Η καταστολή στο Ιράν εντείνεται και η ευθύνη ανήκει στον Τραμπ

Του Simon Tisdall (*)

Η αυθαίρετη σύλληψη και φυλάκιση της Νασρίν Σοτουντέχ, μιας εξέχουσας ιρανής δικηγόρου που υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, αποτελεί μια ωμή πράξη κρατικής επιθετικότητας εναντίον μιας θαρραλέας γυναίκας και άλλο ένα βαρύ πλήγμα στο κράτος δικαίου του Ιράν. Σημειώνεται εν μέσω μιας εντεινόμενης καταστολής εναντίον των διαφωνούντων, και κυρίως των γυναικών που αρνούνται να φορέσουν δημοσίως το χιτζάμπ. Και εντάσσεται σε μια ευρύτερη, επική, μάχη για το δημοκρατικό μέλλον του Ιράν. Η Σοτουντέχ αγωνίζεται εδώ και χρόνια εναντίον του ισχυρού ιερατικού κατεστημένου του Ιράν πάντα όμως στο νομικό πλαίσιο του συντάγματος. Η υπεράσπιση πολιτικών διαφωνούντων, νέων καταδικασμένων σε θάνατο και της Νομπελίστριας Σιρίν Εμπάντι, της έχει προσδώσει φήμη, έχει οδηγήσει όμως και στις διώξεις της.

Το 2010, η Σοτουντέχ κλείστηκε στις φυλακές Εβίν της Τεχεράνης με την κατηγορία της προπαγανδιστικής δράσης και της δράσης εναντίον της εθνικής ασφάλειας. Υπέστη σκληρές και μακρές ανακρίσεις και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 11 ετών. Αφέθηκε ελεύθερη το 2013 ύστερα από παρέμβαση του νεοεκλεγέντος προέδρου Χασάν Ροχανί και μιας διεθνούς εκστρατείας που διεξήχθη υπέρ της. Ένα χρόνο νωρίτερα είχε τιμηθεί με το βραβείο Ζαχάροφ. Με την επιδείνωση του πολιτικού κλίματος στη χώρα, βρίσκεται και πάλι στο στόχαστρο των αρχών.

Η σύλληψή της οφείλεται στο γεγονός ότι αντιτάσσεται στις προσπάθειες να περιοριστεί η πρόσβαση ενός κατηγορούμενου στον δικηγόρο του σε περιπτώσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια. Ελάχιστοι δικηγόροι θα μπορούν στο εξής να υπερασπίζονται ακτιβιστές και διαφωνούντες – και μόνο αν έχουν προηγουμένως εγκριθεί από το κράτος.

«Πραγματικά δεν έχει καμιά σημασία για τι κατηγορούμαι», δήλωσε. «Ξέρω ότι η μεταχείρισή μου δεν θα είναι δίκαιη». Εν μέσω πληροφοριών ότι έχει ήδη καταδικαστεί σε φυλάκιση πέντε ετών χωρίς δίκη, οι διεθνείς καταδίκες είναι σφοδρές. «Το ιρανικό δικαστικό σύστημα θα πρέπει να σταματήσει τις φυλακίσεις και παρενοχλήσεις των δικηγόρων που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε ο Χάτι Γκαέμι από το Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν, που εδρεύει στις ΗΠΑ. Εξωφρενική χαρακτήρισε τη σύλληψη της δικηγόρου και η Διεθνής Αμνηστία.

Η Σοτουντέχ υπερασπίζεται και γυναίκες που αρνούνται να φορέσουν δημοσίως το χιτζάμπ, όπως είναι η Νάργκες Χοσεϊνί. Η τελευταία απειλείται με κάθειρξη 10 ετών και 74 μαστιγιές επειδή αφαίρεσε τη μαντίλα της.

Η καταστολή εναντίον των διαφωνούντων σημειώνεται μετά τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του περασμένου Δεκεμβρίου. Έγινε όμως ακόμη πιο έντονη μετά την απόφαση του προέδρου Τραμπ να αποσύρει τη χώρα του από τη διεθνή πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν, να επιβάλει εκ νέου αυστηρές κυρώσεις και να ταχθεί υπέρ της αλλαγής του καθεστώτος.

Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι οι πράξεις του αυτές θα ανάγκαζαν το Ιράν να αλλάξει συμπεριφορά. Συνέβη το αντίθετο. Οι ιρανοί σκληροπυρηνικοί επέκτειναν την καταστολή και ενέτειναν την εκστρατεία τους εναντίον των μετριοπαθών δυνάμεων γύρω από τον Ροχανί. Ένα από τα θύματά τους είναι η βρετανο-ιρανή Ναζανίν Ζαγκάρι-Ράτκλιφ, που κρατείται από το 2016.

Μετά την αποφυλάκισή της, η Σοτουντέχ μου μίλησε το 2014 στην Τεχεράνη για τις συνθήκες της κράτησής της και τα φρικτά πράγματα που υπέστη. Δεν αμφέβαλλε όμως ούτε για μια στιγμή ότι η εκστρατεία της είναι ηθικά και νομικά δικαιολογημένη. «Εχω ένα πολύ κακό προαίσθημα για τις γυναίκες που άφησα πίσω μου», είπε. Τώρα επέστρεψε σε αυτές.

(*) Ο Σάιμον Τίσνταλ είναι αρθρογράφος της Guardian

(Πηγή: The Guardian- ΑΠΕ ΜΠΕ)