Του Νίκου Λακόπουλου
Πολύ λίγοι χάρηκαν βλέποντας τον Αλέξη Τσίπρα με γραβάτα στο Ζάππειο. Μάλλον τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ένιωσαν ανακούφιση, όταν την έβγαλε – δεν του πάει κιόλας. Η ισότιμη παρουσία του εταίρου Πάνου Καμμένου -που ανανέωσε την συμμαχία για τον …Γοργοπόταμο-στη γιορτή, μάλλον πάγωσε όσους πίστεψαν πως αφού βγήκαμε από το μνημόνιο η ανάρμοστη συνεργασία, κάπου εδώ θα τερματιστεί.
Η απουσία του Ευκλείδη Τσακαλώτου από τη “γιορτή” ίσως δεν οφειλόταν μόνο στην κόπωση των ημερών. Το τέλος των μνημονίων δεν είναι παρά η αρχή. Κι ο Αλέξης Τσίπρας αν το 2015 έκανε μια κομματική επιλογή -και μια αντίστοιχη κυβέρνηση- συνεχίζει αυτό το λάθος. Διάλεξε το κομματικό ακροατήριο των δυο κομμάτων να συνεχίσει ένα λάθος, αφού έχουν να ολοκληρώσουν μαζί και την “κάθαρση”με ό,τι σημαίνει αυτό. Είναι όμως πράγματι λάθος αυτή η ανίερη συμμαχία;
O Aλέξης Τσίπρας στο Ζάππειο ανακοίνωσε το τέλος της λιτότητας, στοχευμένες ελαφρύνσεις», μείωση φόρων το 2019,υποστήριξη του κοινωνικού κράτους, επαναρρύθμιση της αγοράς εργασίας, αύξηση του κατώτατου μισθού. Οι ξένοι τεχνοκράτες φεύγουν, το καθεστώς άρσης κυριαρχίας που επιβλήθηκε στη χώρα από το 2010 και μετά, ο μνημονιακός καταναγκασμός, έκλεισε. “Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες” είπε.
«Γι’ αυτό, Πάνο, να ξέρεις, έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας. Έχουμε να δώσουμε ακόμη πολλές μάχες για να αποδοθεί δικαιοσύνη, κάθαρση και θα αποδοθεί, για να καθαρίσουμε τη χώρα από την διαφθορά». Ο “Πάνος” έσπευσε πανηγυρικά να πει πως “αντέξαμε, αντέχουμε και θα νικήσουμε τους νταβατζήδες. Η κυβέρνηση έσπασε τα δεσμά του ΔΝΤ”. Αποφύγαμε τον εμφύλιο πόλεμο. Τώρα ξεκινάει ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ για όλους τους Έλληνες». «Αλέξη, η συνεργασία μας ήταν, είναι και θα είναι έντιμη».
Όσο ο Πάνος Καμμένος είχε μείνει στις Θερμοπύλες κι ο Ευ. Βενιζέλος έσπευδε πρώτος να πει ότι η συμφωνία είναι χειρότερη από την δική του -του 2012- κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευδε στο Κιλκίς να συντηρήσει το θέμα με τον Μακεδονικό, τον «ανέντιμο και ανήθικο συμψηφισμό» , να πει πως η συμφωνία είναι «κακή» και η Νέα Δημοκρατία δεν θα την κυρώσει στη Βουλή.
Η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ
Πολλοί θυμήθηκαν τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη που ως αντιπολίτευση “έβαλε πλάτη” το 2015. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν βλέπει πουθενά τη “μεγάλη μέρα για την Ελλάδα», αν και “κάθε μέτρο για την ελάφρυνση του χρέους αντιμετωπίζεται θετικά». Προφανώς οι εκλογές -χάρη και στην πρόταση δυσπιστίας- απομακρύνονται πολύ. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημ. Τζανακόπουλος πρότεινε να μην ποντάρουν στην μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου.
«Το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε ότι το πελατειακό κράτος είναι εχθρός της ανάπτυξης» θα πει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος -που δεν του αρέσουν οι φιέστες. Ο Γιώργος Χουλιαράκης είναι ο πρώτος που είπε πως είναι ορατός ο κίνδυνος «να ξανακυλήσουμε στις παλιές μας συνήθειες», ο κίνδυνος «ενός νέου δημοσιονομικού παραστρατήματος, ιδιαίτερα καθώς το 2019 είναι εκλογικό έτος».
