Του Νίκου Λακόπουλου
Η επανεμφάνιση του Κώστα Σημίτη διέψευσε όσους έλεγαν πως έχει εγκαταλείψει το ΠΑΣΟΚ.«Χρειάζεται ένας ισχυρός πόλος ανάμεσα στη Δεξιά και στην παράλογη και χωρίς έρμα Αριστερά. Τον ισχυρό πόλο πρέπει να δημιουργήσετε και εσείς. Εσείς που ξεκινήσατε ένα αξιόλογο πείραμα υπέρβασης” είχε πει λίγο καιρό πριν στο συνέδριο του “Ποταμιού” ως κυνηγός νέων ταλέντων, χωρίς να θυμάται πως αυτός ο τρίτος πόλος υπήρχε -προ αμνημονεύτων ετών- και ήταν ο ηγέτης του.
Ο άνθρωπος που έβαλε την χώρα στην ευρωζώνη- με σποραδικές παρεμβάσεις πάντα υπέρ της Ευρώπης, κατά του λαϊκισμού -ίσως και του …Λαού- ο «αρχιερέας της διαπλοκής» -κατά τον Κώστα Καραμανλή- εμφανίστηκε με στόχο να δυναμώσει την ισχνή παράταξη με τρόπο πατρικό.«Αριστερή πολιτική είναι η γλώσσα της αλήθειας» είπε, αλλά πρέπει να εξηγήσουμε τι σημαίνουν οι λέξεις Αριστερά, Πολιτική, Γλώσσα και Αλήθεια.
Το 1979, όταν ο Ανδρέας κατακεραύνωνε τα μονοπώλια της Ευρώπης, το ΠΑΣΟΚ μια αφίσα με τον χάρτη της Ελλάδας και την λέξη “ΠΩΛΕΙΤΑΙ”. Ο καθηγητής -μέλος του ΕΓ- του ΠΑΣΟΚ συνέβαλε στο να κυκλοφορήσει μια άλλη αφίσα που έλεγε: Όχι στην ΕΟΚ των μονοπωλίων. Ναι στην Ευρώπη των Λαών. Η ιστορία δικαίωσε τον Σημίτη, που αργότερα ως πρωθυπουργός κλείδωσε -κυριολεκτικά- την χώρα στο ευρώ και πέταξε τα κλειδιά. Ο Marc Roche στο βιβλίο του “Η τράπεζα”, γράφει ότι η “Ελλάδα μπήκε σαν λαθρομετανάστης στην Ευρώπη”. Η Ελλάδα φαίνεται πως αγόρασε ένα ακριβό φόρεμα, που δεν είχε να πληρώσει. Μια χώρα γίνεται ισχυρή, αν αποχτήσει ένα ισχυρό νόμισμα; Tα τελευταία χρόνια το νόμισμα αυτό, δανεικό ή κλεμμένο είναι ένα νόμισμα ξένο. Έξω από την Ευρώπη αποικία, μέσα στην Ευρώπη χρεοκοπία. Τι δεν πάει καλά;
Την εποχή του Σημίτη η ευδαιμονία περίσσευε όταν η ΠΑΣΠ, -με γραβάτες πια όχι με μούσια-καλούσε στα πάρτυ της την Τζούλια Αλεξανδράτου. Κανένας δεν θυμόταν τα παλιά συνθήματα για το ΝΑΤΟ- του θανάτου- και την ΕΟΚ που ξεχάστηκαν μαζί με τα Πακέτα Ντελόρ, όπως είχε γίνει με το Σχέδιο Μάρσαλ. Σήμερα- που ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε από τον αντιμνημονιακό αγώνα στο τρίτο μνημόνιο, τίθεται το ερώτημα αν η Ελλάδα είχε ποτέ εθνική ανεξαρτησία και την έχασε ή αν δεν την απέκτησε ποτέ. Ως στρατηγική η κυβέρνηση έχει την επιστροφή σε ένα παρελθόν από το οποίο ήθελε να ξεφύγει, αλλά όλα τα κόμματα στην Ελλάδα αντί για το μέλλον στοχεύουν στο παρελθόν και την δικαίωση ή την εκ-δίκηση.
