Του Γ. Λακόπουλου
Να ξεκινήσουμε από τα πραγματικά περιστατικά:
Το καλοκαίρι του 2009 το δημοσιονομικό έλλειμα της χώρας ξέφυγε. Λόγω της διεθνούς κρίσης και των αδυναμιών του οικονομικού επιτελείου.
Η κυβέρνηση Καραμανλή αδυνατούσε να πάρει δραστικά μέτρα, λόγω της ισχνής πλειοψηφίας της και της ανίερης επίθεσης που δεχόταν από τη διαπλοκή και τους “νταβατζήδες”.
Μια απόπειρα του τότε Πρωθυπουργού να συνεννοηθεί με τον τότε Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου για το ασφαλιστικό τουλάχιστον, απορρίφθηκε επιπόλαια από τον δεύτερο.
Τον Αύγουστο του 2009 ο ευπατρίδης διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιώργος Προβόπουλος ενημέρωσε τον Καραμανλή και τον Παπανδρέου ότι το έλλειμα εκτρέπεται σε “διψήφιο νούμερο”.
Ο Καραμανλής έκανε ό,τι κάνουν οι πρωθυπουργοί που σέβονται τον εαυτό τους: προκήρυξε εκλογές.
Ζήτησε εντολή για να πάρει μέτρα αναστροφής της κατάστασης- με ένα πρόγραμμα το οποίο παρουσίασε ευκρινώς στη ΔΕΘ.
Για πρώτη φορά στη ιστορία της χώρας υποψήφιος Πρωθυπουργός υποσχέθηκε προεκλογικά λιτότητα και περικοπές.
Ο Γ. Παπανδρέου έκανε απλώς ασκήσεις παλαιοκομματισμού. Κατέθεσε πρόγραμμα παροχών και υπόσχονταν τα πάντα στους πάντες.
Ακόμη και αναστροφή της πώλησης του ΟΤΕ και της συμφωνίας με την Cosco. Φωτογραφιζόταν με τους συνδικαλιστές της ΔΕΗ, και διαβεβαίωνε ότι “λεφτά υπάρχουν” για να χρηματοδοτήσει τις υποσχέσεις του.
Δεν ξέρουμε αν εκλεγόμενος ο Καραμανλής θα εφάρμοζε όσα ανήγγειλε και αν αυτό θα περιόριζε το δημοσιονομικό πρόβλημα. Είχε πάντως μια λύση.
Εξελέγη όμως ο Παπανδρέου. Για πρώτη φορά στην ιστορία πρωθυπουργός θα μπορούσε να προσχωρήσει σε περιοριστικό πρόγραμμα χωρίς αντίλογο της αντιπολίτευσης.
Να πάρει μέτρα που θα έστελναν μηνύματα στη διεθνή οικονομική κοινότητα και να κάνει δημοσιονομικές παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις.
Αλλά και αν επέμενε στο πρόγραμμά του και δεν μπορούσε να το εφαρμόσει επειδή λεφτά δεν υπήρχαν -όπως γνώριζε όταν το ανήγγειλε- όφειλε να προσφύγει εκ νέου σε εκλογές με νέο πρόγραμμα για νέα εντολή.
Μετά τις εκλογές, τον Οκτώβριο του 2004, η χώρα ήταν ακόμη σε θέση να δανείζεται με τα σπρεντς στο 130, το δημόσιο χρέος υπό έλεγχο, το ΑΕΠ στα 250 δισ. και αντίστοιχες καταθέσεις στις τράπεζες.
Σε μια αξιόχρεη χώρα το πρόβλημα της δημοσιονομικής εκτροπής ενός έτους είναι διαχειρίσιμο. Ειδικά από μια κυβέρνηση- ισχυρή κοινοβουλευτικά- με νωπή λαϊκή εντολή και την προκαταβολική συγκατάθεση της αντιπολίτευσης.
Αν ήθελε να το αντιμετωπίσει ο Παπανδρέου μπορούσε. Γιατί δεν το έκανε αν δεν είχε άλλη ατζέντα;
“Λεφτά υπάρχουν”
Η δημοσιονομική διόρθωση ήταν εφικτή με εσωτερική πολιτική εισπρακτικών μέτρων και μεταρρυθμίσεων. Αλλά με τους Παπανδρέου-Παπακωνσταντίνου το πρόβλημα του ελλείμματος μιας χρονιάς έγινε πρόβλημα αποκοπής από τις αγορές, που έκλεισαν -πολύ μετά τις εκλογές όταν είδαν το αλαλούμ της κυβέρνησης Παπανδρέου.
