Tελικά μόνο οχτώ συμμετείχαν στο συνέδριο της Εσθονίας -που επιχείρησε να εξισώσει κομμουνισμό και ναζισμό- χωρίς να κάνει καν την διάκριση ανάμεσα στον σταλινισμό και τον κομμουνισμό. Ο Έλληνας υπουργός Δικαιοσύνης λοιδωρήθηκε όταν έκανε αυτό που το ΚΚΕ χαρακτήρισε «αυτονόητο». Επιχειρεί την απομόνωση της χώρας είπαν Νεοδημοκράτες και ο Ευ. Βενιζέλος μαζί με πρόθυμους να χαρακτηρίσουν την κυβέρνηση σταλινική ή “σοβιρτική” που μένουν πλέον οι ίδιοι έκθετοι.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Κώστας Καραμανλής, ο βουλευτής Σερρών, ήταν ανάμεσα σ΄αυτούς που έσωσαν την τιμή του κόμματός όταν δήλωσε πως εξίσωση αυτή είναι άδικη. Από την άλλη πλευρά ξεσπάθωσαν και οι σταλινικοί ή όσοι βιάστηκαν να χαρακτηρίσουν όλους τους Εσθονούς …ναζιστές.
Άλλοι θυμήθηκαν τα εγκλήματα του …Μάο Τσε Τουγκ και δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα, όταν ήταν ακόμα νεαρός, πως δεν μπορεί να εξισώσει Μάο και Χίτλερ. Υπήρξαν πολλά ευφυολογήματα για το ότι τα εγκλήματα του Στάλιν είχαν άλλες προθέσεις και η δήλωση-γκάφα της Αυλωνίτου πως “αν ήσουν με το κομμουνιστικό καθεστώς δεν σε πείραζαν!”
Ένα βίντεο που έδειχνε τον Άδωνι Γεωργιάδη να τραγουδά ύμνο με την φράση του Γκαίμπελς «Θα ξανάρθουμε κι η γη θα τρέμει» ανέβηκε στο διαδίκτυο από τον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη την ίδια ώρα που η Μαριέτα Γιαννάκου έλεγε πως ο …ναζισμός προήλθε από την Αριστερά κι ο ίδιος ο αντιπρόεδρος της ΝΔ έσπευδε να καταδικάσει ναζισμό και Ολοκαύτωμα- ίσως και την πολιτική του νιότη.
Το εξώφυλλο των Νέων με τον τίτλο «Ο σταλινισμός στην εξουσία» έδωσε λαβή για πολλά σχόλια για την εφημερίδα και την πορεία της. Η εξαλλότητα εμφανίστηκε μαζί με την μισαλλοδοξία -όπως αυτών που έσπευσαν να κατηγορήσουν τη Νέα Δημοκρατία ως συνεργάτες των Ναζί. Ο θόρυβος πήρε διεθνή και ευρωπαϊκή διάσταση με πολλούς να λένε πως ο Κοντονής έσωσε την τιμή της Ευρώπης -ανάμεσά τους και Εσθονοί.
Το συμπέρασμα δεν είναι μόνο πως η Ιστορία χρειάζεται νηφαλιότητα και ψυχραιμία. Ούτε πως δεν πρέπει να προσεγγίζεται με όρους πολιτικούς από κοινοβούλια, όπως είχε πει ο σοφός Γιάννης Βαρβιτσιώτης- που άλλα κοινοβούλια θα ανατρέψουν.
Το συμπέρασμα είναι πως τόσες δεκαετίες μετά η μισαλλοδοξία είναι ακόμα εδώ κι αυτή είναι η πρώτη ύλη για κάθε ολοκληρωτισμό. Αν και επικράτησε η σύνεση φαίνεται πως στην Ευρώπη και την Ελλάδα μετά τα ολοκαυτώματα πολλοί δεν διδάχτηκαν τίποτε. Που σημαίνει πως μπορεί όλα αυτά να τα επαναλάβουν.
Η απλοϊκή ερμηνεία των γεγονότων -ναζισμός=δεξιά, σταλινισμός= Αριστερά είναι μια ολοκληρωτική αντίληψη ήδη, αφού θέλει να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι οι Δεξιοί ή οι Αριστεροί- είναι εγκληματίες, χωρίς να έχουν διαπράξει εγκλήματα.
Η Ιστορία- έχει πει ο Πωλς Βαλερύ- είναι ένα επικίνδυνο ναρκωτικό- που δηλητηριάζει τα έθνη. Ο ίδιος έχει πει πω “το «εγώ» είναι μισητό. Αλλά, εννοείται, το «εγώ» των άλλων”.
*Για την ακρίβεια έχει πει: ” Η ιστορία είναι το πιο επικίνδυνο χημικό του ανθρώπινο μυαλού. Διεγείρει τα όνειρα, δηλητηριάζει τα έθνη. Τα μπολιάζει με μεγαλομανία και μανία καταδίωξης”.