Από τότε το ΠΑΣΟΚ, άλλαξε πολλές φορές. Πολλοί αποχώρησαν, διεγράφησαν, εκπαραθυρώθηκαν. Όλες οι διαγραφές γίνονταν προς τα αριστερά, ποτέ προς τα δεξιά- ώσπου το “κίνημα” έγινε ένα εθνικό κρατικό κόμμα, χωρίς άλλη ιδεολογία πέρα από την εξουσία. Πολλοί πιστεύουν πως θα ανακάμψει αν γίνει σοσιαλδημοκρατικό, παρότι ως το 1981 οι σοσιαλδημοκράτες ήταν η -δεξιά- πλευρά του ΠΑΣΟΚ, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε πως “με την σοσιαλδημοκρατία έχουμε κάτι κοινό: τα πέντε πρώτα γράμματα». Κανένας δεν θυμάται το κόμμα εκείνο- -του Γιάγκου Πεσμαζόγλου που είχε το σύνθημα «Μήπως είσαι ΚΟΔΗΣΟ και δεν το γνωρίζεις;». Ίσως γιατί η σοσιαλδημοκρατία είναι άκαιρη ως πρόταση σε μια χώρα με τριτοκοσμικές δομές, μια πρόταση του προπερασμένου αιώνα που δεν ισχύει πλέον. Οι σοσιαλδημοκράτες είναι από καιρό ουρές συντηρητικών κομμάτων που ανακάλυψαν το νεοφιλευθερισμό με καθυστέρηση.
Η πολιτική “λίγο-λίγο”, “σιγά-σιγά”, δεν προσφέρεται για χώρες που δεν έχουν καν εθνική ανεξαρτησία και ισχυρή οικονομία όπου απαιτούνται τομές και ριζοσπαστικές ανατροπές. Για να έχουμε επιδόματα, πρώτα πρέπει νάχουμε εργασία -άρα βιομηχανία. Για να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό πρέπει πρώτα να τον αποχτήσουμε. Δε γίνεται όπως φάνηκε στη Ρωσία ή την Κίνα να κόψουμε δρόμο.
Το “κοινωνικό συμβόλαιο” ανάμεσα σε εργατική τάξη και αστική προϋποθέτουν να υπάρχουν αυτές οι τάξεις, αλλιώς θα φτάσουμε σε αναλύσεις της Σκέψης Κατρούγκαλου, όπου η ‘ταξική πάλη”διεξάγεται ανάμεσα σε νεαρούς μικροαστούς και …”μαντηλάκηδες” κι ο πολιτικός μικροαστισμός -πότε αριστερά, πότε δεξιά- θα ψωνίζει ιδεολογία, όπως ρούχα και έπιπλα από το Παρίσι ή εξωτικά πολιτικά οράματα από την Λατινική Αμερική που συνδυάζει τον “σοσιαλισμό” με δικτατορίες και σκυλοτροφές. Αλλά “γιατί να μη γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης;” -όπως είπε με αφέλεια ο Σταύρος- ή να καλέσουμε ξένους συνταξιούχους να αγοράσουν σπίτια στην Ελλάδα όπως λέει ο μεταρρυθμιστής “κεντρώος” Κυριάκος; Ότι θα πουλήσουμε, θα πουλήσουμε, το θέμα είναι η τιμή κι αν είναι ξεπούλημα και όσο-όσο!