Σκοπίμως ή όχι θα το βρει η Ιστορία, αλλά η νέα κυβέρνηση αντί για μέτρα έστελνε καταστροφικά μηνύματα κάνοντας τα εξής:
Διαβεβαίωνε ότι “το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ είναι αδιαπραγμάτευτο“, κατέθεσε προϋπολογισμό με παροχές και ταυτόχρονα…διαφήμιζε παντού ότιτο έλλειμμα θα πλησιάσει το 13%- ενώ είχε τρεις μήνες για να το περιορίσει και δεν έκανε τίποτε.
Ο Πρωθυπουργός έλεγε στην Ευρώπη ότι “παρέλαβε διεφθαρμένη χώρα”, έκανε οκτώ μήνες για να στελεχώσει τον κρατικό μηχανισμό ακόμη και με γενικούς γραμματείς και εγκατέστησε ένα σύστημα προσωποκεντρικής διακυβέρνησης με ανίδεους “κηπουρούς”- ειδικά στα οικονομικά.
Ο ίδιος σήμερα δικαιολογείται για τη συμφορά που επέβαλε στη χώρα λέγοντάς ότι “στη χρεοκοπία οδήγησε ο Καραμανλής”, ξεχνώντας τίνος υπογραφές υπάρχουν στα Μνημόνια. Ή σε ποιες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ μετείχε ο ίδιος όταν δανείζονταν ασύστολα και αυξάναν το χρέος.
Μιλάει για “χρεοκοπία του Καραμανλή”, αλλά αυτοακυρώνεται όταν λέει ότι “η Νέα Δημοκρατία, δανείστηκε πάρα πολλά λεφτά”. Για να δανείζεται σημαίνει ότι η χώρα δεν ήταν χρεοκοπημένη. Στοιχειώδες.
Πώς λέει ότι “έφθασαν τη χώρα κοντά στη χρεοκοπία” όταν ο ίδιος δεν μπορεί να αναφέρει ούτε ένα μέτρο για να την αποτρέψει, ενώ πολλά μέτρα του επιτάχυναν;
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη παραπλάνηση από τον ισχυρισμό του “μπήκαμε στο μνημόνιο λόγω της απάτης, της αλχημείας που έκανε η κυβέρνηση Καραμανλή με τις στατιστικές”- όταν το πρόβλημα ήταν η αδυναμία δανεισμού επί των ημερών του.
Ποια πλούσια χώρα θα κατέληγε σε διεθνή οικονομικό έλεγχο επειδή το έλλειμμα μιας χρονιάς ήταν 10, 12, ή 15% -αν δεν ήταν επιλογή της κυβέρνησής της για τους δικούς της λόγους;
Έτσι προχώρησε ως Πρωθυπουργός μέχρι την άνοιξη του 2010, χρεώνοντας στον Καραμανλή την οικονομική κατάσταση που ο ίδιος επιδείνωνε διαρκώς και καταθέτοντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση παιδαριώδη προγράμματα προσαρμογής που απέρριπτε αμέσως η Κομισιόν.
Πρόβαλε τη “διόγκωση του ελλείμματος από την κυβέρνηση Καραμανλή ” αλλά το μεγάλωνε ο ίδιος το τελευταίο τρίμηνο του έτους.
Ερμήνευσε τη φράση του Γιούνκερ “the game is over” που συμπεριλάμβανε τις ανακριβείς στατιστικές της Ελλάδας από την εποχή του Σημίτη, ως … καταδίκη της “απάτης” του Καραμανλή!
Η Κομισιόν όμως είχε συμπράξει με την κυβέρνηση Καραμανλή στην απογραφή του 2004, για να καταστεί η δημοσιονομική εικόνα της χώρας αξιόπιστη μετά τη δημιουργική λογιστική Σημίτη και να βγει το 2007 από την επιτήρηση, χωρίς εκκρεμότητες.
Επιπλέον υπάρχουν πληροφορίες ότι η Μέρκελ έχοντας υπόψη τις προβλέψεις Παπαθανασίου για το έλλειμμα, είχε συμφωνήσει άτυπα με τον Καραμανλή, σε από κοινού διαχείριση μετεκλογικά.
