Μαρτυρίες και μνήμες από τη νύχτα της δολοφονίας και την εξέγερση που ακολούθησε.
«Από τα πρώτα λεπτά ξέραμε ότι είναι νεκρός»
Το 2008 ζούσα στα Εξάρχεια και εργαζόμουν σε καφετέρια της περιοχής, λίγα μέτρα από το σημείο της δολοφονίας. Περιμέναμε ότι κάποια στιγμή θα γινόταν η στραβή. Τους προηγούμενους μήνες υπήρχαν πολλά περιστατικά αστυνομικών προκλήσεων και παρεμβάσεων στα Εξάρχεια. Οι διμοιρίες των ΜΑΤ έκαναν περαντζάδα από το γνωστό καφενείο του Χασάν και κατέβαιναν μέχρι την οδό Μεταξά σχεδόν σε καθημερινή βάση. Την ίδια στιγμή στο πεζούλι της Μεσολογγίου συγκεντρώνονταν τα βράδια παιδιά 15-16 χρόνων, από μια νέα γενιά του αντιεξουσιαστικού χώρου, με διαφορετικά χαρακτηριστικά από την παλιά φουρνιά των αναρχικών.
Εκείνο το βράδυ τα νέα διαδόθηκαν στόμα με στόμα μέσα σε ελάχιστη ώρα. Θυμάμαι ότι έτρεξαν άνθρωποι μέσα στην καφετέρια και μας είπαν ότι στον πεζόδρομο υπάρχει ένας νεκρός 15 χρόνων. Προφανώς γνωρίζαμε ότι είχε πεθάνει προτού πέσουν στην τηλεόραση τα πρώτα δελτία. Το ασθενοφόρο ήρθε πολύ γρήγορα γιατί αμέσως δόθηκε σήμα (ενδεχομένως και από τους δύο αστυνομικούς) ότι υπήρξε συμπλοκή με έναν τραυματία. Αρκετός κόσμος που ξέραμε από την περιοχή συγκεντρώθηκε στους γύρω δρόμους και τα πρώτα οδοφράγματα στήθηκαν στην Μπενάκη και έφτασαν μέχρι τη Σόλωνος. Στο Πολυτεχνείο άρχισε να μαζεύεται κόσμος. Οι διμοιρίες των ΜΑΤ ανέβηκαν αμέσως, έτσι και αλλιώς τα Εξάρχεια ήταν περικυκλωμένα από παντού.
Το πιο έντονο πράγμα που θυμάμαι μετά τη δολοφονία ήταν η εντυπωσιακά άμεση ανταπόκριση του κόσμου. Δεν υπήρχε πολιτικό ραντεβού, δεν έγινε ένα επίσημο κάλεσμα από συλλογικότητες. Ο κόσμος κατέβηκε μόνος του στον δρόμο. Το πράγμα όμως «έβραζε» από πριν. Είχαν προηγηθεί οι μεγάλες κινητοποιήσεις και οι καταλήψεις των φοιτητών για το άρθρο 16. Ηταν και η πρώτη κρατική δολοφονία ύστερα από πολλά χρόνια. Τα Εξάρχεια έγιναν μια άλλη περιοχή και η επίδραση του Δεκέμβρη κράτησε σχεδόν για δύο χρόνια. Και ακόμη και σήμερα τίποτε δεν είναι ίδιο μετά το 2008.
Δανάη Κισκήρα-Μπαρτσώκα (28 χρόνων)
Αυτές οι μέρες είναι του Αλέξη
Ακριβώς δέκα χρόνια πριν, στις 6 Δεκεμβρίου το βράδυ, άνοιγα την πόρτα του σπιτιού μου να βγω όταν άκουσα τη μάνα μου να φωνάζει «μην πας Εξάρχεια, πυροβόλησαν ένα παιδί». Δεν πήγαινα στα Εξάρχεια εκείνη την ώρα, ούτε και πήγα. Εκλεισα την πόρτα πίσω μου και παρακολούθησα μουδιασμένη το έκτακτο στην τηλεόραση. Οι επόμενες ημέρες έχουν μείνει στο μυαλό μου σαν ένα συνεχόμενο, ατελείωτο 24ωρο. Πορείες, δακρυγόνα, ξύλο, πέτρες, κλάμα, θυμός, ασφαλίτες, μπάτσοι, μαλόξ, μάσκες, ριοπάν και φουλάρια ποτισμένα στο νερό πήραν θέση στην καθημερινότητά μας. Ομως πρωταγωνίστρια όλων αυτών των ημερών ήταν μία: η οργή. Οργή για το άδικο, οργή για την προσπάθεια παραποίησης των γεγονότων, οργή για το «τι έκανε 15 χρόνων παιδί στα Εξάρχεια», οργή γιατί θα μπορούσε να είναι κυριολεκτικά ο καθένας μας, οργή γιατί θύμα αυτής της σφαίρας ήταν μια ολόκληρη γενιά, οργή γιατί το θύμα ήταν το μέλλον. Ο κόσμος έβγαινε στους δρόμους αυθόρμητα, χωρίς ψήγμα φόβου. Τον Δεκέμβρη του ’08 κανείς δεν φοβόταν. Πολλά μπορεί να νιώθαμε, αλλά σίγουρα όχι φόβο. Κανείς δεν κουράστηκε. Κανείς δεν βαρέθηκε, κανείς δεν σταμάτησε. Η γενιά εκείνου του Δεκέμβρη ξεσηκώθηκε. Βγήκε βίαια από τον λήθαργο που είχε πέσει, απέδειξε πως είναι εδώ, είναι ατρόμητη και αποφασισμένη.