Αν και το 50% των ψηφοφόρων δηλώνει- όπως κι ο Σημίτης- “Αριστερά”, όλα τα πολιτικά κόμματα του “ευρωπαϊκού τόξου” είναι κατά βάθος ή κατά πλάτος συντηρητικά, δεξιά, “ρεαλιστικά”, εκτός από αποικιακά και αναχρονιστικά. Ο “σοσιαλισμός” του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα πρόγραμμα των ΕΣΠΑ. Η πολιτική Σημίτη ήταν το δόγμα πως είμαστε μια μικρή χώρα που πρέπει να βρίσκεται σε μια ισχυρή αγκαλιά. Όχι στον λαϊκισμό και τα …ζεμπέκικα, ναι σε ευρωπαϊκούς χορούς, λίγη Αριστερά, πολύς εκσυγχρονισμός, ηπιότητα κι όλα θα πάνε καλά. Η πολιτική ομοιομορφία εγγυάται ότι όποιο κόμμα κι αν βρίσκεται στην εξουσία θα κάνει ακριβώς τα ίδια- αν πάρει άδεια από το ευρωπαϊκό διευθυντήριο. Όλα τα ελληνικά κόμματα είναι κυκλοθυμικά. Ο συμβιβασμός εμφανίζεται ως πολιτικός ρεαλισμός, η μετριότητα ως μετριοπάθεια κι η αντιπαράθεση αφορά τους όρους της ήττας.
Το παιχνίδι της διαδοχής του Ανδρέα Παπανδρέου, μετά τον πρόωρο θάνατο του πιο δημοφιλή κι από τον Ανδρέα, Γιώργου Γεννηματά, παίχτηκε φαινομενικά ανάμεσα στον Άκη και τον Σημίτη, αλλά η τρέχουσα επικαιρότητα, δείχνει πως κέρδισε, ο ….Αλέξης Τσίπρας. Ο πάντα γελαστός καθηγητής Οικονομικών -τρομοκράτη δεν θα τον πεις, για αρχηγό δεν τον περνάς, για Τσε Γκεβάρα δεν το κάνεις- δηλώνει αριστερός, όπως -με περισσότερη κτητικότητα- κι ο Αλέξης Τσίπρας, που “δεν θα γίνει ποτέ σοσιαλδημοκράτης”. Τι ζόρι τραβάνε; O με λαμπρές σπουδές στη Δυτική Γερμανία και στο London School Of Economics, καθηγητής έχει υπάρξει “βομβιστής” στη διάρκεια της χούντας. Ν
εαρός , ο γιος ΕΑΜίτη, μετείχε στον «Ομιλο Παπαναστασίου» όταν η σοσιαλδημοκρατία ήταν μια σχεδόν μεταμοντέρνα ιδέα .
Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου για λίγους μήνες -και ξανά για …λίγες μέρες- πρωθυπουργός είδε τους στρατιωτικούς στους οποίους στηρίχτηκε να τον δένουν για την εξορία, όταν ο Ελ. Βενιζέλος -που δεν ήταν σοσιαλδημοκράτης- εκπροσωπούσε ένα καθεστώς που ο ίδιος δημιουργούσε. Έκτοτε η σοσιαλδημοκρατία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως βιωμένη φαντασίωση του”θέλω να είμαι κάποιος άλλος από αυτόν που είμαι”. Με λιτότητα, αν κοιμόμαστε νωρίς, δεν πίνουμε, δεν καπνίζουμε, ακολουθούμε το ευρωπαϊκό μοντέλο ζωής μπορούμε να θεραπευθούμε και να εκπολιτιστούμε, γιατί το να είσαι Έλληνας θεωρείται κάτι σαν ασθένεια.
Το 1993 που ο Ανδρέας Παπανδρέου επιστρέφει -με την Μιμή και Αρμάνι- στην κυβέρνηση με 47% έχει φτιάξει με δανεικά την ροζ βίλα και κάνει διακοπές στο κότερο του Λάτση- που θα ….λογοδοτούσε. Οι ιδρυτικοί μύθοι για την Αριστερά- Έξω από το ΝΑΤΟ, Κάτω η Ολιγαρχία- έχουν διαλυθεί, ίσως επειδή τελικά οι δυτικοί είναι σύμμαχοι και δεν υπάρχει πολλή, αλλά λίγη και …λούμπεν- ντόπια Ολιγαρχία. Η Ελλάδα ανήκει στην Δύση. Όταν ο Άκης, ήταν έτοιμος να ορκίσει κυβέρνηση, ο γιος του Ανδρέα επέλεξε τελικά τον Σημίτη. Λίγες ώρες μετά αρμάδες του ελληνικού και τουρκικού στόλου κατεβαίνουν το Αιγαίο. Ο πόλεμος για τη σημαία δε κράτησε πολύ. Η Ελλάδα όχι μόνο ανήκει στο ΝΑΤΟ, αλλά ευχαριστεί και τους Αμερικάνους.Η νέα εθνική πολιτική χαράζεται, πλέον, μακρυά από “τριτοκοσμικές περιπέτειες” και παρέες σαν τον κούρδο ηγέτη Οτσαλάν. Τώρα πια δεν συμφέρει να φύγουμε από την ΕΟΚ.
Ο Σημίτης έγινε πρωθυπουργός χάρη στο Δείπνο των Τεσσάρων, όπου η Βάσω Παπανδρέου, στο σπίτι της στο Χαλάνδρι σέρβιρε αγκινάρες και σπανακόπιτα στους τέσσερις- με πρώτο τον αναπάντεχο διάδοχο του Ανδρέα που το 1992 στη Βουλή αναρωτιόταν “εάν πορευόμαστε προς μία ευρωπαϊκή Γερμανία, ή προς μία γερμανική Ευρώπη”. Ο Σημίτης -με θητεία ρεκόρ- έχει να επιδείξει μεγάλα έργα- Μετρό, Γέφυρα Ρίο-Αντίριο, Ολυμπιακοί Αγώνες- αλλά ο κόσμος τον έχει συνδέσει με το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου, τους “νταβατζήδες” και τα μάρκε που έστειλε η Ζημενς μέσω του Τσουκάτου στο ΠΑΣΟΚ. Η Ισχυρή Ελλάδα βυθίστηκε με το “Σάμινα”- με ογδόντα δύο νεκρούς, χωρίς να υπάρχει τρικυμία. Όταν η Ελλάδα από την άκρη του “δυτικού κόσμου” βρέθηκε στο κέντρο ενός νέου κόσμου ο Σημίτης προτίμησε από μια ηγέτιδα χώρα τουλάχιστο στα Βαλκάνια να την κάνει με ασφάλεια νεόπλουτη -με δανεικά- αποικία. Η βόμβα που παρέλαβε από τον Κώστα Καραμανλή, ο Γιώργος Παπανδρέου -όταν ο Αλογοσκούφης έλεγε πως “εμάς η κρίση δεν μας αγγίζει”- έφυγε από τα χέρια του Σημίτη.
