Του Νίκου Λακόπουλου
«Σήμερα γιορτάζει η δημοκρατική Ελλάδα» δήλωσε ο Νίκος Παππάς, με αφορμή τα 44 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. “Η 3η του Σεπτέμβρη ξεκίνησε ως η επέτειος από το μεγάλο κίνημα για την καθιέρωση Συντάγματος και ταυτίστηκε με την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, το οποίο εκ των πραγμάτων έλυσε το μείζον πολιτικό πρόβλημα με την πολιτική αλλαγή του 1981, κάτι που και εμείς μελετάμε ως ιστορικό φαινόμενο. Η σημερινή επέτειος ανήκει σε όλο τον δημοκρατικό κόσμο”.
Την ίδια ώρα η Φώφη Γεννηματά στην εκδήλωση για την επέτειο της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, αφού ξεκαθάρισε πως στόχος της είναι η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ είπε την περίφημη φράση “Να πάνε από κει που ήρθαν”. Από πού ήρθαν όμως;
Η άποψη του βουλευτή -της Δημοκρατικής Συμπαράταξης-Δημήτρη Κρεμαστινού είναι πως τα δυο κόμματα αποτελούν κοινό χώρο που πρέπει να διεκδικήσει το 48%. «Οι ηγεσίες με πρωτοβουλία του μεγαλύτερου κόμματος θα έπρεπε να βρίσκονται σε συνεχή επαφή και συνομιλίες αντί να επιδιώκουν συνεργασίες με αλλότριους και ιδεολογικά μακριά χώρους».
“Ο κόσμος του 48% που κατά καιρούς στήριξε το ΠΑΣΟΚ σήμερα βρίσκεται μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, κατά συνέπεια είναι κοινό αίτημα όλων αυτών των ανθρώπων να βρεθούν σε ένα κοινό χώρο όλοι μαζί που με τη ψήφο τους συμμετείχαν στο 48%”.
Μάλλον το “δημοκρατικό μέτωπο”, η αίσθηση πως οι “όμοροι” χώροι ανήκουν σε μια ευρύτερη παράταξη, ανήκει στο παρελθόν, όταν ο Λεωνίδας Κύρκος πανηγύριζε για τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, παρότι το κόμμα του είχε χάσει.
Πιθανόν αυτή η ρήξη να έγινε το Βρόμικο ΄89 ή να έρχεται από πολύ μακριά, από την εποχή του “Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος” ή την εποχή του Παναναστασίου όταν το ΚΚΕ έλεγε “Τι Παπαναστασίου, τι Βασιλεία, εμείς θέλουμε …Σοβιετία”.
Ο νέος γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης είναι μάλλον σαφής όταν λέει πως “μας ενδιαφέρει το κομμάτι της λεγόμενης Κεντροαριστεράς που χειραφετείται από τον σοσιαλφιλελευθερισμό» -δηλαδή δεν τους ενδιαφέρει το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου- Λοβέρδου και φυσικά της Φώφης που θέλει να πάνε από κει που ήρθαν.
Η “προοδευτική λαϊκή συμμαχία” που προανήγγειλε ο Γιάννης Δραγασάκης στο συνέδριο του Κινάλ τελικά όχι μόνο δεν ήταν το τέλος της συνεργασίας με τον Καμμένο, αλλά η ενίσχυση της δεξιάς στην κυβέρνηση με την υπουργοποίηση της Κατερίνας Παπακώστα.
Η ηγεσία του Κινάλ κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ για την συνεργασία με τη δεξιά, ενώ ήδη έχει υπάρξει συνεργασία ΠΑΣΟΚ -ΝΔ και η πρόεδρος του υπήρξε υπουργός σε κυβέρνηση Σαμαρά. Η ενδεχόμενη συγκυβέρνηση με τον Μητσοτάκη περίπου έχει προαγγελθεί, αφού ο βασικός στόχος είναι η “στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ”. Μπορεί να υπάρξει υπό αυτές τις συνθήκες “δημοκρατικό μέτωπο”;
Θεωρητικά η συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ, Δημοκρατικής Συμπαράταξης- Ποταμιού θα εξασφάλιζε μια μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε τη συνεργασία με ένα κόμμα που πολλοί θεωρούν ακροδεξιό- μια πράξη που αποτελεί για την κυβέρνηση ένα “προπατορικό αμάρτημα”.
Η ενδεχόμενη συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας -Κινάλ θα είναι το τέλος του κινήματος που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου με σαφή αντιδεξιά ταυτότητα. Ο Νίκος Παππάς δεν μελετά το ΠΑΣΟΚ μόνο ως …ιστορικό φαινόμενο. Η προοδευτική συμμαχία αν δεν μπορεί να είναι συνεργασία κομμάτων θα υπάρξει μέσα σε ένα κόμμα που μπορεί να είναι ο νέος ΣΥΡΙΖΑ ή άλλο σχήμα που δεν θάχει σχέση με το κόμμα του 4% που ξαφνικά βρέθηκε στην κυβέρνηση.
