία, συνελήφθη στην Ελβετία και τα τελευταία χρόνια ζούσε στις ΗΠΑ, όπου λέγεται ότι εργαζόταν ως ταξιτζής. Είκοσι τρία χρόνια μετά ο «γεράκος» πάνω από εξήντα έχει επιστρέψει στον τόπο του εγκλήματος. Όπως λένε, όσοι τον έχουν δει, δείχνει πολύ ταλαιπωρημένος και δεν μοιάζει με το «αρχιτοκογλύφο» που έχουν περιγράψει οι εφημερίδες της εποχής, καθώς πίνει ήσυχα τον καφέ του στην οδό Ανεξαρτησίας.
Πως η γραβάτα έγινε θηλιά
Σύμφωνα με την έκθεσή της Credit Suisse -το 2015- η ελληνική μεσαία τάξη, που αριθμούσε 5,8 εκατ. πολίτες, μειώθηκε στα χρόνια της κρίσης σε 4,6 εκατ. Η νέα έκθεση ανεβάζει το ποσό που 587 δισ, ευρώ που σημαίνει πως η πολιτική αλλαγή -καθώς η “ανάπτυξη”‘ ερχεται η ταξική συρρίκνωση συνεχίζεται. Σχεδόν 1,2 εκατ. Ελληνες άλλαξαν τάξη -χάνοντας περιουσίες 600 δισ. , αλλά συνολικά- πλην των νεόπλουτων- η ελληνική κοινωνία φτωχοποιήθηκε αφού οι εργαζόμενοι είδαν τους μισθούς να καταρρέουν και τα εισοδήματα να συρρικνώνονται.
Ένας κάτοχος ακίνητης περιουσίας που μπορεί να “άξιζε” 50.000- 500.000 ευρώ σήμερα δεν έχει μόνο την μισή αξία, αλλά και πολλαπλάσιους φόρους- μαζί με την αδυναμία να την πουλήσει. Πλέον τα πλούσια επαγγέλματα αποτελούνται από φτωχούς δικηγόρους, γιατρούς, “ελεύθερους επαγγελματίες” που σε πολλές περιπτώσεις θα ήταν καλύτερα να ήταν εργαζόμενοι παρά χρεωμένοι.
“Η ακίνητη περιουσία, βασικό χαρακτηριστικό, στήριγμα αλλά και πηγή ασφάλειας της μεσαίας τάξης, αποτελεί βραχνά που απομυζά τους ιδιοκτήτες της’ θα πει στο «Βήμα» ο …ισόβιος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων, Στράτος Παραδιάς. “Ποιος όμως αγοράζει σήμερα; Πόσοι είναι οι πρόθυμοι να βγάλουν τη θηλιά από τον λαιμό του άλλου και να τη φορέσουν στον δικό τους;»
Ήδη η εικόνα του κυρίου με την γραβάτα στα Βόρεια Προάστια που ψάχνει φαγητό στα σκουπίδια έπαψε να είναι είδηση καθώς ακόμα κι ο Δήμος Πεντέλης μοιράζει φαγητό -διακριτικά- σε ανθρώπους που έχουν μεν περιουσία, αλλά δεν έχουν χρήματα. Το τέλος των αποταμιεύσεων μπορεί να οδηγεί σε μια νέα εποχή πείνας καθώς τίποτα δεν συμβαίνει στην ελληνική οικονομία που να εγγυάται την “ανάπτυξη”- που οι πιο αισιόδοξοι τοποθετούν στο τέλος της εικοσαετίας. Οι διαδηλωτές με την γραβάτα είναι μια τάξη σε απόγνωση που διαθέτει “γραφείο” ή “κατάστημα”, αλλά δεν μπορεί να το πληρώσει.