Μέσα σε μια μέρα η Ισχυρή Ελλάδα έχασε όλα τα λεφτά της στο Χρηματιστήριο. “Ας πρόσεχαν” είπε ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και πήρε την Δάφνη αγκαζέ για να αγοράσει δώρα στην Ερμού, πριν ξεφουσκώσει τα λάστιχα των αγροτών. Η μεγάλη στιγμή είναι η σύγκρουση με τον Αρχιεπίσκοπο για τις ταυτότητες- ίσως κάτι παρόμοιο είχε κάνει κι ο …Βίσμαρκ- την εποχή που εκείνος περιέφερε στις πλατείες ένα λάβαρο, ως το λάβαρο της Αγίας Λαύρας. Χρυσοκέντητο, πλουμιστό, αυτό το λάβαρο δεν είχε τους καπνούς της μάχης, ίσως γιατί εκείνος που το ύψωσε στην Πάτρα δεν ήταν εκεί. Αν ο λαϊκισμός με τα ψέματά του έβλαψε την χώρα, ο αντι-
λαϊκισμός -με τις δικές του φαντασιώσεις -δεν την ωφέλησε καθόλου. Οι “μνημονιακοί” είναι τόσο βλαβεροί όσο και οι αντιμνημονιακοί -με πρωτοπόρα την “Χρυσή Αυγή”- όπου γιατί συνεχίζουν την μυθολογία πως η “ξενοκρατία”- τοκογλύφοι, δανειστές, εκβιαστές- ευθύνονται για την κατάντια της χώρας κι αποκρύπτουν την αλήθεια. Ο νεοέλληνας δεν γνωρίζει ποιος είναι, ούτε που πάει, αλλά έχει ένδοξο παρελθόν. Είτε μέσα, είτε έξω από την ευρωζώνη η Ελλάδα χάνει το τρένο. ‘Τι θέλεις τώρα, τι ζητάς; Που είναι το νόημα που σούπεσε από τα χέρια’ λέει ο Οδυσσέας Ελύτης. Στα κανάλια πρώην υπουργοί και πρωθυπουργοί λένε τι θάκαναν αν έπαιρναν την εξουσία. Πάμε πάλι από την αρχή.
Το σοσιαλδημοκρατικό όραμα προϋποθέτει μια αναπτυγμένη χώρα, όσο και η προλεταριακή επανάσταση χρειάζεται βιομηχανία και προλετάριους. Όταν ιδρύθηκε το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα η Ελλάδα ζούσε έναν εμφύλιο -ανάμεσα σε Ορεινούς και Πεδινούς- κι ίσως εκεί βρίσκεται ακόμα. Με την διαφορά πως τα “σκουριασμένα μυαλά” δεν ανήκουν σε μία παράταξη κι ο καιρός που οι σοσιαλδημοκράτες, όπως και οι κομμουνιστές, ήταν προοδευτικοί, έχει περάσει.
Για την ιστορία η Siemens- γνωστή από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή για το “Σκάνδαλο Ζίμενς”-ήταν εδώ από τις αρχές του αιώνα όταν ο Λένιν έλεγε –στον «Ιμπεριαλισμό»- ότι ο Ζήμενς, ο μεγαλοβιομήχανος και καταλαβαίνει καλύτερα από τον Κάουτσκυ τον μαρξισμό! Ο μπαμπάς Ζήμενς είχε ξεκινήσει ταλαντούχο φτωχόπαιδο πολυμελούς οικογένειας για να φτιάξει μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, που σε λίγο θα χρηματοδοτήσει τον ναζισμό και πολλά χρόνια αργότερα θα γεμίζει βαλίτσες με λεφτά για τα ελληνικά κόμματα. Η τεχνολογία στην Ελλάδα έχει πολύ συχνά γερμανικά ονόματα, όπως και τα πραγματικά ονόματα των παλιών “Βασιλέων των Ελλήνων”.
Το πρώτο πράγμα που έκαναν οι Γερμανοί Ναζί, όταν κατέλαβαν -και με όπλα- την Ελλάδα ήταν μια προσπάθεια να εκσυγχρονίσουν την …δημόσια διοίκηση. Εβδομήντα χρόνια μετά η αξέχαστη πρόεδρος της Βουλής αποφάσισε να πετάξει τις συσκευές της εταιρείας από την ελληνική Βουλή και να διαγράψει το χρέος ή έστω να το πατσίσει με τα κατοχικά δάνεια. Σιγά- σιγά η Ελλάδα θα βρει τον δρόμο της. Ξεκινήσαμε από τον Γοργοπόταμο, φτιάχνουμε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, θα διώξουμε τον Βασιλιά και τις βάσεις. Λίγο αριστερά, λίγο δεξιά,-πάντα στη μέση κι όχι στην άκρη. Περήφανοι για μάχες που δεν δώσαμε, περήφανοι που χάσαμε, πάντα τιμημένοι. Και χαμένοι.
