Αλέξης Τσίπρας: Tο mea culpa ως τραγική και λυτρωτική -πολιτική πράξη

Του Γ. Λακόπουλου

Στην πολιτική δεν ξεμπλέκεις ποτέ με το παρελθόν. Αλλά αν η αλήθεια λυτρώνει,  ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει  να αισθάνεται ξαλαφρωμένος μετά τη συνέντευξη στον Guardian.

Η εξομολόγησή του είχε εμφανή σημάδια ειλικρίνειας και έβαλε πολλά πράγματα στη θέση  τους. Για τον ίδιο και για όσους τον περιβάλανε μέχρι να πάρει την κυβέρνηση  και να επιχειρήσει να την ασκήσει με βάση Οσα πίστευε ως εκείνη τη στιγμή.  Βασιζόμενος σε ανθρώπους – ανεμομαζώματα που είχε στη διάθεση  του.

Δεν είναι κακό να παραδέχεται ένας νέος πολιτικός που βρέθηκε στο τιμόνι της χώρας ότι δεν είχε ιδέα από διακυβέρνηση, αλλά ούτε πλήρη αίσθηση για τον συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη και το διεθνές οικονομικο και πολιτικό σύστημα. Κάθε άλλο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε ότι στην κυβέρνηση του 1981 ο μόνος που είχε κυβερνητική εμπειρία ήταν ο ίδιος.

Με την  εξομολόγησή του ο Τσίπρας παίρνει  χαρακτηριστικά ήρωα αρχαίας τραγωδίας. Προσωποποιεί  αυτό που στην κλασσική ελληνική γραμματεία είναι γνωστό ως τραγική ειρωνεία: ο ήρωας αγνοεί ότι βρίσκεται μπλεγμένος στη μοίρα του και νομίζει  ότι θα νικήσει.

Αυτός ο ήρωας για να επιβιώσει πρέπει να περάσει από το στάδιο της κάθαρσης. Ο Πρωθυπουργός το πέρασε  με δραματικό τρόπο το καλοκαίρι του  2015.  Βγήκε άλλος άνθρωπος, χωρίς τα «δαιμόνια» του Βαρουφάκη μέσα του και το «σύνδρομο Πλουμπίδη» για το αλάθητο του κόμματος στην πρακτική του.

Ξεφορτώθηκε ιδεοληψίες, ξήλωσε τον Βαρουφάκη που ήθελε να μετατρέψει τη χώρα σε εργαστήριο των παραλογισμών του, και τον Λαφαζάνη που ζούσε στον εποχή της …5ης Ολομέλειας του ΚΚΕ, τη Ζωή που ζούσε τον  μύθο της ως παράλληλη «πρωθυπουργός».

Οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ έχουν αδυναμίες και μειονεκτήματα. Αρκετοί είναι ακατάλληλοι για διακυβέρνηση -για να μην πιάσουμε την τραγωδία Καμμένου. Αλλά κανείς δεν μπορεί να πει ότι επιχειρούν να  πλουτίσουν.

Ταυτόχρονα συνδέθηκε με τον Γιούνγκερ, την Μέρκελ, τους ηγέτες τους Νότου και τους Ευρωσοσιαλιστές και  υπέγραψε ένα οδυνηρό – και υπερφορτωμένο εξ αιτίας του- Μνημόνιο. Αλλά έκανε αυτό που κάνουν οι Πρωθυπουργοί και οι πολιτικοί που σέβονται τον εαυτό τους: απευθύνθηκε στους πολίτες.

Το έκανε και ο Καραμανλής 2009, όταν ανέλαβε τις ευθύνες του για τη δημοσιονομική εκτροπή. Αν ειχε ένα τίτλο η ομιλία του στη Θεσσαλονίκη πριν της εκλογές θα ηταν «Πώς δεν θα φτάσουμε στο Μνημόνιο».  Οι πολίτες δεν τον ακολουθήσαν. Αλλά στον Τσίπρα έδωσαν δεύτερη ευκαιρία. Με κοινοβουλευτικούς όρους το κοντέρ άρχισε να  γράφει από την αρχή.

Έκτοτε νέας άλλος Τσίπρας, έθεσε σε εφαρμογή μια άλλη πολιτική, υλοποιεί ένα άλλο πρόγραμμα και όλοι- πλην των Λακεδαιμονίων της ελληνικής αντιπολίτευσης- τον πιστώνουν με επιτυχία -άρα και  διάνοιξη του δρόμου εξόδου από τη κρίση.

Αυτό έχει κόστος. Η  επιτυχής εφαρμογή όσων συμφώνησε η χώρα στα πλαίσια των Μνημονίων σημαίνει άσκηση αντικοινωνικής πολιτικής, ώστε να επέλθει η διόρθωση της εξωφρενικής κατασκευής ευημερίας από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.  Αυτό το κόστος το πληρώνει Τσίπρας υπό τη σαρδόνεια ικανοποίηση της αντιπολίτευσης- που δεν φαίνεται πάντως να έχει  μεγάλα κέρδη κάνοντας κριτική στην… προηγούμενη κυβέρνηση Τσίπρα, ή σε ένα Τσίπρα που δεν υπάρχει πια.

Αυτή την κυβέρνηση ξόρκισε με τη συνέντευξή του ο Πρωθυπουργός, παραδεχόμενος την απειρία και τα λάθη του. Αποκήρυξε τις καταστροφικές επιλογές του στην διάταξη του πρώτου κυβερνητικού σχήματος και την νοοτροπία αιθεροβάμονα που τον κατέστησε θύμα στης μπαρούφες του Βαρουφάκη. Ξόρκισε ότι τον έφερε αντιμέτωπο με τους εταίρους και την κοινοτική πρακτική -μέχρι να αφυπνιστεί και να αλλάξει ρότα.

Δεν είναι ο πρώτος πολιτικός που αλλάζει πολιτική αλλά και απόψεις και δεν θα είναι ο τελευταίος. Ο  Παπανδρέου έλεγε ψέματα, επειδή δεν έβγαλε την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ; Μήπως ο Σαμαράς δεν άλλαξε το αντιμνημονιακό  βιολί των Ζαππείων και υπέγραψε το δεύτερο Μνημόνιο; Ο Κυριάκος δεν ήταν αντιμνημονιακός το 2010 και μνημονιακότατος ως υπουργός του Σαμαρά αργότερα;

Ατζαμήδες, εξωπραγματικοί, αλλά τίμιοι

Από τη συνέντευξη Τσίπρα, τα ελληνικά ΜΜΕ ανέδειξαν κυρίως  την ομολογία των λαθών και την επιλογή του Βαρουφάκη. Αλλά ίσως περισσότερη αξία έχει η αντιδιαστολή που έκανε ανάμεσα στην κατηγορία του ψεύδους που κραδαίνουν οι  αντίπαλοί του εναντίον του και την  κατηγορία της διαφθοράς που κραδαίνει ο ίδιος εναντίον τους.

«Μπορούν να μας πουν ψεύτες, αλλά δεν μπορούν να μας που διεφθαρμένους  -δεν βάλαμε το δάκτυλο στο βάζο με το μέλι». Είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ πολιτικών  στην Ελλάδα.

Μια κυβέρνηση που δεν επιτρέπει σε οικονομικούς παράγοντες να στήνουν κόλπα για να απορροφήσουν το κρατικό, το κοινοτικό, το τραπεζικό χρημα- με το αζημίωτο για τους ίδιους- είναι αυτό που χρειάζεται η χώρα. Ακόμη και αν αυτή η κυβέρνηση μπουσουλάει στην αρχή. Αν δεν πιάνουν τους υπουργούς της με τη γίδα στην πλάτη, θα δικαιωθεί.

Μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο σε βάρος της η κυβέρνηση Τσίπρα δεν έχει. Οι άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ έχουν αδυναμίες και μειονεκτήματα. Αρκετοί είναι ακατάλληλοι για διακυβέρνηση -για να μην πιάσουμε την τραγωδία Καμμένου. Αλλά κανείς δεν μπορεί να πει ότι επιχειρούν να  πλουτίσουν.

Ότι επιδιώκουν την καλοπέραση και συναγελάζονται με όσους    απομυζούν τους πόρους που προορίζονται για την κοινωνία.

Ότι  μετέχουν στο σύστημα σήψης και εκφυλισμού που απλώνεται από τη Μύκονο ως την Αράχοβα και τους ακριβούς προορισμούς του εξωτερικού.

Δεν υπάρχουν  δακτυλοδεικτούμενοι Συριζαίοι που άρχισαν ξαφνικά να ζουν πλουσιοπάροχα, να ντύνονται πανάκριβά και  να κάνουν μεγάλη ζωή στα ακριβά εστιατόρια του κέντρου  και των των βορείων προαστείων- ή να σέρνονται στα ξενυχτάδικά της παράλιας.

Έχουν χίλια  κουσούρια, υστερούν σε πολλά, μερικοί είναι φευγάτοι και άλλοι παίζουν με τα νεύρα μας και την αισθητική μας, αλλά δεν δίνουν το άλογό τους για μια πρόσκληση στις αυλές μιντιαρχών και οικονομικών παραγόντων. Δεν άλλαξαν κοινωνική τάξη, τρόπο ζωής, παρέες και γειτονιά.

Οι Συριζαίοι ακόμη και όταν είναι αρχάριοι, ατζαμήδες και προκλητικοί στο  λόγο τους, ακόμη και όσοι είναι αποτυχημένοι και αδαείς, ακόμη και όταν ωρύονται ιδεοληπτικά παραμένουν σεμνοί και ταπεινοί στο βίο τους. Δεν προσχωρήσαν στην κουλτούρα της κονόμας.

Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμά από τη συνέντευξη Τσίπρα στη βρετανική εφημερίδα.  Ένα λυτρωτικό μήνυμα… Ίσως αντιλαμβάνεται ότι αυτό είναι το πραγματικό «άσσετ» της κυβέρνησής του και έσπευσε να το αναδείξει στον διεθνή Τύπο. Στον εγχώριο θα ήταν άδικος κόπος….