Είναι σαφές ότι ο θάνατος του ενός κόμματος είναι η ζωή του άλλου. Το 48% -με ένα πανίσχυρο ΚΚΕ με 11%- δεν μπορεί να προκύψει από το άθροισμα των δυνάμεων ΣΥΡΙΖΑ, Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Ποταμιού- που επίσης είναι πιθανό να μην υπάρχει πλέον. Πού πήγε;
H ύπαρξη μικρών κομμάτων ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία και τον ΣΥΡΙΖΑ, αφότου άρχισε η κρίση- μπορεί να δώσει μια απάντηση. Αλλά όπως φαίνεται ένας νέος δικομματισμός αναφύεται με μια υπεροχή της Δεξιάς σε επίπεδο συσχετισμών, γιατί η ηττημένη της εποχής της κρίσης είναι η Αριστερά, που διεκδικούσε το 45% των ψηφοφόρων το 2105 -χωρίς να μετρήσουμε σ΄αυτήν και το ΠΑΣΟΚ.
Ιστορικά η διάσταση σοσιαλιστών – κομμουνιστών, όχι μόνο ευνοούσε την Δεξιά, αλλά ευθύνεται και για την άνοδο του Χίτλερ -όσο και την επιβολή του Μεταξά στην Ελλάδα. Οι επίγονοι του Παπανδρέου, του Κύρκου και του Φλωράκη δεν έχουν αυτή την επίγνωση και το “δημοκρατικό μέτωπο” δεν υπάρχει πλέον.
Πολλές φορές στην ελληνική ιστορία εμφανίστηκε το φαινόμενο να υπάρχει το αίτημα της ενότητας της δημοκρατικής παράταξης, αλλά οι ηγεσίες να επέλεξαν ένα μικρό κόμμα που να τους ανήκει, από το να ενταχθούν σε ένα μέτωπο που θα έφερνε τη νίκη.
Αν η κρίση έφερε την διάλυση του ΠΑΣΟΚ και την διάσπαση της Νέας Δημοκρατίας- μαζί με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και της Χρυσής Αυγής- η έξοδος από αυτή με τον ρυθμό που θα έχει θα αναδιατάξει το πολιτικό σκηνικό, αλλά όχι με φυγή προς τα πίσω.
Εκεί περιμένει ένα μακάβριο παρελθόν, εφιάλτες που πολλοί θέλουν να μετατρέψουν σε πολιτική πρόταση με βλοσυρό βλέμμα, μίσος και διάθεση να εκδικηθούν και να τιμωρήσουν -ως πολιτική δικαίωση. Το μέλλον όμως είναι αλλού και η έξοδος από την οικονομική καταστροφή ή την ακινησία θα εκφραστεί με νέες ιδέες, νέες προτάσεις και φυσικά νέες φάτσες στην πολιτική ζωή.
Υπάρχουν σοβαρές υποψίες ότι σε τέσσερα-πέντε χρόνια από τώρα, όσο θα κρατάει το πέρασμα στην μνημονιακή Ελλάδα, μερικά κόμματα θα έχουν φύγει από αυτό τον μάταιο κόσμο, μαζί με τους ψηφοφόρους τους. Αυτή είναι η διαλεκτική της ζωής.
Από αυτή την άποψη η ζωή θα απαντήσει με νέες πολιτικές ανάγκες και λύσεις σε όσους πολιτεύονται με εφιάλτες, θέλοντας να γυρίσουν την Ιστορία πίσω για να διορθώσουν το παρελθόν. Η έξοδος από τα μνημόνια, όπως διατυπώνεται το αίτημα της νέας εποχής, θα είναι πρώτα πρώτα το τέλος της φοβίας για το μέλλον.
Αν το δημοκρατικό μέτωπο είναι αναγκαίο για τη φυγή προς το μέλλον, χωρίς επιστροφή στο παρελθόν, και δεν μπορούν να το συγκροτήσουν κομματικές ηγεσίες, μπορεί ο ανώνυμος δημοκράτης -που μπορεί και να απέχει σήμερα από την κάλπες και την ενεργή πολιτική- να το επιβάλλει.
Το τέλος της κρίσης, όσο αργόσυρτο κι αν είναι, θα διαμορφώσει ένα νέο πολιτικό σκηνικό, όπου δεν έχουν θέση άταφα νεκρά της μεταπολίτευσης. Η πολιτική ζωή διαμορφώνεται από την οικονομία και τα κόμματα αντανακλούν την ελληνική κοινωνία- με τη νέα ταξική της σύνθεση μετά την κρίση.
Από αυτή την πλευρά όσοι στριμώχνονται για την διαθήκη της 3ης Σεπτέμβρη, σε εκδηλώσεις που μοιάζουν με κηδείες, μάλλον έχουν χάσει το τρένο. Η Ελλάδα αλλάζει, πάει μπροστά κι ο αγώνας ανάμεσα στο παλιό και το προοδευτικό δεν έχει να κάνει με κομματικές ταμπέλες.
Αυτοί που θα πρέπει να χτίσουν πάλι την ελληνική οικονομία και την ελληνική οικονομία για λόγους εμφανείς θα πρέπει ταυτόχρονα να ξαναχτίσουν την δημοκρατική παράταξη -που δεν παύει να υπάρχει επειδή τα κόμματά της πεθαίνουν-, να χτίσουν την Αριστερά που βγαίνει από την κρίση ηττημένη.
Δύσκολοι καιροί, όσοι επιζήσουν θάχουν να κόβουν πολλές κορδέλες. Πάντως μετά τον πόλεμο, ποτέ δεν δικαιώνονται όσοι ενεπλάκησαν σ΄αυτό τον πόλεμο και η πολιτική- δηλαδή οι πολίτες- απαντάνε πάντα σε όλες τις ανάγκες που η ζωή δημιουργεί. Το μόνο πρόβλημα είναι πως αυτό το μέλλον, πάλι, αργεί πολύ.
