Του Μελέτη Ρεντούμη
Η νέα χρονιά μπορεί να μπήκε με αισιοδοξία, τόσο για την κυβέρνηση όσο και για τους πολίτες όσον αφορά την οικονομία, την πορεία κανονικοποίησης της χώρας, την μείωση της φορολογίας και των εισφορών, που αποτελούσε βασικό αίτημα όλων των κοινωνικών φορέων τα τελευταία χρόνια, όμως υπάρχουν και πολλοί αστάθμητοι εξωγενείς παράγοντες, που ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά την πορεία της Ελλάδας τα επόμενα έτη.
Πρόκειται για τους εντεινόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, που έχει στρέψει τα βλέμματα σχεδόν όλης της υφηλίου, κυρίως λόγω της έντασης και των συγκρούσεων που μαίνονται στην Μέση Ανατολή.
Η συμπεριφορά της Τουρκίας, από επιθετική έχει γίνει πλέον καθαρά επεκτατική και αναθεωρητική, προσπαθώντας να συμπαρασύρει την Ελλάδα σε μία άνευ όρων διμερή διαπραγμάτευση, τόσο για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, όσο και για τις γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο, διεκδικώντας ουσιαστικά ελληνικά νησιά.
Το γεγονός ότι η ελληνική ΑΟΖ, γειτνιάζει με την Κυπριακή, δημιουργεί ένα μεγαλύτερο και πιο σύνθετο πρόβλημα, καθώς η Τουρκία αμφισβητώντας την Κυπριακή ΑΟΖ και έχοντας ήδη στείλει γεωτρύπανα σε περιοχές που δεν της ανήκουν με βάση το διεθνές δίκαιο, επιχειρεί σταδιακά να κάνει την ίδια ακριβώς κίνηση και με την ελληνική ΑΟΖ, αμφισβητώντας πρακτικά την κυριαρχία τόσο της Ρόδου όσο και του Καστελόριζου.
Εκτός αυτού, οι ανησυχίες εντείνονται περαιτέρω, από το γεγονός της υπογραφής συμφωνίας με την μορφή μνημονίου κατανόησης, μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να χάνει ΑΟΖ ακόμη και νοτίως της Κρήτης, με την Άγκυρα να απειλεί ότι θα ξεκινήσει και σε αυτή την περιοχή έρευνες για ανεύρευση υδρογονανθράκων.
Η Ελλάδα στις παραπάνω προκλήσεις, κινήθηκε όσο μπορούσε πιο άμεσα στο διπλωματικό πεδίο, ενημερώνοντας την ΕΕ αλλά και τις ΗΠΑ, ενώ προχώρησε σε κινήσεις προσέγγισης τόσο της Αιγύπτου όσο και της έταιρης κυβέρνησης της Λιβύης, που προσπαθεί να ανακτήσει τον έλεγχο της χώρας ακυρώνοντας επί της ουσίας στην πράξη την συμφωνία με την Τουρκία.
Επίσης είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός, ότι η συμμαχία με το Ισραήλ συνεχίζεται και είναι στρατηγική και σε αυτό προστίθεται η υπογραφή μεταξύ Ελλάδος Ισραήλ και Κύπρου, για την κατασκευή του αγωγού EastMed, παρόλο που τόσο η εκκίνηση του έργου, όσο και η ολοκλήρωση της κατασκευής, αποτελεί ένα δύσκολο τεχνικό εγχείρημα, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί πλήρως η χρηματοδότησή του, ενώ τόσο η Ιταλία ως χώρα απόληξης του αγωγού, όσο και οι ΗΠΑ που έχουν την μεγαλύτερη τεχνογνωσία στα θέματα κατασκευής και εξόρυξης, έχουν εκδηλώσει απλά ενδιαφέρον και πρόθεση να συμμετάσχουν, χωρίς όμως κάποια οριστική συμφωνία και δέσμευση προς το παρόν.
Είναι εμφανές με βάση τα παραπάνω, ότι το γεωπολιτικό παιχνίδι στην γειτονιά της Ελλάδας γίνεται όχι μόνο πιο επικίνδυνο,αλλά ενέχει και ασύμμετρες απειλές, καθώς οι συμμαχίες που διαμορφώνονται εν μέσω μάλιστα σφοδρών συγκρούσεων στην Συρία, την Λιβύη και εσχάτως με μία πιθανή ανάφλεξη λόγω πιθανής σύρραξης μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, μπορεί να εμπλέξει ξαφνικά την Ελλάδα, με τα εθνικά, κυριαρχικά και γεωπολιτικά της συμφέροντα.
Στα παραπάνω δεν πρέπει να παραλείψουμε, τον αμήχανο έως αδρανή ρόλο για μία ακόμη φορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αρκείται σε συστάσεις και προσεκτικές ανακοινώσεις κατά της Τουρκίας και των πάσης φύσης συγκρούσεων στην Μέση Ανατολή, χωρίς όμως να μπορεί να επιβάλλει καμία κύρωση σε κανέναν, εφόσον δεν διαθέτει στρατιωτικό σκέλος, το οποίο περιορίζεται στον επίσης απαθή ρόλο του ΝΑΤΟ, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Εν κατακλείδι, η Ελλάδα οφείλει για να προστατεύσει τα δικά της μακροπρόθεσμα συμφέροντα στην Μεσόγειο, αφενός να διαμορφώσει τάχιστα τις δικές της συμμαχίες με χώρες που έχει περισσότερα κοινά και ταύτιση απόψεων πάνω στα γεωπολιτικά θέματα και αφετέρου, να καταρτίσει ένα πρόγραμμα εξοπλισμού προσαρμοσμένο στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις, τόσο για αποτελεσματική εποπτεία του Αιγαίου, όσο και για την ενίσχυση της αποτρεπτικής της ικανότητας, σε περίπτωση ενεργοποίησης συγκεκριμένων κανόνων εμπλοκής.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός