Όπως όλοι γνωρίζετε η μετανάστευση βρίσκεται ακόμα στην κορυφή, όχι μόνο της Ευρωπαϊκής, αλλά και της παγκόσμιας ατζέντας και θα συνεχίσει να αποτελεί ζήτημα υψίστης σημασίας ενόψει των επικείμενων ευρωεκλογών. Εντούτοις, εν μέσω παραπληροφόρησης, αναληθειών και ψεύτικων ειδήσεων, είναι μερικές φορές δύσκολο να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει με τη μετανάστευση στην Ευρώπη. Για το λόγο αυτό, δράττομαι σήμερα της ευκαιρίας, προκειμένου να σας δώσω μερικά σαφή και συγκεκριμένα στοιχεία για το πού βρισκόμαστε, τι έχει επιτευχθεί και για το τι πρέπει ακόμα να γίνει.
Η περίοδος της μεταναστευτικής κρίσης, όταν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έφταναν μέσω της θάλασσας στην Ελλάδα και την Ιταλία, βρίσκεται πίσω μας. Οι αριθμοί μειώθηκαν σταδιακά χρόνο με το χρόνο από το 2015 και τώρα επανέρχονται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από το 2013. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να επαναπαυθούμε.
Στη Δυτική Μεσόγειο, η Ισπανία υφίσταται ιδιαίτερη μεταναστευτική πίεση. Συνεχίζουμε να βρισκόμαστε δίπλα στην Ισπανία, όπως κάναμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε με όλα τα Κράτη Μέλη που βρίσκονται κάτω από πίεση. Ήδη πέρυσι διαθέσαμε επιπλέον βοήθεια έκτακτης ανάγκης ύψους σχεδόν 36 εκατομμυρίων ευρώ και είμαστε έτοιμοι να παράσχουμε στην Ισπανία τεχνική, οικονομική και πολιτική υποστήριξη.
Ταυτόχρονα, είναι επίσης σαφές ότι πρέπει να ενισχύσουμε την συνεργασία μας με το Μαρόκο. Το Μαρόκο ενισχύει τον έλεγχο των συνόρων του ώστε να αποτρέπονται οι παράτυπες αναχωρήσεις. Θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίησή μου για την ενέργεια αυτή και να διαβεβαιώσω την χώρα για την υποστήριξή μας. Προσβλέπουμε σε μία στενότερη, βαθύτερη και πιο φιλόδοξη συνεργασία με το Μαρόκο. Αυτό ξεκινάει με την ολοκλήρωση της εφαρμογής του πακέτου στήριξης ύψους 140 εκατομμυρίων ευρώ για το Μαρόκο, το οποίο επικεντρώνεται στη βελτίωση της ικανότητας διαχείρισης των συνόρων.
Στην Ελλάδα, η μεταναστευτική πίεση έχει επίσης μειωθεί σημαντικά, από 10.000 αφίξεις την ημέρα το 2015 σε μόλις 81 το 2018. Αυτό κατέστη δυνατό χάρη στη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας και στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους άνω των 2 δις ευρώ. Ωστόσο, οι δύσκολες συνθήκες και ο υπερπληθυσμός στα νησιά παραμένουν ζητήματα που μας ανησυχούν. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συναντήθηκα με τις Ελληνικές αρχές νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Οι Ελληνικές αρχές πρέπει να θέσουν σε εφαρμογή μια αποτελεσματική εθνική στρατηγική για τη διαχείριση της μετανάστευσης, η οποία θα επιτρέψει την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών.
Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την επιτάχυνση της επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου καθώς και των διαδικασιών για τις επιστροφές. Ωστόσο, βασική μου προτεραιότητα είναι η παροχή επαρκών χώρων στέγασης για περισσότερους από 2000 ασυνόδευτους ανηλίκους. Οι Ελληνικές αρχές έχουν την ευθύνη για τη συνολική διαχείριση της μετανάστευσης στην Ελλάδα. Εμείς έχουμε υποστηρίξει και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις Ελληνικές αρχές λειτουργικά, οικονομικά και πολιτικά.
