Γράφει ο Νίκος Σκορίνης
Η παγκοσμιοποίηση μέσα στην οποία ζούμε, με την ασύλληπτη τεχνοοικονομική ανάπτυξη, την έκρηξη των ηλεκτρονικών δικτύων και υποδομών, στην οποία προσέβλεπε όλος σχεδόν ο κόσμος και για όλους σχεδόν τους ανθρώπους, αποκαλύπτει, όλο και πιο συχνά όλο και πιο δραματικά, τα προβλήματά της. Αρκετοί διανοούμενοι πίστευαν εκτός πολλών άλλων, από την δεκαετία του ’90 ακόμα, πως ο εκδημοκρατισμός των ενεργειακών πόρων, μαζί με την εκκωφαντική ανάπτυξη των δικτύων, θα άλλαζε ριζικά και θετικά τις ανθρώπινες σχέσεις. Θα έφερνε τους ανθρώπους κοινωνικά πιο κοντά. Την ανθρώπινη πρόοδο στον 21ο αιώνα πολύ μακριά. Μόνο που αυτός ο εκδημοκρατισμός, καταπώς φαίνεται, δεν επήλθε ποτέ, και προφανώς δεν επαρκούσε μόνο αυτό. Αντίθετα, σήμερα βιώνουμε την ενεργειακή φτώχεια από τη μία όψη, και την επιστροφή στις παλιές πηγές ενέργειας από την άλλη. Τον ανταγωνισμό αντί την άμιλλα. Την απειλή για τη ζωή και τις αντοχές του πλανήτη.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως «όσο οι εξελίξεις επιταχύνονται τόσο εντείνεται η καθυστέρηση». Ζούμε μια αντίστροφη χρονική περίοδο, όπου οι ανισότητες αυξάνονται, τόσο σε μέγεθος όσο και πληθυσμιακά. Παράλληλα, εμφανίζεται να κυριαρχεί το στοιχείο της κοινωνικής αποξένωσης. Η υπερβολική αγάπη της ατομικότητας σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Διαλύονται επικίνδυνα παλιοί δεσμοί αλληλεγγύης, αποξενώνονται δραματικά οι άνθρωποι μέσα στην ανωνυμία των μεγαλουπόλεων.
Ο συγκεκριμένος χρηματοπιστωτικός νεοφιλελευθερισμός με τα παρελκόμενα οχήματά του επιφέρει μεγάλες ρωγμές στην ηθική και τα καλά συναισθήματα του ανθρώπινου παράγοντα. Διαρρηγνύει δεσμούς συντροφικότητας ανάμεσα στα φύλα και τις φιλίες, αυξάνει ραγδαία το ρατσιστικό μίσος, την ενδοοικογενειακή σκληρότητα, τη βάναυση και αισχρή γυναικεία κακοποίηση. Ενοχοποιεί την ομορφιά του γυναικείου προσώπου, την εκμεταλλεύεται ή την κρύβει αναίσχυντα. Βυσσοδομεί ανερυθρίαστα κατά της παιδικής αθωότητας, γεμίζει με εικόνες φρίκης την καθημερινότητά μας. Το καλό και ανθρώπινο, όπου και όταν παράγεται, αφανίζεται από την επικαιρότητα σε μηδενικό χρόνο. Δεν πουλάει, δεν εξυπηρετεί τον χυδαίο κόσμο που κτίζουν…
Η υπόγεια βία και οι περιθωριακές ζώνες ανομίας επεκτείνονται, τα ναρκωτικά κερδίζουν τον πόλεμο ενάντια στη ζωή εκατομμυρίων νέων. Εκείνων των νέων που επιλέγουν τον «κόσμο» των παραισθήσεων, από τον άλλον, τον πραγματικό, ο οποίος όμως τρομάζει, απογοητεύει, παραπλανά. Μια παγκοσμιοποίηση που, αντί να συνθέτει την κάθε είδους διαφορετικότητα, επιφέρει σχεδόν παντού ολέθριες ρήξεις και πολλαπλασιάζει τις τοπικιστικές αναδιπλώσεις.
Κατακερματισμένες αντιλήψεις σε βάρος κάθε συλλογικής σκέψης και ειρηνικής συνύπαρξης.
Οι γεωπολιτικοί αναθεωρητισμοί πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα και απειλούν με νέες πολεμικές συρράξεις, στις ήδη υπάρχουσες.
