Του Θανάση Λουκόπουλου
Άνοιξε ο ασκός του Αιόλου και μάλιστα στην καρδιά της Ευρώπης μετά τον θλιβερό απολογισμό της αποτρόπαιης δράσης των τζιχαντιστών. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις πραγματικές συνέπειες στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική συμπεριφορά κορυφαίων ευρωπαϊκών οργανισμών, αλλά και μεγάλων ομάδων πολιτών , που συναπαρτίζουν τα κέντρα λήψης ευρωπαϊκών αποφάσεων .
Οι γνωρίζοντες άρχισαν να το υπολογίζουν, όμως ελάχιστοι θεωρούσαν ότι η εισαγομένη τρομοκρατία και το εντεινόμενο προσφυγικό ζήτημα θα πυροδοτούσαν τόσο πυκνές εξελίξεις, ακόμα και επί θεμάτων που αποτελούν απαράβατους , υποτίθεται, ευρωπαϊκούς κανόνες.
Συνθήκη Σένγκεν , σύμφωνο σταθερότητας , πολιτικές λιτότητας , ελευθερίες στην κίνηση κεφαλαίων και ανθρώπων μπαίνουν ξανά στο μίξερ της επεξεργασίας και επαναδιατύπωσης.
Το πρωτοφανές τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι, οι κλιμακούμενες απειλές εναντίον διοικητικών κέντρων της Ευρώπης και ο εντεινόμενος φόβος για τα επερχόμενα ,δημιουργούν το αναγκαίο πλαίσιο για μια συνολική πολιτική αντιποίνων εναντίον των ακραίων ισλαμιστικών κύκλων, είτε στη Συρία στο Ιράκ και σε άλλες μουσουλμανικές περιοχές ,είτε εντός του Ευρωπαϊκού εδάφους.
Αυτή είναι η μία πλευρά του τεράστιου ζητήματος που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Υπάρχει βεβαίως και άλλη μία που αφορά τις εσωτερικές ευρωπαϊκές διεργασίες και εστιάζεται στην αλλαγή αποφασισμένων πολιτικών που διχάζουν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες περιθωριοποιούν μεγάλα λαϊκά στρώματα και οδηγούν σε παρατεταμένες εντάσεις.
Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι πολλά. Και είναι απλοϊκή η προσέγγιση ότι τα τελευταία τρομοκρατικά χτυπήματα είναι αποτέλεσμα «αντιποίνων» μιας ιμπεριαλιστικής πολιτικής της Δύσης προς διάφορες χώρες του μουσουλμανικού τόξου.
Αντιστοίχως απλοϊκή μπορεί να κριθεί η προσέγγιση ότι τα γεγονότα είναι μια αλληλουχία τυχαιοτήτων που προέρχεται από αποσπασματικές ακραίες συμπεριφορές μεμονωμένων όσο και προβληματικών ατόμων.
Σε κάθε περίπτωση οι συνέπειες των τυφλών τρομοκρατικών χτυπημάτων αλλά και η αφόρητη πίεση που ασκούν στις ευρωπαϊκές ηγεσίες οι εντεινόμενες προσφυγικές ροές, θα είναι μεγαλύτερες του αναμενομένου , για το ασταθές, πλέον , ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Δυστυχώς τα αίτια είναι τόσα πολλά και τόσο περίπλοκα που αφενός υπερκαλύπτονται από την δραματικότητα της επικαιρότητας και αφετέρου ακόμη και αν εντοπιστούν η αντιμετώπισή τους έχει ξεπεραστεί από την πραγματικότητα.
Η «επόμενη μέρα» της Ιστορίας καταγράφει μόνον περιστατικά. Άλλωστε ιστορικές χαρακτηρίζονται και οι αποφάσεις της ευρωπαϊκής ηγεσίας, με αφορμή τα τρομοκρατικά χτυπήματα, καθώς λαμβάνονται μετά από 40 και 50 χρόνια. Και αυτό παρά το γεγονός ότι πολλές από τις πολυ-παραμετρικές ασύμμετρες απειλές θα μπορούσαν να είχαν προβλεφτεί και φυσικά αποφευχθεί.
Πρώτη συνέπεια από το χτύπημα των τζιχαντιστών στο Παρίσι ήταν η μερική ανάκληση των ελευθεριών της Συνθήκης Σένγκεν.
Το Συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης της ΕΕ δέχτηκε και τα τρία αιτήματα της Γαλλία: καταγραφή των στοιχείων ταξιδιωτών με αεροπλάνο (PNR), έλεγχο στην διακίνηση των πυροβόλων όπλων, έλεγχο και των Ευρωπαίων υπηκόων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Ο στόχος για τον εντοπισμό των ξένων μαχητών στο πλευρό των τζιχαντιστών δεν είναι βέβαιο ότι θα επιτευχθεί, αλλά… η αναβίωση των ελέγχων στα σύνορα είναι βέβαιο ότι αποψιλώνει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα της ενοποιητικής διαδικασίας. Αν αναλογιστεί κανείς και το εύρος των ελέγχων στις οικονομικές συναλλαγές, μπορεί εύκολα να θεωρήσει πως η «Ένωση» ξαναγίνεται μια Τελωνειακή Κοινότητα. Και, μάλιστα, υπό δημοσιονομική παρακολούθηση.
Όσες από τις αποφάσεις του Συμβουλίου ανακοινώθηκαν συντείνουν στον συντονισμό εκτεταμένων ελέγχων, με συνέπεια τον περιορισμό κεκτημένων ελευθεριών και την απώλεια της ιδιωτικότητας. Ορισμένοι αδιαφορούν αν με αυτό τον τρόπο ανοίγει το κουτί της Πανδώρας , καθώς μιά συνθήκη που ραβόταν επί δεκαετίες κινδυνεύει ξηλωθεί σε λίγες ημέρες!
Η Κομισιόν προτείνει, ως μόνιμο μέτρο, να ενεργοποιηθούν από τον Μάρτιο του 2016 τα λεγόμενα “ευφυή σύνορα”. Δηλαδή, η υποχρεωτική συμμετοχή των ταξιδιωτών στη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, εικόνας προσώπου, εικόνας ίριδας, ο ηλεκτρονικός έλεγχος της αυθεντικότητας των ταξιδιωτικών εγγράφων, αλλά και ένα σύστημα υπολογισμού της επιτρεπόμενης διαμονής κάθε ταξιδιώτη που εισέρχεται από τρίτες χώρες σε ευρωπαϊκό έδαφος. Επομένως, η κατάκτηση της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων καταρρέει. Έτσι, απαξιώνεται η προστιθέμενη αξία του ευρωπαϊκού διαβατηρίου και επανέρχεται ο αντικατοπτρισμός του συγκυριακού κύρους της κάθε ευρωπαϊκής χώρας ξεχωριστά.
Επίσης, στόχος είναι από την 1η Ιανουαρίου 2016 να λειτουργεί το ευρωπαϊκό κέντρο συντονισμού της Europol, με ένα ενοποιημένο σύστημα ανταλλαγής ευαίσθητων πληροφοριών. Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, εκτιμά πως οι έλεγχοι που προτείνει η Κομισιόν θα μπορούν να εντοπίζουν τρομοκράτες που μπορεί να παρεισφρέει στις μεταναστευτικές ροές, όμως τέτοιου είδους γραφειοκρατικές εκτιμήσεις απέχουν πολύ από την πραγματικότητα των παράνομων διελεύσεων.
Αυτή είναι η κακή πλευρά ενός ζητήματος με πολλές αθέατες πλευρές και που αναμένεται βάλει βαριά τη σφραγίδα του.
Μπορεί όμως υπό προϋποθέσεις να καταγραφεί και μια θετική πλευρά. Αφορά στην ορθολογική και εποικοδομητική αντιμετώπιση τόσο του προβλήματος των ανεξέλεγκτων προσφυγικών ροών , που αποτελεί μια βραδυφλεγή βόμβα για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Όσο και στη χαλάρωση του σφιχτού συμφώνου σταθερότητας, που αποτελεί φραγμό στις ευέλικτες οικονομικές πολιτικές που επιζητούν τα κράτη τα οποία πρωτίστως πλήττονται από το τεράστιο αυτό ζήτημα.
Ήδη η αρχή έγινε από την Γαλλία και την Ιταλία ,με την μορφή συγκεκριμένων προτάσεων που υποβλήθηκαν στα κοινοτικά όργανα και την Κομισιόν. Εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και από Ελλάδα ,Ισπανία ,Πορτογαλία ,Βέλγιο και Κύπρο. Μεγάλο ζητούμενο είναι η συμπεριφορά της Γερμανίας και των δορυφόρων της, επί του θέματος που θα τεθεί.
Σε κάθε περίπτωση εκτιμάται ότι θα ενταθούν οι διεργασίες σε ανώτερο επίπεδο, μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών ηγεσιών. Το αποτέλεσμα είναι νωρίς για να προβλεφθεί με βεβαιότητα. Πάντως δεν μπορεί να είναι τυχαία η εκτίμηση κορυφαίων στελεχών της Κομισιόν ότι η χαλάρωση των σφιχτών δημοσιονομικών πολιτικών και πολιτικών λιτότητας, θα έρθει πολύ νωρίτερα του αναμενόμενου. Όπως έλεγαν κανείς δεν διακινδυνεύει να μετατρέψει την ΕΕ σε ένα διαρκές ναρκοπέδιο, με ανοιχτά όλα τα καυτά ζητήματα .
.
