Του Νίκου Λακόπουλου
Το άρθρο του Αλέξη Τσίπρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου ξαναθέτει ένα ζήτημα που παλιότερα ορίστηκε με το ερώτημα αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το νέο ΠΑΣΟΚ. Μια απάντηση είναι πως όχι γιατί το πρώτο ΠΑΣΟΚ ήταν αριστερό κόμμα, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι. Μια άλλη θα μπορούσε να είναι πως το ΠΑΣΟΚ, από το 1981 ως το 1985 – εκεί που θέλει να πιάσει το νήμα, όπως λέει ο Αλέξης Τσίπρας, χρειάστηκε πέντε χρόνια να συμβιβαστεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας το έκαναν αμέσως.
Από πολλές πλευρές το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε μαζί με το τέλος της Αριστεράς -στην οποία έλεγε ότι ανήκει- και το τέλος της πολιτικής. Πλέον η πολιτική γραμμή ορίζεται από ίματζ μέικερς και πολλά κόμματα ή ηγέτες πρώτα αποφασίζουν να ασχοληθούν με την πολιτική- όπως ο Γιώργος Παπανδρέου- και μετά αναζητούν τι πιστεύουν.
Με πολλές διαγραφές και αποχωρήσεις το ΠΑΣΟΚ έφτασε στο σημείο να αλλάζει θέσεις και να παραμένει στην εξουσία με άλλο εκλογικό κοινό. Πρώτα ήταν η πάλη ενάντια στην ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ, ύστερα πως θα διανεμηθούν τα κονδύλια της ΕΟΚ και πως θα διασφαλίσει η Ατλαντική Συμμαχία τα σύνορά μας.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ένα ήταν παιχνίδι πολιτικής για την αναβάθμιση της χώρας μέσα στο ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ ή μια προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ -να οικειοποιηθεί τα συνθήματα της Αριστεράς, όπως άλλωστε κατηγορήθηκε, αλλά ποια συνθήματα είχε ποτέ η Αριστερά πέρα από έναν αντιαμερικάνικο και φιλοσοβιετικό λόγο- που κατέληγε σε αδιέξοδο;
Aντίθετα με τον ΣΥΡΙΖΑ το ΠΑΣΟΚ φάνηκε να υποστηρίζει μερικές κοινωνικοποιήσεις και απόπειρες “αυτοδιαχείρισης” -αν και όλες χρεοκόπησαν όταν οι “αγωνιστές” αποδείχτηκαν λαμόγια. Επέβαλε σημαντικές μεταρρυθμίσεις έστω και σε επίπεδο συμβολικό, υποχώρησε με ανταλλάγματα, συμβιβάστηκε, αφού όπως έλεγε ο Ανδρέας “ανοίξαμε το δρόμο. Θάρθουν άλλοι να συνεχίσουν”.
Οι άλλοι ήρθαν τώρα, αφού πέρασε μια εποχή φαύλων που μαζί με το τέλος της ιδεολογίας έφερε και το τέλος της Αριστεράς- αυτή ήταν η δεκαετία ΄80- όχι μιας Αριστεράς, αλλά ολόκληρη πέρα ως πέρα, όταν αποδείχτηκε ότι όχι μόνο δεν υπήρχε τρίτος δρόμος, αλλά ούτε καν πρώτος.
Βέβαια το ΠΑΣΟΚ πήρε την ρεβάνς για τον Εμφύλιο κι ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε να πάρει τη ρεβάνς για τη δική του ήττα, αλλά το μόνο που υπόσχεται ως ελπίδα ο Αλέξης Τσίπρας είναι να ξαναφέρει την Ελλάδα στην εποχή του …Σημίτη. Χωρίς διαφθορά βεβαίως αφού αυτή η Αριστερά που πήρε την εξουσία -ελλείψει το οράματος μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου- κι όλα όσα συνέβησαν πριν από αυτό, ελλείψει ιδεών επιστρατεύει την ηθική της. Πρόκειται για μια ενάρετη αριστερά -και οπισθοδρομική- που θα βάλει τη χώρα σε τάξη.
Ήδη από την εποχή του Συνασπισμού, όταν ήρθαν οι συνιστώσες του ήταν ένα ερώτημα πως τα ιδεολογικά ιστορικά απολιθώματα μπορούν να έχουν μέλλον. Τι προτείνουν, τι θέλουν, τι ζητούν, τι κοινωνία πρέπει να οργανώσουμε για να “πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας”; H αντιμνημονιακή Αριστερά δεν πρόσεξε πως δίπλα της ήταν η αντιμνημονιακή Δεξιά και στο πάνω μέρος της Πλατείας Συντάγματος ήταν η Χρυσή Αυγή- πιο αντιμνημονιακή από όλους.
Μπορείς να χαράξεις όμως πολιτική με βάση το αν θα πληρώσουμε ή όχι το χρέος. Τα δάνεια έφταιγαν για την κρίση ή οι πολιτικές αυτές -του λαϊκισμού και της Αριστεράς- έφεραν την κρίση; Ποιο είναι το βασικό πρόβλημα της Χώρας και τι Ελλάδα θέλουμε; H “αντιμνημονιακή” στρατηγική- με την απαράμιλλη Ζωή να ορύεται για το Χρέος- που ως απεχθές ήταν κακοχαρακτήρας- ήταν προφανές ότι θα χρεοκοπήσει η ίδια. Γιατί δεν μπορείς να χτίσεις κανένα πολιτικό όραμα πάνω στο σύνθημα ότι θα σκίσεις τα μνημόνια -σαν τους πρωταγωνιστές παλιών ελληνικών ταινιών, όπου οι καλοί νικούν τους κακούς πλούσιους στο τέλος.