Ο Αλέξης Τσίπρας υπόσχεται “μια δημοσιονομική πολιτική έντιμη και συνετή που θα σέβεται τις δεσμεύσεις μας, αλλά ταυτόχρονα θα βάζει τέλος στη λιτότητα”. Μπορεί ο ορίζοντας να μην είναι δεκαπέντε μήνες, αλλά δεν πρόκειται να γίνουν εκλογές -εκτός απροόπτου- πριν τον Μάη και τις ευρωεκλογές.
Όλη η στρατηγική της Νέας Δημοκρατίας που στηρίχτηκε στο θεώρημα ότι δεν θα βγούμε στις αγορές- υπάρχει τέταρτο μνημόνιο- μάλλον πρέπει να αναθεωρηθεί. Ο Αλέξης Τσίπρας γνώρισε διεθνή αποθέωση τόσο για την συμφωνία με τους “Σκοπιανούς”, όσο και για την “συμφωνία-ορόσημο” που στήριξαν όλα τα κόμματα στην Ευρώπη.
Έχει τόση αξιοπιστία, όση δεν θα αποχτήσει ποτέ ο Κυριάκος Μητσοτάκης -ιδιαίτερα αφότου από “μεταρρυθμιστής” κι ανανεωτής της Νέας Δημοκρατίας -που ήταν γι΄αυτόν πριν εκλεγεί ένα σκουριασμένο κόμμα- μετατράπηκε σε ένα φτηνό λαϊκιστή που απευθύνεται σε ένα εθνικιστικό ακροατήριο με ρητορική του παρελθόντος.
Πιθανόν κάποιος πρέπει να ευχαριστήσει τον Ευ. Βενιζέλο- όπως είχε πει- αλλά δεν ζούμε στο 2102, αλλά στο 2018. Ο Αλέξης Τσίπρας -απογοητεύοντας το μισό του ακροατήριο- διαμορφώνει νέους όρους στο πολιτικό παιχνίδι που αλλάζει κανόνες, ατζέντα, στόχους. Η έξοδος από το μνημόνιο -με αυστηρή ή χαλαρή εποπτεία ή επιτήρηση αναδιαμορφώνει το πολιτικό σκηνικό. Πολύ σύντομα θα αποδειχθεί -καθώς οι εκλογές κάποτε θα γίνουν και θα είναι απανωτές- ότι όλες αυτές οι φιγούρες που γεννήθηκαν στην κρίση δεν έχουν κανένα μέλλον και το ερώτημα είναι με ποιες θα αντικατασταθούν.
Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η επόμενη Βουλή θα είναι μια άλλη Βουλή που θα εξαρτηθεί πολύ από το ποσοστό της αποχής. Το Κινάλ- ο τρίτος πόλος που θα γινόταν ρυθμιστής- δεν πρόκειται να πάρει την “τρίτη εντολή” -ίσως γιατί δεν θα υπάρχει.
Υπήρξε και παλιότερα μια τέτοια εποχή, όπου το ΠΑΣΟΚ του 48% είχε απογοητεύσει τους ψηφοφόρους του, αλλά ξαφνικά επανεξελέγη με 45% -το 1985- ισοπεδώνοντας ένα μικρό κόμμα που λεγόταν ΚΚΕ εσωτερικού. Αλλά και σε νεώτερες εποχές κόμματα που εμφάνιζαν 11% στις δημοσκοπήσεις τελικά έφταναν στην κάλπη με 42-44%. Γιατί;
Οι εκλογές
Oι εκλογές που έρχονται δεν έχουν τα διλήμματα των προηγούμενων και η ιδέα της επιστροφής -όπως εκφράζεται από τον Σαμαρά ή τον Βενιζέλο ή την Φώφη Γεννηματά -“Γυρίστε …σπίτι” προϋποθέτει την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ -το “τέλος του Τσίπρα”, όπως λένε οι ανακοινώσεις της “Νέας Δημοκρατίας”- αλλά μάλλον ο Τσίπρας ως πολιτικός δεν …γεννήθηκε ακόμα.
