Του Γιώργου Μαρκάκη
Ο σύγχρονος ήρωας της τσιμεντούπολης, αρχιτέκτονας Καλατράβα ρωτήθηκε στην Huffington Post.
“Αν θα μπορούσατε να σχεδιάσετε κάτι ακόμα στην πόλη της Αθήνας, τι θα ήταν αυτό;
“Δεν μπορώ να πω. Είμαι ανοιχτός σε κάθε έργο και πρόταση πάντως… Τα έργα μου αναπτύχθηκαν κατά μήκος της καριέρας μου και δείχνουν διαφορετικές φάσεις στη συνεχή αναζήτησή μου για την πιο ικανοποιητική απάντηση στις ανάγκες του εκάστοτε πελάτη μου.”
Χθες περπάτησα πάλι πάνω στον απόλυτο ορισμό του grotesque και λίγο πριν ‘καρφωθώ’ στις πολυκατοικίες των Ελληνορώσων σκέφτηκα πως αν, ο Καλατράβα αγόραζε σήμερα μία Πόρσε, μπορεί να της έβαζε και ένα κοτσαδόρο για τρέιλερ από πίσω για να καλύπτει ίσως καλύτερα τις ανάγκες του.
Σήμερα δοξάζουμε καθημερινά οδηγώντας προς την Αθήνα τον σύγχρονο ναό απογείωση της Ελλάδας μας, που προσγειώνεται απότομα πάνω στο τοίχο μιας αντιπαροχής, σαν ένα Piper που πέταξε στα σύννεφα αλλά ξέμεινε από καύσιμα και μετά ΜΠΟΥΜ.
Σήμερα ξαναβλέπουμε την μοναδική ίσως παγκοσμίως γέφυρα που αντί να ενώνει, λοβοτομεί. Το γιοφύρι που ξετίναξε επίσημα όποιο ίχνος μαρμαρόσκονης είχε απομείνει από την αρχαιότητα πάνω μας. Μάταια προσπαθούσε να μας διδάξει ο αξέχαστος Δοξιάδης την αρχαϊκή σημασία των ακάλυπτων χώρων. Ακόμα και στην μουσική ή και στην μαγειρική τέχνη η απόσταση είναι αξία, θεώρημα, πολλαπλασιαστής. Είναι ενεργή πυξίδα που ‘αδειάζει’ και αποφορτίζει τον πολυκατοικούμενο ορίζοντα της πόλης ακόμα και από αυτό το υπέρλαμπρο υπερτιμημένο αστέρι του προηγούμενου αιώνα τον επικό ακροατή του Wagner, τον κύριο Le Corbusier που πάντα -κατά την ερασιτεχνική μου άποψη- πρόφερε περισσότερο Jawoll παρά Oui την ευθεία του.
Το πλέον αντιπροσωπευτικό έργο του Καλατράβα στην πόλη μας δεν είναι η ανάπλαση του ΟΑΚΑ αλλά βρίσκεται στην υποτιθέμενη είσοδο της πόλης των Αθηνών, που ξεπέρασε επικοιστικά τα όρια ακόμα και αυτού του Μαραθώνα, καθιστώντας το τρέξιμο του Φειδιππίδη αναδρομικά μάταιο… Βέβαια το ότι η σύγχρονη κοινωνία μας αξιολογεί και αξιοποιεί περισσότερο το ψέμα των 42 χλμ και 200 μέτρων από ότι τα 200 χλμ που έτρεξε ο αιώνιος στρατιώτης μέχρι την Σπάρτη στην πραγματικότητα, κάτι φανερώνει για το ποιοί είμαστε εμείς σήμερα. Ζήσαμε το Μύθο μας. Λες και αναρωτηθήκαμε ποτέ, πως αφού ηττήθηκαν στον Μαραθώνα οι Πέρσες γιατί σώνει και καλά τρέχουνε Μαραθώνιο περνώντας μάλιστα κάτω από αυτό το έκτρωμα;
Και για να μην παρεξηγηθώ γραμμικά:
Την αυθεντική υπέροχη πρώτη κόπια αυτής της σύλληψης του αρχιτέκτονα την πρωτοπερπάτησα πάνω από τoν Γκουανταλκιβίρ στη Σεβίλη το 1992. Πρόκειται για την γέφυρα Alamillo όπου ορθώθηκε εκεί τότε με την ευκαιρία της ανάληψης της Παγκόσμιας Διεθνούς Έκθεσης στην πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας. Μόνο που εκεί η περίφημη φτωχογειτονιά της Παναγιάς Μακαρένα -όπου γεννήθηκε και το ομώνυμο παγκόσμιο μουσικό hit και όπου βρίσκονται τα παλιά τείχη της πόλης – δεν απέχει πολύ από το γεφύρι που το βλέπουν και το χαίρονται απο μακριά. Το έργο ‘αναπνέει”https://en.wikipedia.org/wiki/Puente_del_Alamillo.
