Του Γ. Λακόπουλου
Μπορεί μια χώρα να μην έχει εξωτερική πολιτική; Μπορεί, αν πρόκειται για την Ελλάδα με κυβέρνηση ‘ πρώτη φορά αριστερά’. Τους τελευταίους μήνες η χώρα είναι χωρίς πυξίδα. Από την αρχή της θητείας της η κυβέρνηση πελαγοδρομεί ανάμεσα στη Μόσχα, την Ουάσιγκτον, τις Βρυξέλλες, τη Λατινική Αμερική και ‘όπου του λαλεί του Λωλοστεφανή’. Παραδοσιακές στρατηγικές της ελληνικής διπλωματίας εγκαταλείπονται και στη θέση τους δεν μπαίνει τίποτε. Αυτή τη στιγμή η ελληνική διπλωματία είναι ακυβέρνητο σκάφος.
Η κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ από τη φύση της δεν μπορεί να έχει εξωτερική πολιτική. Πρώτα γιατί οι επιλογές των δυο κομμάτων είναι διαφορετικές. Και δεύτερο γιατί οι επιλογές του καθενός ξεχωριστά από ιδεολογική άποψη δεν είναι συμβατές με την Ευρώπη. Αντί για πολιτική, λοιπόν, υπάρχει το κενό. Το οποίο -μετά από μια μακριά περίοδο αφασίας στην οποία δεν πατούσε ξένος ηγέτης το πόδι στην Αθήνα μέχρι τον Ολάντ- προσπαθούν να καλύψουν με απροετοίμαστες επισκέψεις του Πρωθυπουργού από τις οποίες η χώρα, όχι μόνο δεν κερδίζει κάτι, αλλά εμφανώς ζημιώνεται.
Να αρχίσουμε από τα ελληνοτουρκικά. Ο Πρωθυπουργός επισκέφθηκε την Τουρκία απροετοίμαστος και η παρουσία του θύμιζε τον Γ. Παπανδρέου που είχε σπεύσει μόλις έγινε Πρωθυπουργός στην Άγκυρα χωρις εμφανή λόγο. Μεταξύ αστειοτήτων και ποδοσφαιρικών σχολίων ο Αλέξης Τσίπρας πρόλαβε να αφήσει ακάλυπτη την Κυπριακή Δημοκρατία –που έχει ασκήσει βέτο στη συνέχιση των τουρκοκοινοτικών διαπραγματεύσεων για την Ένταξη της Τουρκίας, αν δεν υπάρξει λύση στο κυπριακό: απέφυγε να συνθέσει τα δύο θέματα.
Και όταν ξαναβρέθηκε με τον Νταβούτογλου στις Βρυξέλλες για το προσφυγικό, άρχισε να κάνει επίδειξη χιούμορ μέσω τουίτερ: «Ευτυχώς που οι πιλότοι μας δεν είναι τόσο νευρικοί όσο οι δικοί σας απέναντι στους Ρώσους». Αστειάκι που επέτρεψε στον Τούρκο πρωθυπουργό να τον γειώσει αμέσως.
Αλλά και στην ουσία των θεμάτων ο Πρωθυπουργός κάνει επίδειξη άγνοιας και ερασιτεχνισμού. Τι σήμαινε το «είναι ανόητο και αδιανόητο αυτό που συμβαίνει στο Αιγαίο’; Μόνο κάτι ανόητο και αδιανόητο δεν συμβαίνει στο Αιγαίο. Συμβαίνει ωμή παραβίαση της ελληνικής κυριαρχίας και του Διεθνούς Δίκαιου εκ μέρους της Τουρκίας. Από ανοησία το κάνουν;
Τι ήθελε να πει ο Πρωθυπουργός με τη φράση ‘ξοδεύουμε δισ. για εξοπλισμούς εσείς για να παραβιάζετε και εμείς για να σας αναχαιτίσουμε’. Ποδοσφαιρικό παιχνίδι είναι; Έτσι ακριβώς γίνεται; Είναι θέμα δαπανών το ότι η Τουρκία παραβιάζει συστηματικά τον εναέριο χώρο μας, ενώ η ίδια θεωρεί απαραβίαστο τον δικό της, όπως προκύπτει από το περιστατικό με το ρώσικο αεροσκάφος;
Λέγεται από Έλληνα Πρωθυπουργό :‘Έχουμε τα πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα στον αέρα και από κάτω δεν μπορούμε να εντοπίσουμε τους διακινητές που πνίγουν αθώους ανθρώπους στο Αιγαίο’. Ποιοι ακριβώς δεν μπορούμε και ποιοι διακινητές; Δεν έχουν προέλευση και εθνικότητα;
Αυτή καθ’ εαυτή η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ -Τουρκίας στις Βρυξέλλες για το προσφυγικό ήταν πανωλεθρία για την Ελλάδα και θρίαμβος για τους Τούρκους. Απροετοίμαστος πάλι ο Πρωθυπουργός, επέτρεψε στον Νταβούτογλου να τα πάρει όλα χωρίς να δώσει τίποτε. Αντίθετα. Η πορεία της Τουρκίας προς την ένταξη δεν περνάει πλέον από την επίλυση του Κυπριακού, κατά τη νέα ελληνική διπλωματική πρακτική. Και οι Τούρκοι μπορούν να κινούνται στο Αιγαίο δήθεν για διάσωση προσφύγων –τους οποίους οι ίδιοι θα στέλνουν- χωρίς άδεια της Αθήνας.
