Του Πέτρου Μηλιαράκη*
Ασφαλώς το κείμενο αυτό δεν θα το έγραφα ποτέ. Απλώς ο πρόσφατος σεισμός με τις δραματικές συνέπειες του, με υποχρεώνει σε αυτές εδώ τις λίγες γραμμές που θέλω να τις μοιραστώ μαζί σας.
Από τα πρώτα μου χρόνια έχω χαραγμένο στη συνείδησή μου «τι» είναι το Αρκαλοχώρι, δηλαδή «τι» συνιστά ο τόπος αυτός για μένα και την οικογένειά μου. «Ποια» εντέλει είναι η κοινωνία του Αρκαλοχωρίου, «ποια» η κοινωνική συνείδηση του τόπου, «ποια» η ιστορία του τόπου και της κοινωνίας του.
Είμαι παιδί της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής γενιάς ,γιατί οι γονείς της περιόδου εκείνης κατά κανόνα ,λόγω των καταστάσεων του πολέμου, της κατοχής και των μετέπειτα παρενεργειών και παραμικρασμών,άργησαν να κάνουν οικογένεια. Αυτά τα γράφω ως προδιάθεση. Πρέπει όμως στη συνέχεια να τοποθετηθώ με τα εξής:
ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
Ο πατέρας μου πριν ασκήσει το λειτούργημα-επάγγελμα του δικηγόρου στο Ηράκλειο ,ήταν για εννιά (9) ολόκληρα χρόνια ο αγρονόμος στο Αρκαλοχώρι.
Η αποστολή δε του αγρονόμου την περίοδο εκείνη, λόγω των συνθηκών της συγκεκριμένης οικονομίας είχε τα ιδιαίτερα της χαρακτηριστικά.
Εξυπακούεται συνεπώς ότι η οικογένειά μου,λόγω του πατέρα μου, δεν έχει μόνο στενότατες φιλικές και άρρηκτες σχέσεις με την περιοχή, αλλά είναι σε θέση να έχει καταγράψει τα ήθη και τα έθιμα του συγκεκριμένου τόπου.
Επίσης ,από τα πρώτα μου χρόνια θυμάμαι τα Σάββατα που ήταν σημείο αναφοράς «το παζάρι στο Αρκαλοχώρι» , όπου η κίνηση του εμπορίου και η οικονομία της ευρύτερης περιοχής κυριαρχούσαν.
Μετά το Αρκαλοχώρι ήταν «η Χώρα» , δηλαδή το Ηράκλειο.
Συνεπώς έχω συνειδητοποιήσει από μικρός την οικονομική σημασία που έχει το Αρκαλοχώρι ως «κέντρο εμπορίου» στην καρδιά του Νομού.
Ξεπερνώ όμως την οικονομική σημασία της περιοχής αυτής και μπαίνω σε «βαθύτερα και σημαντικότερα ζητήματα».
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Ο Σεπτέμβριος 1943 καθόρισε την όμορο στο Αρκαλοχώρι περιοχή της Βιάννου σαν ένα από τα πιό μαρτυρικά μέρη της Ελλάδας ,αλλά και του Β Παγκοσμίου Πολέμου.
Η περιοχή αυτή βάφτηκε κυριολεκτικά στο αίμα, ενώ οι υλικές καταστροφές ήταν πρωτοφανείς λόγω της βαρβαρότητας των φασιστών και ναζί κατακτητών.
Μια από τις πιο μαρτυρικές οικογένειες ήταν η οικογένειά μου.
Δεκαέξι (16) συνολικά άτομα στην ευρύτερη οικογένεια εκτελέστηκαν ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας.
Ειδικότερα στην στενή οικογένεια μου, εκτελέστηκε η αδερφή του πατέρα μου, ο αδερφός του που σώθηκε με τρεις σφέρες στο κορμί του, ενώ το πατρικό μου σπίτι, παρά που τέθηκε στην γέενα του πυρός, αυτό δεν αρκούσε!
Αμέσως μετά ανατινάχθηκε με δυναμίτη!
Η γιαγιά μου μου έλεγε σε μεταγενέστερο χρόνο – παρά που το πένθος δεν είχε επιλυθεί – ότι «δεν είχε σπίτι να κλάψει».
ΕΔΩ «ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΕΙ» ΤΟ ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ
Σημαντικότατος αριθμός ατόμων της ευρύτερης περιοχής απο τα «καμένα χωριά» (όρος που κρατά ακόμη) , επειδή προς ανατολάς, προς τα χωριά της Ιεράπετρας υπήρχε πόνος και δυστυχία (γιατί και εκείνα είχαν καταστραφεί με θανάτους και υλικές ζημιές) και επειδή η πρόσβαση προς Ιεράπετρα ήταν δύσκολη, κατά κανόνα μετακινήθηκε στο Αρκαλοχώρι. Αναφέρομαι σε εσωτερικούς μετανάστες , κάτω από ακραίες συνθήκες, της πλήρους καταστροφής και του θανάτου.
Η κοινωνία του Αρκαλοχωρίου – πολλές οικογένειες – παρά που πολλοί από τους μετανάστες αυτούς ήταν στο στόχαστρο των Γερμανών, τους υποδέχθηκε με υψηλό φρόνημα πατριωτισμού, αλληλεγγύης και με ανθρωπιά!
Γνήσιοι πατριώτες οι κάτοικοι του Αρκαλοχωρίου και των γύρω χωριών ,δέχτηκαν τους συνανθρώπους μας αυτούς και τους περιέθαλψαν με όλους τους τρόπους και με όλα τα στοιχειώδη μέσα που είχαν.
Μοιράστηκαν κοινές στέγες και κοινό φαγητό. Μοιράστηκαν κοινούς κινδύνους.
Όσον αφορά στην οικογένειά μου η ευγνωμοσύνη μου είναι ισόβια και απεριόριστη.
Τρία ολόκληρα χρόνια τα μέλη της οικογένειας μου με πραγματική ΑΔΕΡΦΙΚΗ αγάπη,φιλοξενήθηκαν από την οικογένεια Μουρτζάκη.
Επίσης πολλά ορφανά και πολλές νεαρές κοπέλες αλλά και χήρες, με απόλυτο σεβασμό στη χηρεία και στην κατάσταση που βίωναν, οι κατατρεγμένοι αυτοί του φασισμού και του ναζισμού , φιλοξενείθηκαν επί μακρόν σε οικογένειες στο Αρκαλοχώρι και στα γύρω χωριά!..
Αυτή η κοινωνία έδωσε παράδειγμα. Ιδού γιατί οφείλω πολλά στην κοινωνία αυτή! Αλλά και ιδού γιατί όλοι εμείς χρωστάμε σε αυτούς τους ανθρώπους!
Στην παρούσα φάση που δοκιμάζεται η ευρύτερη κοινωνία του Αρκαλοχωρίου, χρέος όλων μας είναι ,και όχι μόνο της Πολιτείας, με όλους τους τρόπους, με όλα τα μέσα και με κάθε είδους νόμιμη παρέμβαση, να σταθούμε αρωγοί στην δοκιμασία που της επιφύλαξε ο Εγκέλαδος!
Στην κοινωνία αυτή δεν της αξίζει αυτή η δοκιμασία!
Της αξίζει ο σεβασμός όλων μας και η αλληλεγγύη όλων μας!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).