Γράφει η Καλυψώ
Ο Banksy είναι πλέον ο πιο διάσημος καλλιτέχνης του γκράφιτι, αλλά και πολιτικός ακτιβιστής και σκηνοθέτης ταινιών, που ακόμα η ταυτότητά του παραμένει άγνωστη. Κατά καιρούς τα media εμφανίζουν διάφορες «αποκαλύψεις» όπως και με ην Elena Ferrante αλλά οι ταυτότητες αυτές δεν έχουν ποτέ επιβεβαιωθεί επίσημα.
Τα έργα του είναι συνήθως σατυρικά και προβοκατόρικα και σχολιάζουν ζητήματα πολιτικής και κουλτούρας, με επιγράμματα που συνδυάζουν τη στηλίτευση με το μαύρο χιούμορ και με γκράφιτι που εκτελούνται με μια ιδιαίτερη τεχνική στένσιλ.
Αρχισε να εμφανίζεται στην Αγγλία τη δεκαετία του 1990 με βάψιμο τρένων και τοίχων με σπρέι, και τότε, με μια τέχνη που μπορούσε να θεωρηθεί αξιόποινη, ξεκίνησαν τα θεμέλια για την ανωνυμία του.
Η πρώτη του μεγάλη τοιχογραφία, The Mild Mild West, εμφανίστηκε στο Stokes Croft στο Μπρίστολ το 1999. Ακολούθησαν πολλά ακόμη δημόσια έργα τέχνης. Η φωτογραφία, που δείχνει ένα αρκουδάκι να εκτοξεύει μια βόμβα μολότοφ σε τρεις αστυνομικούς, εξακολουθεί να εμφανίζεται και σήμερα. Το κοριτσάκι που προσπαθεί να πιάσει –η αφήνει να γλιστρήσει από τα χέρια του – μια καρδιά-μπαλόνι είναι από τις πλέον γνωστές.
Στην αλλαγή της χιλιετίας, ο Banksy δημιούργησε τοιχογραφίες με πλούσια θεματική από την υπονόμευση της ειρήνης, τον ρόλο των media στους πολέμους, το μεταναστευτικό και την καταστροφή του περιβάλλοντος μέχρι την υπερκατανάλωση και την κακοποίηση της τέχνης και καθιερώθηκε παγκοσμίως ως κορυφαίος καλλιτέχνης γκράφιτι.
‘Ολο και περισσότερες πόλεις αποφασίζουν να δημιουργήσουν ένα μουσείο αφιερωμένο στον Banksy. Μετά την Πράγα, τη Βαρκελώνη και την Κρακοβία ακολούθησαν οι Βρυξέλλες. Αυτό το τελευταίο επισκέφτηκα χθες και παρόλο που είχα ήδη δει περιστασιακά κάποια από τα έργα του, με άφησε πραγματικά ενθουσιασμένη και συγχρόνως προβληματισμένη αλλά και με το αίσθημα μιας γροθιάς στο στομάχι….
Κάπου στην αρχή της έκθεσης βρίσκουμε το κοριτσάκι που κάθεται κάτω κι από πάνω του “NO FUTURE” με κόκκινα γράμματα και το «Ο» σαν μπαλόνι …. Δίπλα της η μικρή που παίζει με την φλεγόμενη σαμπρέλα.
Προχωρώντας και στο μότο του δεν υπάρχει μέλλον βρήκα το αγκαλιασμένο ζευγάρι που ο καθένας χαζεύει στο κινητό του….
Το μεταναστευτικό σίγουρα καλύπτει μεγάλη θέση. Δίπλα στο γκράφιτι γράφει «πιο εύκολα παίρνεις συγχώρεση από άδεια εισόδου..». Ο Banksy χρηματοδότησε ένα παλιό 13 μέτρων τελωνιακό καράβι, που ξεκίνησε από την Βαλένθια, με πλήρωμα 10 εθελοντές -ακτιβιστές, να σώσει μετανάστες που καλούσαν σε βοήθεια όταν οι ευρωπαϊκές αρχές κλείνανε τα αυτιά τους…
Οι συνέπειες των πολέμων – και κυρίως στα παιδιά – είναι ένα επίσης αγαπημένο θέμα.
Μεταξύ αυτών ξεχώρισα τον τοίχο της Βηθλεέμ. Το τείχος που υψώνεται στα σύνορα ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Δυτική Όχθη είναι από τα πιο αποτρεπτικά και εχθρικά στον κόσμο. Από κοντά, απ’ όποια πλευρά κι αν στέκεσαι, το βλέπεις να ορθώνεται στα ύψη, προξενώντας δέος και φόβο. Για πολλούς αυτό το έκτρωμα δεν τους προκαλεί να ονειρευτούν.
Ο Banksy όμως, από το 2005 και μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης να καταδικάσει τον Ισραηλινό τοίχο, ξεκίνησε την κατασκευή 9 τοίχων πρόσκλησης της ελπίδας και της ειρήνης.
Άλλο ιδιαίτερο θέμα του είναι ο ρόλος που παίζουν τα media στους πολέμους. ‘Ένα είδος πορνογραφίας του πολέμου! Μας ζητάει λοιπόν να σκεφτούμε: Ο τρόπος που τα γεγονότα παρουσιάζονται στον κόσμο παραμένει πιστός στον τρόπο που αυτά έχουν συμβεί;
Μια έκθεση που προκαλεί να σκεφτείς, να συνειδητοποιήσεις ότι πολλά είναι τα στραβά, πιο δύσκολα ίσως αυτά που έρχονται αλλά και που συγχρόνως αφήνει κάποιες ελπίδες.
Το κοριτσάκι με το μπαλόνι-καρδιά που του ξεφεύγει αλλά μπορεί και να το ξαναπιάσει…. άνθρωποι που δεν κάθονται στη βολή τους, κάποιοι που τολμάνε και πάνε κόντρα στους καιρούς και πολλοί άλλοι που ψάχνουν τέτοια τροφή για σκέψη…….