Οι περισσότερες δεξιές και ακροδεξιές κυβερνήσεις δεν προωθούν το παγκόσμιο όραμα της συναδέλφωσης. Αντίθετα· υπονομεύουν την έννοια του παγκόσμιου συλλογικού συμφέροντος. Σε κατάσταση γενικευμένης αδυναμίας ή στην υπηρεσία των μεγάλων συμφερόντων, συνήθως επικαλούνται με κούφια λόγια ή εθνικισμό όσα ο κόσμος θα περίμενε από αυτούς. Έτσι η συσσωρευμένη οργή, η εξουθενωτική αβεβαιότητα, η καθημερινή βιοποριστική ανέχεια, ο φόβος για όλα και για όλους, ζεσταίνει το φαρμακερό φίδι του εθνικισμού. Τον φασισμό με την πιο ύπουλη μορφή του.
Η αβεβαιότητα και η καθολική σχεδόν ανασφάλεια που νιώθουν οι άνθρωποι θρυμματίζουν την ψυχική και πνευματική τους υγεία, επηρεάζουν βαθύτατα την καθημερινή συμπεριφορά τους. Ένας στους εφτά (1/7) ανθρώπους στις ανεπτυγμένες χώρες έχει προβλήματα ψυχικής υγείας. Στις αναπτυσσόμενες, ακόμα χειρότερα. Ένας στους πέντε! (1/5)
Η όποια πρόοδος συνυπάρχει στη συγκεκριμένη αυτή παγκοσμιοποίηση -όσο κι αν την πολυδιαφημίζουν οι έχοντες και κατέχοντες την οικονομική και πολιτική εξουσία- δεν μπορεί να κρύψει τις παθογένειές της, τους μεγάλους κινδύνους που καταγράφονται στο βιογραφικό της.
Η βαθύτατη κρίση αξιών της σημερινής εποχής, η οποία διαπερνά οριζόντια τις σύγχρονες κοινωνίες, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα γεννήσει μια μεγαλύτερη κρίση του μέλλοντος. Αυτό φαίνεται καθαρά και στη χώρα μας τα τρία τελευταία χρόνια με όσα βλέπουμε, διαβάζουμε, ζούμε στην καθημερινότητά μας. Η κρίση του 2010 αντί να μας «σπουδάσει» μας τύφλωσε. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη -με την ολική ρήξη σε κάθε ηθικό και δημοκρατικό θεσμό- δρα ως καταστροφέας του κοινωνικού και πολιτικού ιστού.
Έχουμε, με λίγα λόγια, επιστροφή σε κακές, ξεχασμένες για κάποιο μεγάλο διάστημα, πραγματικότητες. Ολόκληρη η χώρα βυθίζεται μέσα σε πολλαπλές παγίδες που υπονομεύουν την ευζωία της, την ίδια της την ύπαρξη. Η σήψη και η ηθική παρακμή αναδίδουν μια καθημερινή αβάσταχτη μπόχα.
Απαιτείται, όσο δεν είναι έσχατα αργά, ένας βαθύτερος ατομικός και συλλογικός αναστοχασμός. Τι δηλαδή έχουμε πραγματικά ανάγκη, τι θέλουμε, πού πάμε, πώς πηγαίνουμε, με ποιους.
Υπάρχουν πολλές προκλήσεις και ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις. Μία όμως φαίνεται πως είναι η κυρίαρχη. Η ολική πολυπλοκότητα του παγκόσμιου φαινομένου και η αβεβαιότητα μέσα στην οποία ζούμε εξαιτίας της. Απέναντι σε όλα αυτά και πολλά άλλα, η πολιτική σκέψη διαβιοί αμήχανη αν όχι αδύναμη. Η Ευρώπη του χρηματοπιστωτικού νεοφιλελευθερισμού αδυνατεί να συλλάβει τις αναγκαίες αλλαγές που πρέπει να κάνει. Τα μεγάλα οικονομικά λόμπι ωθούν την ευρωπαϊκή ιδέα και οντότητα στο χείλος της καταστροφής. Ακροδεξιές κυβερνήσεις αναδεικνύονται μέσα από τη συσσωρευμένη λαϊκή οργή. Ο πόλεμος Ρωσίας- Ουκρανίας εξελίσσεται δραματικά σε βάρος των ευρωπαϊκών λαών και απειλεί με πυρηνικό ολοκαύτωμα.
Είναι ολοφάνερο πως η Ευρώπη δεν μπορεί να σωθεί, αν δεν μεταρρυθμίσει πρωτίστως το δικό της πολιτικό κεφάλαιο. Το τρόπο που σκέφτεται , για ποιους σκέφτεται και για ποιους πραγματικά νοιάζεται. Δεν φτιάχνεις κάτι καινούργιο αν δεν αλλάξεις πρώτα εσύ.