Στην πραγματικότητα όμως ο ΣΥΡΙΖΑ τέλειωσε το 21015, όταν η μισή Κεντρική του Επιτροπή αποχώρησε με σαράντα βουλευτές που όμως δεν επανελέγησαν. Ο Αλέξης Τσίπρας φόρεσε, αλλά έβγαλε αμέσως την γραβάτα. Η συμμαχία του με τον Πάνο Καμμένο δεν είναι ταχτική, αλλά στρατηγική και δεν θα κατέβει στις εκλογές με τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, αλλά με ένα νέο κόμμα- ένα πολιτικο σχήμα, που έχει ήδη περιγράψει σε ανύποπτο χρόνο.
«Και σε άλλες χώρες της Ευρώπης υπάρχουν αντίστοιχες συνεργασίες» είχε πει προ καιρού –περιγράφοντας ότι πέρα από σοσιαλδημοκράτες, οικολογόγους κι αριστερούς χωράνε και …δεξιές δυνάμεις. Στο άρθρο του για τον Ανδρέα Παπανδρέου περιέγραψε το νέο φορέα στο δρόμο της δημιουργίας νέου κόμματος, απαλλαγμένου από τις αμαρτίες του παλιού πολιτικού συστήματος, ανοιχτού σε νέα ρεύματα και αντιλήψεις».
Ο Γιάννης Δραγασάκης, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, περιέγραψε στο …συνέδριο του ΚΙΝΑΛ αυτό το κόμμα ως στρατηγική να υπάρξει ένας αστερισμός, μια μεγάλη παράταξη με πολλά και διάφορα πολιτικά υποκείμενα” Ένας τέτοιος συνασπισμός πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, μπορεί να αναλάβει το μεγάλο έργο της ανασυγκρότησης της χώρας. Και αυτό αποτελεί μια ειλικρινή απάντηση στρατηγικού χαρακτήρα».
Υπάρχουν βέβαια και οι δημοσκοπήσεις που βλέπουν πτώση του ΣΥΡΙΖΑ στην Μακεδονία όπου σπεύδει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά οι εκλογές θα κριθούν από το μέσο μεγάλη θα είναι η αποχή και από το που θα πάνε οι αναποφάσιστοι. Από αυτούς το 33% προέρχεται από το ΣΥΡΙΖΑ και το 7% από τη ΝΔ.
Αν τα δυο μεγαλύτερα κόμματα μοιραστούν -όπως φαίνεται- ένα ποσοστό της τάξης του 60%, πράγματι προηγείται η Νέα Δημοκρατία, αλλά η αυτοδυναμία της ΝΔ δεν μπορεί να επιτευχθεί αν ο ΣΥΡΙΖΑ ξεπεράσει το 25% -ανάλογα και με πόσα κόμματα θα μπουν ή δεν θα μπουν στην Βουλή. Τι θα συμβεί όταν τα μικρότερα ενδιάμεσα κόμματα εξαφανισθούν, υποχωρήσουν ή μείνουν εκτός Βουλής και οι μονομάχοι μοιραστούν 70-80% των ψήφων;
Μπορεί να κατέρρευσαν κόμματα στην Ελλάδα, αλλά δεν κατέρρευσαν οι παρατάξεις. Η ακροδεξιά πορεία του Κυριάκου Μητσοτάκη σπρώχνει δυνάμεις στις εκλογές με αντιδεξιά αντανακλαστικά, που δεν θα ψηφίσουν για να βγει ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά για να μη βγει ο Μητσοτάκης.
Το ερώτημα είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας μπορέσει να δημιουργήσει έναν «Αριστερό Συναγερμό» -που ταιριάζει στο προφίλ του εθνικού ηγέτη -με πρόγραμμα την ανάπτυξη, τον «αστερισμό» όπως τον περιέγραψε ο Γιάννης Δραγασάκης, η προοδευτική λαϊκή συμμαχία.
Ως μέτωπα οι δυνάμεις της δεξιάς υστερούν από το άθροισμα μιας τέτοιας συμμαχίας και βέβαια όταν οι εκλογές γίνουν με απλή αναλογική πιθανόν δεν θα μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση το πρώτο κόμμα, αλλά το … δεύτερο με τους συμμάχους του.
Ο χρόνος μετά τον Αύγουστο μάλλον θα τρέχει πιο γρήγορα στην Ελλάδα και μπορεί να επιφυλάσσει εκπλήξεις. Αν δούμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό των κομμάτων καθώς η χώρα γυρίζει οικονομική σελίδα θα πρέπει να περιμένουμε πως στο πολιτικό σκηνικό τίποτα δεν θα είναι το ίδιο με την αρχή αυτής της οκταετίας.