Θυμάμαι τον πατέρα μου να κλαίει από συγκίνηση εκείνες τις μέρες. Να κλαίει γεμάτος αισιοδοξία και να λέει ότι «αυτός ο κόσμος μπορεί και να αλλάξει τελικά». Ο κόσμος δεν άλλαξε, η αλήθεια είναι αυτή. Ομως η γενιά αυτή ξύπνησε και έδειξε τι μπορεί να κάνει. Και αν χρειαστεί θα το ξανακάνει, προτού βυθιστεί στη βόλεψη του χαρτοφύλακα και των κοστουμιών. Αυτές οι μέρες ήταν όντως του Αλέξη. Ομως ήταν και δικές μου και δικές σου και όλων μας. Ηταν οι μέρες του Κουμή, της Κανελλοπούλου και του Καλτεζά. Αυτές οι μέρες ήταν δικές μας.
Εύα Γ. (30 χρόνων)
Ηταν κοινωνική εξέγερση
Ημουν 20 χρόνων τότε και ζούσα στου Ζωγράφου, γειτονιά με πολλούς φοιτητές. Δεν νομίζω ότι θα ξεχάσω ποτέ εκείνο το βράδυ. Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος στην ηλικία μου που να μην το θυμάται ακόμη και σήμερα. Περίμενα μια παρέα που με είχε στήσει και τα παιδιά μού είπαν ως δικαιολογία ότι ο λόγος ήταν η αναστάτωση στο κέντρο της Αθήνας εξαιτίας της δολοφονίας ενός 15άχρονου στα Εξάρχεια. Δεν μπορούσα να το πιστέψω όταν το άκουσα. Ημουν τότε πολύ κοντά στην ηλικία του Αλέξανδρου. Τα γεγονότα έτρεξαν στη συνέχεια πολύ γρήγορα.
Ακούστηκε ότι ο κόσμος θα έφτανε από τα Εξάρχεια μέχρι τη γειτονιά μας, μέχρι την πύλη της πανεπιστημιούπολης. Ακόμη και σήμερα έχω την αίσθηση ότι ο Δεκέμβρης ήταν μια κοινωνική εξέγερση. Δεν φοβόμασταν τις συλλήψεις, το ξύλο, τις ταραχές. Η πόλη ήταν σαν εμπόλεμη ζώνη, μια Αθήνα άλλη από αυτήν που είχαμε ζήσει ως φοιτητές. Κατέβηκε στον δρόμο και απλός κόσμος που πέρασε ένα μεγάλο σοκ. Δεν θέλω να αντιμετωπίζω τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο ως αντιεξουσιαστή που δολοφονήθηκε από αστυνομικούς. Μπορεί να πέταξε η παρέα του ένα μπουκάλι νερό. Και ποιος δεν το έχει κάνει; Ηταν ένας 15άχρονος. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά έχουν οργή και αυθορμητισμό μέσα τους. Δεν ήταν ατυχές και μεμονωμένο περιστατικό, αλλά ωμή δολοφονία. Δεν σκοτώνεις κάποιον για ένα μπουκάλι νερό. Ο Δεκέμβρης του 2008 αποτέλεσε ορόσημο για τη γενιά μας. Πολλοί φοιτητές πολιτικοποιήθηκαν, μπήκαν σε συλλογικότητες, υπήρξε συνειδητοποίηση του ρόλου της καταστολής και της κατάχρησης εξουσίας από την αστυνομία.
Γιώργος Ν. (31 χρόνων)
ΑΠΟ ΤΟ DOCUMENTO.GR