Η γενικευμένη αβεβαιότητα στην οποία ζούμε δεν είναι μόνο οικονομική, κοινωνική, πολιτική. Είναι και ηθική αβεβαιότητα. Ηθική κατάπτωση της πολιτικής, η οποία φυσικά και επεκτείνεται στον ανθρώπινο παγκόσμιο ιστό, αναπαράγοντας τις εικόνες φρίκης που βλέπουμε και ζούμε καθημερινά.
Τα σκάνδαλα και η σαπίλα που συνοδεύουν νεοφιλελεύθερους πολιτικούς ηγετίσκους, βασιλείς της χλιδής και παρακμής, νομιμοποιούν στο παγκόσμιο συλλογικό υποσυνείδητο κάθε παραβατικότητα. Κάθε ανομία, κάθε ατομική και μαζική επιθετικότητα. Ρατσισμό εθνικότητας, έμφυλης διαφορετικότητας και δεκάδες άλλες απάνθρωπες διακρίσεις. Οι κοινωνίες αισθάνονται φρικτά ορφανές από ένα ελάχιστο όραμα μιας άλλης, με αξιοπρέπεια, ζωής. Ένας νέος καλύτερος κόσμος γι’ αυτές δεν φαίνεται ορατός και κυριαρχεί βαθιά μέσα τους η απογοήτευση και η παραίτηση.
Είναι ολοκάθαρο πως απαιτείται μια αλυσιδωτή αντίδραση μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών, την οποία πρέπει να επιχειρήσουν οι Αριστερές και Προοδευτικές δυνάμεις του Κόσμου. Ριζικές αλλαγές ικανές να εμπνεύσουν για το μέγιστο που λείπει. Ζούμε, όντας πένητες, από την έλλειψη ενός νέου πανανθρώπινου οράματος. Το αναζητά -αντικειμενικά- το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων, μα δεν ξέρουν πού βρίσκεται.
Θα πει κάποιος πως «πάντα έτσι συνέβαινε». Οι κοινωνίες με σκαμπανεβάσματα, λιγότερο ή περισσότερο, ήταν απογοητευμένες από την εποχή τους. Η διαφορά με σήμερα είναι πως το τεράστιο μέγεθος των δυνάμεων που αντιπαρατίθενται στην πραγματική πρόοδο έχει και την απόλυτη ισχύ για την παγκόσμια καταστροφή· σε μια μέρα, σε ένα βράδυ. Ποτέ πριν, ποτέ άλλοτε. Από την περιβαλλοντική διάλυση των πάντων έως τον πλήρη πυρηνικό αφανισμό μας. Αυτή είναι η μέγιστη διαφορά με το παρελθόν. Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο επιτακτικά αναγκαίο η παγκόσμια αριστερά, με τον βαθύτατο ανθρωποκεντρισμό της, να παρέμβει πειστικά και αποφασιστικά. Το μέλλον ανήκει σε αυτήν, αρκεί να είναι παρούσα στο μεγάλο πολιτικό ραντεβού των πραγματικών κοινωνικών αναγκών και του χρόνου…
Στην Ευρώπη ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μοιάζει να είναι πολύ μόνος. Δεν πειράζει. Προσπάθησαν και προσπαθούν να τον «σκοτώσουν». Δεν το κατάφεραν.
Νικητής δεν είναι αυτός που σκοτώνει με τα όπλα, αλλά αυτός που δεν πεθαίνει. Οι πανανθρώπινες ιδέες και αξίες της αριστεράς ήταν, είναι και θα παραμένουν αθάνατες!
Πρόοδος που δεν διαπνέεται πρωτίστως από βαθύ, βαθύτατο ανθρωποκεντρισμό με κυρίαρχη ανάγκη τη σωτηρία του πλανήτη δεν είναι πραγματικά βιώσιμη. Συγκάτοικοι είμαστε όλοι της ίδιας πατρίδας που λέγεται «Γη». Ας την φροντίσουμε και ας αντισταθούμε σε όσους την απειλούν με ολοκληρωτικό αφανισμό, πριν το ρολόι του Κόσμου δείξει για τελευταία φορά μεσάνυχτα. Διαφορετικά θα ακροπερπατάμε στην κόψη του ξυραφιού, και, όχι πολύ μακριά, κάποια κτήνη με ανθρώπινη μορφή θα μας κόψουν τις φλέβες την ώρα που θα κοιμόμαστε…
Συγγραφέας – Μέλος ΠΓ ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ
