Του Παναγιώτη Κατσαρούπα
Τα Χριστούγεννα, η πιο δημοφιλής εκ των εορτών, ήρθαν και πέρασαν με την πόλη να οδεύει προς την αλλαγή του χρόνου φορώντας τα καλά της. Λεωφόροι, πλατείες και λοιπά κεντρικά φωταγωγήθηκαν σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό από ότι είχαν οι πολίτες συνηθίσει τα τελευταία χρόνια σε μια προσπάθεια συμβολισμού της επιστροφής σε μια δήθεν «κανονικότητα».
Μια έννοια η οποία ηχεί άσχημα στα αυτιά ιδίως όσων έχουν ασχοληθεί με την ουσία της κοινωνικής πολιτικής και τον τομέα της ψυχικής υγείας. Τι είναι άραγε αυτό που διαχωρίζει το «κανονικό» από το μη «κανονικό», είτε αναφερόμαστε σε ένα τρόπο ζωής είτε σε έναν άνθρωπο, και ποιος αλήθεια μπορεί να το ορίσει αποφεύγοντας παράλληλα τον κίνδυνο που ελλοχεύει να θεωρηθεί η διαφορετικότητα παρέκκλιση; .
Εμβαθύνοντας κανείς στο πνεύμα των ημερών θα παρατηρήσει ορισμένους ανθρώπους να πραγματοποιούν τη καθιερωμένη βόλτα στα μαγαζιά για να αγοράσουν τα δώρα των Χριστουγέννων, να συρρέουν στα κέντρα διασκέδασης, να επισκέπτονται χειμερινούς ταξιδιωτικούς προορισμούς ή να μαζεύονται γύρω από ένα ζεστό οικογενειακό τραπέζι και να ανταλλάζουν ευχές. Εικόνα ιδανική αρκεί να κλείσει τα μάτια στις «λεπτομέρειες» οι οποίες εάν αναδυθούν στο συνειδητό ενδέχεται να θαμπώσουν τη λάμψη της.
Πιο συγκεκριμένα οι φωτεινοί αυτή την εποχή δρόμοι τους οποίους περπατάμε αποτελούν το «σπίτι» ορισμένων συμπολιτών μας, θύματα της οικονομικής κρίσης των περασμένων ετών καθώς και άλλων παραγόντων, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν πληθώρα δυσκολιών μεταξύ των οποίων οι καιρικές αντιξοότητες και η ανέχεια. Είναι οι άνθρωποι αυτοί που συχνά προσπερνάμε βιαστικά αποστρέφοντας το βλέμμα ίσως επειδή το σκληρό πρόσωπο της ζωής μας προκαλεί φόβο και αμηχανία.
Λίγο πιο μακριά σε κάποια hot spot στήνονται οι φάτνες της εποχής μας αποτελούμενες από προσφυγόπουλα τα οποία δεν περιμένουν να ανοίξουν δώρα, δεν παίζουν μπροστά στο τζάκι και δεν έχουν την «πολυτέλεια» ενός γεμάτου οικογενειακού τραπεζιού. Αρκετά τα σημεία στα οποία διαφέρουμε θα έλεγε κανείς όπως για παράδειγμα στη θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα με ένα όμως σημαντικό κοινό, είμαστε όλοι άνθρωποι ναι μεν διαφορετικοί αλλά ίσοι. Στη βάση λοιπόν του αμοιβαίου σεβασμού και της αλληλεγγύης θα μπορούσε να αναζητηθεί η βέλτιστη δυνατή λύση στο μεταναστευτικό μακριά από τις ρητορικές και τις πρακτικές μίσους και ξενοφοβίας.
Κι αν τα παραπάνω δεν εμπίπτουν στην άμεση εμπειρία μας ας κοιτάξουμε δίπλα μας κι ας εστιάσουμε σε εκείνον τον φίλο, τον συγγενή ή τον γείτονα που συναντάμε στο δρόμο να περπατάει με το κεφάλι σκυμμένο βιώνοντας μια εσωτερική θλίψη αντιμαχόμενος κάποιες φορές μια ήπια ή πιο σοβαρή ψυχική νόσο. Μια κατάσταση η οποία συνήθως κατά την περίοδο των εορτών μεγεθύνεται ίσως εξαιτίας της μοναξιάς που αισθάνεται και της απουσίας ενός ισχυρού υποστηρικτικού πλαισίου. Πρόκειται για ανθρώπους που συχνά βιώνουν το στιγματισμό και τις αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με το φαύλο κύκλο του όπως μεταξύ άλλων τη περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Αρκεί βέβαια μια παρέμβαση σε οποιοδήποτε σημείο του, η οποία μπορεί να επιτευχθεί κατά κύριο λόγο μέσω της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης για να σπάσει ο προαναφερθείς κύκλος.
Συνοψίζοντας καθώς το παλαιό έτος φεύγει θα ήταν χρήσιμο να κάνουμε τη προσωπική μας ενδοσκόπηση και να θέσουμε τους στόχους μας για το νέο έτος. Να επιδιώξουμε τη προσωπική και επαγγελματική μας ευημερία μέσω της επίτευξης ρεαλιστικών, συγκεκριμένων, χρονικώς οριοθετημένων και ελκυστικών στόχων και σε ανθρώπινο επίπεδο να θέσουμε ως προτεραιότητα αυτούς που έχουν ανάγκη τη βοήθεια ή έστω απλά και μόνο τη παρουσία μας. Από τους δικούς μας ανθρώπους με τους οποίους μπορεί να έχουμε απομακρυνθεί για ασήμαντους λόγους μέχρι τον άστεγο, τον πρόσφυγα, τον πάσχοντα από οποιαδήποτε ασθένεια ή ένα αδέσποτο ζώο, ας γίνουμε αρωγοί στη προσπάθεια αντιμετώπισης των αντιξοοτήτων που βιώνουν. Άλλωστε όπως έλεγε η Bertha von Suttner, κάτοχος του νόμπελ ειρήνης, «μετά το ρήμα «αγαπώ», το «βοηθώ» είναι το πιο ωραίο ρήμα στον κόσμο».
Υ.Γ. Εύχομαι από καρδιάς ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ με υγεία σε όλους!! Το νέο έτος να φέρει περισσότερο χαμόγελο, αισιοδοξία, κατανόηση και αποδοχή.
*Ψυχολόγος απόφοιτος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου ΑθηνώνMsc Εφαρμοσμένη Ψυχολογία Παιδιού και Εφήβου