Επίσης, η διαχείριση και η προστασία των εξωτερικών μας συνόρων γίνεται πιο αποτελεσματικά. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή οδήγησε σε βαθμιαία αλλαγή του τρόπου που διαχειριζόμαστε από κοινού τα σύνορά μας. Θέλουμε όμως να στηρίξουμε ακόμη περισσότερο τα Κράτη Μέλη σε ό,τι αφορά την προστασία των εξωτερικών συνόρων.
Πρόσφατα συμμετείχα στον πρώτο πολιτικό τριμερή διάλογο με το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την πρότασή μας για την περαιτέρω ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής με μόνιμο σώμα 10.000 επιχειρησιακών υπαλλήλων. Οι συζητήσεις προχωρούν καλά. Είναι πολύ σημαντικό να επιτύχουμε συμφωνία σχετικά με αυτή την πρόταση πριν από τις εκλογές του Μαΐου και να δείξουμε ότι η Ευρώπη μπορεί να πετύχει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Είμαι αισιόδοξος γι’ αυτό.
Όμως, ανεξάρτητα από το πόσο ασφαλή και προστατευμένα είναι τα εξωτερικά μας σύνορα, η Ευρώπη θα πρέπει να παρέχει βοήθεια σε όσους προσπαθούν να διαφύγουν από πολέμους ή διώξεις. Η Ευρώπη πρέπει να διαχειριστεί καλύτερα τη μετανάστευση στο εσωτερικό της, τόσο γι’ αυτούς που διαμένουν νόμιμα όσο και γι’ αυτούς που διαμένουν παράτυπα. Για παράδειγμα, πρέπει να είμαστε σε θέση να σταματήσουμε τις δευτερογενείς μετακινήσεις ή την αναζήτηση ευνοϊκότερου καθεστώτος ασύλου (“asylum shopping”).
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να ολοκληρώσουμε τη μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου. Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Θα πρέπει να γίνουν βήματα ώστε να επιτευχθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πρόοδος και να εγκριθούν όσες προτάσεις βρίσκονται κοντά σε συμφωνία. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η πολιτική βούληση.
Στο μεταξύ, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να βασιζόμαστε σε ad-hoc μέτρα και γνωρίζω ότι τα περισσότερα Κράτη Μέλη συμφωνούν σε αυτό. Τα γεγονότα που ζήσαμε το καλοκαίρι και νωρίτερα αυτή τη χρονιά έχουν δείξει αυτή την ανάγκη, αλλά έχουν δείξει και την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε προς τα εμπρός. Χρειαζόμαστε μια σταθερή και προβλέψιμη δομή με επιχειρησιακή στήριξη από τις υπηρεσίες μας, και οικονομική υποστήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι χρειαζόμαστε τη συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων Κρατών Μελών. Εκφράζω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι η Ρουμανική Προεδρία άρχισε ήδη να εργάζεται για τη θέσπιση τέτοιων ρυθμίσεων και προσβλέπω στη συμμετοχή των Κρατών Μελών. Έχουμε κάνει πολύ δρόμο μέσα σε τέσσερα χρόνια. Αυτό που ίσχυε το 2015, εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα: Καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό από μόνη της και πρέπει να συνεργαστούμε σε όλα τα μέτωπα από κοινού και ταυτόχρονα. Η παγκόσμια μεταναστευτική πίεση και ο κίνδυνος αστάθειας στη γειτονιά μας θα κρατήσουν τη μετανάστευση στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.
Όλοι συμφωνούν ότι δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην κατάσταση του 2015. Ως εκ τούτου, ο μόνος δρόμος είναι να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω στη συνολική προσέγγιση: να οικοδομήσουμε φιλόδοξες συνεργασίες με τρίτες χώρες, να ενισχύσουμε τα εξωτερικά μας σύνορα και να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο σύστημα ασύλου. Αυτό που μας έδειξαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι ότι μόνο όταν συνεργαζόμαστε, μπορούμε να πετύχουμε.
(Συνέντευξη τύπου Ευρωπαίου Επιτρόπου Δ. Αβραμόπουλου σχετικά με την πρόοδο στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση, Βρυξέλλες 6/3/2019)
