Βασικά συμπεράσματα από τη διαχρονική έρευνα της Κάπα Research
για την οικονομία και την ανάπτυξη στην Ελλάδα
- Κλίμα αισιοδοξίας για την οικονομία, σε πρωτοφανή επίπεδα για την τρέχουσα δεκαετία: Εμπεδώνεται η αίσθηση ότι,τελικά, παρά την κρίση και τα μεγάλα εθνικά προβλήματα, οι Έλληνες θα τα καταφέρουμε
- Η πλειοψηφία θεωρεί ότι βγαίνουμε από την κρίση του 2010, όσοι βλέπουν τη χώρα ακόμη σε κρίση αποτελούν για πρώτη φορά τη μειοψηφία (34%)
- Αίσθημα αισιοδοξίας επικρατεί και για τις προοπτικές ανάπτυξης με 6 στους 10 να εκτιμούν ότι η χώρα έχει τη δυνατότητα να
- επιτύχει υψηλούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης τα επόμενα 5 χρόνια
- Η θετική εικόνα της οικονομίας εντοπίζεται κυρίως ανάμεσα στους ψηφοφόρους της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ, τις μεσαίες και ανώτερες τάξεις, τους πιο μορφωμένους και τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό
- Ενισχύεται η εμπιστοσύνη στους θεσμούς της ελληνικής πολιτείας – ιδίως στον θεσμό της Κυβέρνησης – για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2010. Εξαίρεση αποτελούν οι ΜκΟ που πρωταγωνίστησαν στη διαχείριση του μεταναστευτικού και η Δικαιοσύνη ίσως λόγω έκθεσής της σε αμφιλεγόμενες υποθέσεις
- Επιβεβαιώνεται η κυβερνητική αλλαγή: Η μεσαία τάξη που καθόρισε τις εκλογικές αναμετρήσεις του 2019 αξιολογεί θετικά την κυβέρνηση και το έργο της στην οικονομία, τον πρωθυπουργό και τους επικεφαλής των βασικών «οικονομικών» υπουργείων. Η θετική εικόνα αυτή, σε συνδυασμό με την πληθώρα εξωκοινοβουλευτικών υπουργών, ενισχύει – προς το παρόν – το κύρος της Κυβέρνησης ως θεσμό
- Ο τουρισμός αναδεικνύεται ως ο ανθεκτικότερος πυλώνας της ελληνικής οικονομίας: Μετά τη διάψευση των προσδοκιών ενίσχυσης του αγροτοδιατροφικού και ενεργειακού τομέα κατά τη δεκαετία, ο τουριστικός κλάδος πρωτεύει τόσο ως φορέας της ανάπτυξης όσο και ως κλάδος-μαγνήτης για το εργασιακό δυναμικό της χώρας
- Το προσφυγικό/μεταναστευτικό ακουμπά και την οικονομία: Θεωρείται ως ο μεγαλύτερος εξωτερικός κίνδυνος για την ελληνική οικονομία, με τα οφέλη μιας ενδεχόμενης ενσωμάτωσης των προσφύγων/μεταναστών να παραμένουν δυσδιάκριτα, καθιστώντας την αντιμετώπισή του πρώτη προτεραιότητα για την ελληνική κυβέρνηση
- Στην ιεράρχηση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας, σε σχέση με το 2014, υποχωρούν αισθητά η ανεργία και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. Αντίθετα, καταγράφεται αισθητή άνοδος στην έλλειψη επενδύσεων και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής
- Ο φιλελευθερισμός κερδίζει έδαφος στο πεδίο της οικονομίας: Ενισχύεται η εμπιστοσύνη στη μικρο-μεσαία, ελληνική, εξαγωγική επιχειρηματικότητα και τις startups, στον ρόλο του ιδιωτικού τομέα, των αποκρατικοποιήσεων, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων, αυξάνοντας τις προσδοκίες για την παραγωγή νέου πλούτου
- Η Ευρώπη κερδίζει εκ νέου τη μεσαία τάξη: Αντιμετωπίζεται ως πλεονέκτημα και εργαλείο στην προσπάθεια ανάπτυξης της χώρας, παρά τα ανάμεικτα συναισθήματα που άφησε ο ρόλος της στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης. Το οικονομικό μοντέλο-υπόδειγμα που ταιριάζει στην Ελλάδα βρίσκεται εντός των ευρωπαϊκών συνόρων και όχι κάπου μακριά στον πλανήτη
- Ενδείξεις συνειδητοποίησης: Η κρίση έφερε το μνημόνιο παραδέχεται πλέον η μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας (61%). Η παραδοχή αυτή πλειοψηφεί για πρώτη φορά και μέσα στην εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ (59%). Υποδιπλάσια καταγράφεται η απήχηση της αντίθετης άποψης (34%). Η κοινή γνώμη εμφανίζεται πιο συνειδητοποιημένη και στα βασικά αίτια της κρίσης (διαφθορά – γραφειοκρατία – προβληματική δικαιοσύνη), αναγνωρίζοντας ότι παραμένουν ακόμη ενεργά
- Κεντρικό αίτημα η αναβάθμιση του πραγματικού εισοδήματος: Οι πολίτες ζητούν ελάφρυνση της φορολογίας (για τους ίδιους), αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής (για τους άλλους), αύξηση του κατώτατου μισθού και διατήρηση των επιδομάτων. Το 90% θα ήθελε να δει το πλουσιότερο 10% να φορολογείται περισσότερο. Το εύρημα αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία εάν συνυπολογιστεί ότι το 80% των Ελλήνων αυτοτοποθετείται στα μεσαία στρώματα.
Αντί επιλόγου:
Στο τέλος της δεκαετίας, τη θέση της κατάργησης του μνημονίου – ως κεντρικό αίτημα – έχουν λάβει οι μεγάλες ξένες επενδύσεις και η επιστροφή στην κανονικότητα. Οι κοινωνικοί συσχετισμοί μοιάζουν με τα ποσοστά του δημοψηφίσματος αντεστραμμένα. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών δεν δείχνει στρατευμένη σε μια μακρόπνοη προσπάθεια βελτίωσης της χώρας. Περισσότερο έχει επενδύσει στα οικονομικο-πολιτικά εργαλεία της Νέας Δημοκρατίας με την ίδια προσδοκία του 2015: την άμεση διανομή πλούτου «μ’ ένα νόμο κι ένα άρθρο». Ο χρόνος θα δείξει αν θα αξιολογηθεί το παραδοτέο μόνο στο συγκεκριμένο ‘πρότζεκτ’ ή αν θα συνεκτιμηθούν οι προσπάθειες που γίνονται για εθνική οικονομική ανάπτυξη.