Η υπόθεση έμοιαζε πολύ με ταινία των Μόντυ Πάιθονς και οι μαχητές του Όχι δυσκολεύτηκαν να βρουν αν ο εχθρός ήταν οι Γερμανοί- αλλά του ΄40-, οι Τούρκοι- όπου παρέπεμπε το Κούγκι -του Καμμένου, του Ζουράρι, αλλά και του Βαρουφάκη- ή οι …Πέρσες- όπου παραπέμπουν τα συχνά Μολών Λαβέ- όσων δεν σκέφτονται πως οι Τρακόσιοι του Λεωνίδα- ηττήθηκαν και είναι ένα καλό σενάριο για ταινία, αλλά όχι για πολιτική στρατηγική.
Η κατάσταση ξέφυγε από κάθε όριο όταν απειλούσαμε τους τοκογλύφους- εκβιαστές-δανειστές- της ΤραπεζοΔουλοΧρεοκρατίας- ότι δεν θα μας …ξαναδανείσουν- ειδικά με μηδενικό επιτόκιο. Αυτό είναι η Εθνική Ανεξαρτησία, αλλά θα πρέπει η Κεντρική Επιτροπή να αποφασίσει αν την είχαμε και την χάσαμε, αλλά δεν την είχαμε ποτέ, οπότε δεν την χάσαμε.
Με το γρήγορο πέρασμα του χρόνου από το ‘Εμείς Δεν Θα Πάμε σε Νέα Βάρκιζα”- άλλη ιστορική ιδεολογική υπερπαραγωγή- του Κατρούγκαλου και του Τσίπρα, περάσαμε στη διαπίστωση του Λαφαζάνη πως μάλλον σε μια οικονομία πρέπει να υπάρχουν τράπεζες- αλλά νάναι κρατικές και νάχουνε δραχμές- δικές μας, να ξέρουμε τι μας γίνεται, όχι να μας εκβιάζουν.
Τώρα πια ο Αλέξης δεν έχει αυταπάτες και με το άρθρο του προσπαθεί να πιάσει το νήμα εκεί που το άφησε ο Ανδρέας που τελικά δεν έκλεψε συνθήματα, αλλά έκανε μερικά ωραία να κλέψουμε εμείς ελλείψει δικών μας. Το νήμα του 1985- λέει ο Πρόεδρος που έδωσε και το όνομα Ανδρέας Παπανδρέου σε μια σήραγγα με προφανή πρόθεση ψηφοθηρίας. Εκεί κόπηκε το νήμα- πριν από τριανταδύο χρόνια- όσα μπορεί να μας χωρίζουν από ένα σύγχρονο κόμμα.
Πιθανόν να είναι τόσα τα χρόνια από τη στιγμή που η Ελλάδα θα βρει το δρόμο που έχει χάσει σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία περιμένοντας ένα τρένο που έχει περάσει. Τόσα και περισσότερα είναι όσα μας χωρίζουν από τα χρόνια που ο υπουργός Παιδείας αναζητά ένα όραμα για τα πανεπιστήμια και τα σχολεία.
Ελλείψει σχεδίου και πλάνου η πολιτική ασκείται σε συμβολικό πεδίο- πως θα ορίζονται οι σημαιοφόροι, τι θα κάνουμε με τις σημαίες κι αν μπορούμε να εξισώσουμε τον ναζισμό με τον σταλινισμό -μάλλον δικαιώνοντας τον Στάλιν. Από πολλές πλευρές ο Ανδρέας τώρα δικαιώνεται, ζει και μας οδηγεί, αλλά στις κάλπες.
Ποτέ πριν ένα κόμμα δεν άλλαζε θέσεις με τόση ταχύτητα, ποτέ πριν δεν είχε σημασία τι λες, αλλά τι φοράς όταν το λες- κι αν φοράς γραβάτα. Ποτέ πριν από φόβο στο μέλλον δεν υπήρχε τέτοια οπισθοδρόμηση, αν εξαιρέσουμε τα σκοτεινά χρόνια στα οποία όμως υπήρχε ελπίδα, ενώ τώρα δεν υπάρχει- προς το παρόν- καμμία.
“Η χαρισματική προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου, συμβόλιζε το αίτημα της Αλλαγής και της ρήξης με το τότε κατεστημένο” έγραψε στο άρθρο του ο Αλέξης, ο Ελπιδοφόρος. Μάλλον η δική του χαρισματική προσωπικότητα δεν συμβολίζει καμμιά ρήξη- με κανένα κατεστημένο. Πώς άλλαξε αυτό το παιδί. “Έχουμε μείνει όλοι παγωτό”- που λέει η σημερινή γενιά -που τρέχει να προλάβει να εγγραφεί στο νέο φορέα της Κεντρο-Αριστεράς να ψηφίσει …μάλλον. Αλλά δεν ξέρει τι να ψηφίσει: Αλέξη, Αντρέα, Πλαστήρα ή El Βενιζέλο;
