Του Αντώνη Παπαγιαννίδη
Το Κυπριακό δεν λέει να φύγει από το ραντάρ της Ελληνικής δημόσιας συζήτησης όσο κι αν το «η Κύπρος κείται μακράν» συνεχίζει να κυριαρχεί στην Ελλαδική πολιτική πρακτική.
Η άβολη εικόνα από την συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη-Ερσίν Τατάρ, έστω και με φόντο φωτογράφησης την κουζίνα ξενοδοχείου των Βρυξελλών ,άφησε ανοιχτό όχι τι είπε/επανέλαβε ο Έλληνας Πρωθυπουργός – τι άλλο θάλεγε, παρά το ότι η Τουρκική/Τουρκοκυπριακή θέση για δυο Κράτη/δυο κυριαρχίες δεν είναι αποδεκτή;- όσο τι αλήθεια άκουσε από τον Ε. Τατάρ.
Με φόντο – μην κρυβόμαστε! – την τάση του Γ.Γ. του ΟΗΕ να αναφερθεί σε «δυο αυτοδιοικούμενες περιοχές» στην Κύπρο ως ενδεχόμενη βάση μελλοντικής Πενταμερούς, με ολίσθηση προς συνομοσπονδιακή λογική έστω και με ομοσπονδιακό ένδυμα ως «λύση» στο Κυπριακό.
Αυτά, δε, με τον Πρόεδρο Ερντογάν και τους πανηγυρικούς εορτασμούς για την 47η επέτειο από την εισβολή του Αττίλα του 1974 – με παράλληλη προώθηση των διαδικασιών ανοίγματος και επανεποικισμού της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου/Βαρωσίων, με δημιουργία βάσης για UAVs/drones στο Λευκόνοικο κοκ.
Αυτό είναι το τωρινό-τωρινό σκηνικό συζήτησης για το Κυπριακό. Συζήτησης στην οποία εισφέρει χρήσιμο (όσο κι αν είναι πικρό…) υλικό συνειδητοποίησης το βιβλίο αυτό του Γιώργου Καλπαδάκη, που έχει συγκεντρώσει και αναδείξει/επαναφέρει στην μνήμη την αληθινά καίρια περίοδο όπου παίχτηκε (και χάθηκε…) η υπόθεση της Κύπρου. Με την Ελλάδα σε ρόλο συνεχώς αυτοαναιρούμενου παρατηρητή και αμφίθυμου, διστακτικού συμμετέχοντος.
Ο Γ. Καλπαδάκης ξεκινάει από την στιγμή που τέθηκαν – με την πρώτη προσφυγή , το 1954, στον ΟΗΕ – οι βασικές παραμέτροι αυτού που εν συνεχεία ζήσαμε ως «Κυπριακό» και φθάνει μέχρι το 1974, οπότε στην ουσία (όσο κι αν ποτέ δεν το εσωτερικεύσαμε) επήλθε με βάση την προδοσία – εδώ ο όρος, που τόσο εύκολα χρησιμοποιείται στην Ελλάδα, κυριολεκτείται απόλυτα… – της Δικτατορίας σε φάση Ιωαννίδη/ «ολοένα και πιο συγκρουσιακού καθεστώτος», ο «(τότε) επερχόμενος καταποντισμός του Κυπριακού».
Έχει συγκεντρώσει ο Καλπαδάκης αρχειακό υλικό, κυρίως όμως έχει αναδείξει το πώς οι προσεγγίσεις πραγματισμού όπως κατά καιρούς αναδείχθηκαν, έφθασαν να απωθούνται. Και πως λειτούργησε ο κατά Γιώργο Θεοτοκά «αιώνιος δηληγιαννισμός» της Ελληνικής πολιτικής – την διατύπωση υιοθετεί ως ερμηνευτικό υπότιτλο ο ίδιος ο συγγραφέας, αλλ’ ενσωματώνει προλογικά στην προσέγγισή της και η Ντόρα Μπακογιάννη – που άλλοτε με τις προσδοκίες Ένωσης, άλλοτε με αρνητικές στάσεις απέναντι σε ενδιάμεσες λύσεις (αυτές οικοδόμησαν την μακρά πορεία των χαμένων ευκαιριών) οδήγησαν στο αδιέξοδο. «Ο Μακάριος συναντιόταν τακτικά με τις ηγεσίες της υπερθεματίζουσας αντιπολίτευσης»: πόσο η απλή αυτή διατύπωση χρωματίζει διαδοχικές φάσεις!, με τον Μακάριο όχι και σε τόσο σταθερή στάση, άλλωστε.
Εκείνο πάντως που καίρια παρακολουθεί ο Γ. Καλπαδάκης, για να δούμε τα πράγματα και από την Ελλαδική σκοπιά, είναι πώς η εύκολη – και πολιτικά αποδοτική, όμως με βραχύ ορίζοντα – απορριπτικότητα έναντι δυνητικά βιώσιμων και λειτουργικών προτάσεων, έστω και ως βάση συζήτησης, και η απώθηση της ευθύνης διαπραγμάτευσης στην Λευκωσία στην μια στροφή, ή πάλι η πατερναλιστική πρόθεση καθοδήγησης στην επόμενη, δημιούργησε εκείνο που το διεθνές σύστημα κατέληξε να θέλει με κάθε τρόπο να αποφύγει να συζητήσει.
Δεν είναι ευχάριστο ανάγνωσμα το «Κυπριακό 1954-1974» του Καλπαδάκη, ούτε είναι απλή η σύζευση της Καβαφικής «στοχαστικής προσαρμογής» (του «Στα 200 π.Χ.») με τον «αιώνιο δηλιγιαννισμό» Θεοτοκά (των Πολιτικών Κειμένων). Όμως, όποιος θέλει να παρακολουθήσει με τα μάτια ανοιχτά τις επερχόμενες φάσεις του Κυπριακού, το χρειάζεται το ανάγνωσμα αυτό.
Κυπριακό 1954-1974: Στοχαστικές προσαρμογές και ο αιώνιος δηληγιαννισμός, του Γιώργου Καλπαδάκη, Πρόλογος: Ντόρα Μπακογιάννη, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2021- ΚReport
ΑΠΟ ΤΟ TVXS