Ωραία. Που γίνονται ωραιότερα με το ενδεχόμενο να τεθεί η χώρα εκτός της Συνθήκης Σέγκεν γιατί απλούστατα οι εταίροι δεν την εμπιστεύονται. Αδίκως; Οι Ευρωπαίοι έχουν παρουσιάσει δεσμεύσεις της χώρας που δεν έχουν υλοποιηθεί.
Το ίδιο ωραία εξελίσσονται τα πράγματα και στο Σκοπιανό. Παρόντος του Πρωθυπουργού, ο ΟΗΕ- που έδωσε στη γειτονική χώρα το όνομα ΦΥΡΟΜ με βάση την ενδιάμεσα συμφωνία που εξασφάλισε ο Ανδρέας Παπανδρέου,- την κάλεσε σε σύσκεψη ως ΄Μακεδονία΄και ο Έλληνας Πρωθυπουργός απλώς δεν πήγε. Και μετά σιωπή. Δεν κατάλαβε τι σημαίνει αυτό;
Κατάλαβε μήπως τι σημαίνει η αποκάλυψη -και εκ μέρους του- ότι την περίοδο των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους έπαιρνε γραμμή από την Ουάσινγκτον, την οποία έβαλε πάνω από τους Ευρωπαίους; Ή μήπως κατάλαβε σημαίνει για το κύρος της χώρας η ατυχής εμφάνισή του με τον Μπιλ Κλίντον. Είναι δυνατόν πρωθυπουργός κοινοτικής χώρας που έχει ανάγκη από την εταιρική συνδρομή να δηλώσει ότι συντάσσεται με την Ουάσινγκτον κατά της Γερμανίας;
Στο Ισραήλ ο Πρωθυπουργός αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως ιστορική πρωτεύουσα των Ισραηλινών και στη συνέχεια την αναγνώρισε και ως πρωτεύουσα των Παλαιστινίων. Φαντάζεται τι κάνει όταν βάζει κανείς τους δύο λαούς να έχουν την ίδια πρωτεύουσα;
Δεν έχουν αρχή και τέλος αυτές οι δραστηριότητες στο διεθνή χώρο που εκθέτουν τη χώρα. Στην αρχή της θητείας του ο Πρωθυπουργός θεώρησε ότι μπορεί να κάνει εξωτερική πολιτική με τη Ρωσία, το Ιράν και τη Βενεζουέλα. Εκείνη την περίοδο ακούστηκαν οι μεγαλύτερες ανοησίες που έχουν ακουστεί ποτέ σ’ αυτά τα θέματα. Από τις χώρες ΒRICS -που θα εξασφάλιζαν δάνεια στη χώρα- μέχρι την ανατροπή της ευρωπαϊκής πολιτικής κατάστασης από τον Τσίπρα και τον Ιγκλέσιας.
Αλλά και μετά τη στροφή τα πράγματα δεν είναι καλύτερα γιατί λείπουν τα σημαντικότερα στοιχεία για κάθε εξωτερική πολιτική: γνώση, πείρα, σοβαρότητα. Και αυτό εξηγεί γιατί αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται απομονωμένη.