Η δικιά μας όμως εκδοχή είναι μία γέφυρα που σπαρταράει με κομμένη την ουρά της, πατημένη από τα αμάξια, όπως κάνουν τα άμοιρα φίδια στους αγροτικούς δρόμους από τους ανελέητους επιστροφείς αθηναίους στην μητέρα γη, εκεί που καταφθάνουν για να γίνουν ένα με την χαμένη φύση τους και να την βρωμίσουν παρά φύσιν και αυτήν.
Αν υπήρχε κάποιο έργο που θα έπρεπε να διδάσκεται και να αποφεύγεται για το πως και που να ορθώνεται σε όλες τις σχολές αρχιτεκτονικής δράσης του πλανήτη θα πρέπει να ‘ναι αυτό. Να σχεδιάσεις κάτι υπέροχο είναι εξαιρετικό. Να το τοποθετήσεις όμως αρμονικά στο περιβάλλον, ακόμα πιο σπουδαίο και απαιτητικό.
Η εκδοχή της γέφυρας Καλατράβα στη Λεωφόρο Κατεχάκη είναι έργο ωδή στην κλειστοφοβία, που διαλαλεί, το εφήμερο, τον τυχοδιωκτισμό και το ξεπέτα.
Στην πραγματικότητα είναι μια selfie της πόλης μας μαζί με μας. Το απόλυτο μνημείο της εποχής μας.
Στο ξύπνιο μου αυτά!
Στο όνειρο μου συνωμοτώ μαζί με τον Κρητίκαρο στρατηγό Γιώργο Κατεχάκη- τον άνθρωπο άλλωστε που δημιούργησε την ΕΥΠ- για να αποτινάξουμε από τις υπέροχες πολυκατοικίες της γειτονιάς των Ελληνορώσων το γιοφύρι της αρπαχτής έτσι ώστε η πόλη να αρχίσει να βρίσκει την χαμένη της ταυτότητα. Φτωχή υπεροδομημένη άναρχη γκρίζα όπως ήταν αλλά ποτέ νεόπλουτη ξανά.
Η αρχιτεκτονική είναι τέχνη, “οφείλει να έχει έμπνευση” και ο Καλατράβα, που σύντομα το Μουσείο Μπενάκη ξεκινά το αφιέρωμα του για αυτόν, έχει παρουσιάσει σημαντικά έργα.
Αν παρουσίαζε αυτήν την γέφυρα και τον τρόπο που την έστησε σαν πτυχιακή εργασία, δεν νομίζω να υπάρχει καθηγητής που θα του έδινε πτυχίο.
“Η σταχτοπούτα παντρεύτηκε για χρήμα”
«Μπαμπά, μαμά τι σημαίνει Coitus Interruptus ;
Και ο μπαμπάς ποιητής, απάντησε στο γιό του.
« – Εεεμ γιέ μου. Είναι μιά προσπάθεια για απογείωση, εκτόξευση με ορίζοντα το πνευματικό αστρικό υπερπέραν που τινάζεται και εκβάλλει άδοξα πάνω σε ένα τοίχο σωματικής αντι-παροχής”
– Μαλακίες πάλι δηλαδή, κατάλαβα…