Αλλά κανείς δεν έμαθε ποτέ ποιος την απέτρεψε- αν δεν ήταν από μόνο του αποτροπή ότι η νέα κυβέρνηση διατυμπάνιζε ότι το έλλειμμα της Ελλάδα θα μεγαλώσει επειδή… η προηγουμένη κυβέρνηση δεν ήταν καλή.
Η συνέντευξη στον Antena
Στη συνέντευξή του τον ΑΝΤ1 ο Παπανδρέου επιτίθεται στον Καραμανλή με θεωρίες περί ανέμων…. Πχ “η κρίση μας φορτώθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση”.
Η κρίση βεβαίως ήταν διεθνής και απλώς συμπαρέσυρε και την Ελλάδα. Αλλά με ποιο τρόπο η κυβέρνηση Καραμανλή -πέρα από τις ευθύνες της στο έλλειμμα-“μας έφερε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας”;
Η κυβέρνηση Καραμανλή φέρει ευθύνες για το δημοσιομικό ξεχείλωμα του 2009 και η διεθνής κρίση δεν είναι δικαιολογία.
Αλλά οι εκλογές γι’ αυτό ακριβώς έγιναν. Για να αποτραπεί η κλιμάκωση του ελλείμματος. Όχι να αξιοποιηθεί για να οδηγηθεί η χώρα σε διεθνή οικονομικό έλεγχο. Ό,τι κι αν λέει ο Παπανδρέου για τα δημοσιονομικά του Καραμανλή, ήταν προβληματικά αλλά αναστρέψιμα. Το Μνημόνιο είναι έργο Παπανδρέου -με επιλογή του.
Η χώρα παραδόθηκε στην Τρόικα υπό την εποπτεία του ΔΝΤ, το οποίο ο Παπανδρέου είχε φέρει πριν το πρώτο Μνημόνιο. Σήμερα λέει “αναγκάστηκα να δανεισθώ δυστυχώς και από το ΔΝΤ” όταν το προωθούσε πριν γίνει Πρωθυπουργός.
Έλεγε στο Εκτελεστικό Γραφείο ποσο… “προοδευτικό” το έκανε ο “σοσιαλιστής” Στρος Καν και αποδοκίμασε στο υπουργικό Συμβούλιο τον Χρήστο Παπουτσή όταν του είπε “να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν θα πάμε στο ΔΝΤ”.
Υπέγραψε χωρίς καν διαπραγμάτευση το Μνημόνιο και όταν αποδείχθηκε ανίκανος να το υλοποιήσει προσπάθησε το αδιανόητο: να το πλασάρει στον Σαμαρά, με δόλωμα την πρωθυπουργία. Τελικά το “πέρασε” στον Βενιζέλο.
Οι -κυρίαρχοι πλέον- δανειστές τον αποδοκίμασαν και προχωρήσαν στο κούρεμα -PSI- με αντάλλαγμα δεύτερο Μνημόνιο. Ο Παπανδρέου πρώτα πανηγύρισε και μετά απείλησε να θα το θέσει σε αμφισβήτηση με δημοψήφισμα.
Με αποτέλεσμα να τον εξευτελίζουν σε προσωπικό επίπεδο στις Κάννες και να γίνει ο πρώτος πρωθυπουργούς που εκδιώκεται χωρίς το κόμμα του να χάσει την πλειοψηφία.
Η χώρα αλυσοδέθηκε στα Μνημόνια, έχασε το 25% του ΑΕΠ, η ανεργία εκτινάχθηκε στο 30%, οι μισθοί και οι συντάξεις συρρικνωθήκαν, τα κοινωνικά δικαιώματα ακρωτηριάσθηκαν. Μέχρι τον Αύγουστο του 2018 που η κυβέρνηση Τσίπρα την απελευθέρωσε από την Τρόικα.
Αν παραμένει υπερχρεωμένη δεν οφείλεται στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή Καραμανλή. Το καράβι είχε πέσει έξω από χρόνια- με βασικό υπεύθυνο το ΠΑΣΟΚ και τον πατέρα Μητσοτάκη- και βούλιαξε με τους χειρισμούς Παπανδρέου που πλήρωσαν οι υπόλοιποι με πρώτον τον Σαμαρά.
Αφασία, θράσος ή αδύναμη μνήμη
Από το 2012, όταν οι άλλοι προσπαθούσαν να μαζέψουν τα σπασμένα του στην χώρα και από το 2015 η Γεννηματά στο ΠΑΣΟΚ, ο Παπανδρέου ήταν εξαφανισμένος και το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να μην του ζητηθούν ευθύνες για όσα έκανε στη χώρα και στο… ΠΑΣΟΚ.
Από την πλευρά του ο Καραμανλής τήρησε υπεύθυνα αξιοπρεπή σιωπή. Προσφεύγοντας στις εκλογές είχε ήδη αναλάβει τις ευθύνες του- τις οπ0ίες δεν αρνήθηκε ποτέ.
Ούτε προσπάθησε να δικαιολογήσει τις κυβερνήσεις του, ούτε επιτέθηκε στον Παπανδρέου ως διάδοχο του με όσα έπραττε σε βάρος της χώρας -ή για αυτή την μικροψυχία εναντίον του. Η σιωπή του ήταν προς όφελος της χώρας και της πολιτικής και το πιστώνεται. Αν έκανε όπως ο Παπανδρέου σήμερα, θα την ανατίναζε.
Από τη δική του πλευρά ως Πρωθυπουργός ο Τσίπρας πάσχισε- με τα λάθη του- να βγάλει πέρα μια σκληρή διαπραγμάτευση και να κρατήσει όρθια την κοινωνία.
Έχοντας παραλάβει χρεοκοπία, διαφθορά, “νταβατζήδες” και χάος στην οικονομία, τη διοίκηση και τους θεσμούς.
Έκλεισε τον μνημονιακό κύκλο, άφησε λεφτά στα ταμεία και έλυσε το Μακεδονικό για το οποίο ο Παπανδρέου ακόμη κρύβεται.
Δεν ξέρουμε από πια πλευρά ατενίζει το πολιτικό σύστημα για να λέει ότι ο Τσίπρας είναι “συντηρητικός”, “έκανε ό,τι πιο δεξιόστροφο” και ” .συγκάλυψε τα πραγματικά αίτια του γιατί φθάσαμε κοντά στη χρεοκοπία.
Πώς ο Τσίπρας “συμμάχησε με τον καραμανλισμό, και συγκάλυψε τις ευθύνες της δεξιάς”, όταν ίδιος προτείνει στον Σαμαρά να του δώσει την πρωθυπουργία σα να ήταν ιδιοκτησία του;
Γιατί τον ενοχλεί ο Καμμένος- από τη ΝΔ- που ήταν αναγκαίο κακό για τον Τσίπρα και δεν έριξε την κυβέρνησή του, αλλά όχι και ο Καρατζαφέρης με τον οποίο συμμάχησε ο ίδιος ;
Ο τελευταίος πρωθυπουργός του ΠΑΣΟΚ επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος και θυμίζει οικεία κακά. Αλλά επιτιθέμενος στον Καραμανλή και στον Τσίπρα περνάει κάτω από τον πήχη. Αλλού βρίσκεται η χώρα και η πολιτική σήμερα.
Επιμένει στο παλιό βιολί για το «λεφτά υπάρχουν». Αφασία, θράσος ή αδύναμη μνήμη όταν λέει ότι “δεν μίλησα ούτε για αύξηση συντάξεων, ούτε για αύξηση μισθών” ή “δεν είπα ότι “η χώρα είναι διεφθαρμένη”.
Όταν ισχυρίζεται ότι ΔΝΤ το ήθελε η Μέρκελ- ενώ ο ίδιος τον Φεβρουάριο του 2010 το παρουσίασε ως δική του … φαεινή ιδέα του και “πιστόλι στο τραπέζι”. Ή ότι η Καγκελάριος ήταν υπέρ του Δημοψηφίσματος και ότι ο Σαρκοζί δεν τον διέσυρε στις Κάννες, αλλά ότι αυτός του “χάλασε τη φιέστα”.
Αν γι’ αυτά φταίει η μνήμη του, για το ότι δεν έκανε στη συνέντευξη ούτε μια αναφορά στον έτερο κληρονόμο Κυριάκο Μητσοτάκη που κυβερνάει σήμερα μάλλον φταίει η όσμωσή τους.