Του Νίκου Ξυδάκη
Από καιρό έχω πει ότι μια εκλογική αποτυχία δεν είναι και πολιτική ήττα. Υπό προϋποθέσεις, μια εκλογική αποτυχία μπορεί να αποτελεί επανεκκίνηση για μακρά νικηφορόρο πορεία. Το απέδειξε η ήττα του Πέδρο Σάντσεθ, στο κόμμα του, και η εν συνεχεία σαρωτική επανάκαμψή του, όχι μόνο στην ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος αλλά και στην κυβέρνηση της Ισπανίας. Υπό αυτή την έννοια, το δυσμενές εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών μπορεί να είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ ελατήριο επανασυσπείρωσης για τις εθνικές εκλογές, και περαιτέρω η ικανή και αναγκαία αφορμή για πολιτική ανασυγκρότηση. Αρκεί να μην επικρατήσoυν ο τακτικισμός και οι πολιτικές τεχνικότητες, αλλά η εν τω βάθει κατανόηση των συμβάντων, η ζυγισμένη αυτοκριτική, και κυρίως η ειλικρινής και θερμή αλληλοτροφοδότηση με τους ανθρώπους μας, την κοινωνία.
«Η ακαμψία πρέπει να υπάρχει στη θέληση και όχι στην κρίση», έγραφε τον 17ο αιώνα, μες στην Αντιμεταρρύθμιση, ο Ιησουίτης μαιτρ Μπαλτασάρ Γκρασιάν. Η νεωτερική αριστερά, ήδη από τον καιρό της Γαλλικής Επανάστασης, συνηθίζει να υπερτιμά τη δύναμη της θέλησης, να λατρεύει τον βολονταρισμό, και να υποτιμά τον στοχασμό, ή να τον αναζητά μόνο τις στιγμές της δυσκολίας. Όμως κάθε στιγμή στην πολιτική, η πράξη συνοδεύεται από τον στοχασμό της: για ποιους πράττεις, πότε και πώς πράττεις, πώς θα έπραττες καλύτερα αν είχες χρόνο. Δεν χρειάζεται λοιπόν πολλή σοφία για να αντιληφθούμε ότι η ιστορική εκτόξευση του μικρού μα τολμητία Σύριζα στην εξουσία απαιτούσε πρωτόγνωρες, υπεράνθρωπες σχεδόν, ικανότητες αντίληψης του πολιτικού χρόνου, των ιστορικών προκλήσεων, κυρίως όμως και πάνω απ’ όλα, κατανόηση και συμμερισμό των ψυχικών-υλικών αναγκών του ελληνικού λαού, του μεγάλου τολμητία και εντολέα.
Στις εκλογές του 2012 είχα γράψει για τον άγγελο της ιστορίας που έσπρωξε ένα μικρό κόμμα της Αριστεράς στο θυελλώδες προσκήνιο της κρίσης. Η μικρή Αριστερά και ο Αλέξης Τσίπρας, του 4,7%, είχαν αποκριθεί με ισχυρή βούληση στο κάλεσμα της ιστορικής ανάγκης. Ο ίδιος ο Τσίπρας ανήκει σε μια νεότερη γενιά αριστερών που δεν διακατέχεται από την κουλτούρα της ήττας· απεναντίας, έχει το έθος του τολμητία και του νικητή. Από το 2006 με την Ανοιχτή Πόλη στο Δήμο Αθηναίων, έως την προπερασμένη Κυριακή, πετά από νίκη σε νίκη. Αυτό το έθος, η έξη, η κουλτούρα του παίκτη και νικητή έλειπαν από την αριστερά· και τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή τα αποζητούσε ο ελληνικός λαός, κεραυνοβολημένος από την κρίση, ορφανός από ηγεσία, τα αποζητούσε η δημοκρατία που πήγαινε να ραγίσει. Το μικρό έγινε μεγάλο, το παιχνίδι της ιστορίας πήρε απρόσμενες τροπές, η παρτίδα σώθηκε, το παιχνίδι συνεχίζεται.
Από το 2015 έως σήμερα ο Σύριζα υπερέβη εαυτόν, πάσχισε, έμαθε, έπεσε, σηκώθηκε, έκανε λάθη, κι άλλα λάθη, αλλά έπαιξε τον βαρύ ρόλο που του ανετέθη. Διέσωσε τους αδύναμους, στήριξε πολυπληθείς κοινωνικές ομάδες, αναζωπύρωσε την ελπίδα, υπερασπίστηκε την εργασία, αναστύλωσε τη δημόσια υγεία και εκσυγχρόνισε το παραγωγικό πλαίσιο, έκανε ενεργητική εξωτερική πολιτική σε δύσκολη συγκυρία. Στάθηκε αταλάντευτα απέναντι στην ακροδεξιά, τιμώντας την αντιφασιστική παράδοση. Δεν είναι μόνο το μνημόνιο.
Παρά τα πολλά λάθη, παρά τη μεταρρυθμιστική ατολμία, παρά τα φαινόμενα οίησης, ο μικρός Σύριζα ανανέωσε την πίστη στη δημοκρατία, στις αναγεννητικές δυνάμεις της κοινωνικής κινητικότητας, έσπασε τις γραμμές διαδοχής των πολιτικών κληρονόμων και των κλαν. Έκανε την πολιτική και πάλι ενδιαφέρουσα, με ρίσκα, με κοινωνικούς ανταγωνισμούς, με ψυχικές ανατάσεις και ματαιώσεις, με ρήξεις και αναδιατάξεις.
Κάθε ήττα είναι πλούτος, μια πολύτιμη ουλή. Αρκεί να το κατανοείς. Και να είσαι έτοιμος διανοητικά και ψυχικά γι’ αυτή την δύσκολη στιγμή, να αντικρίσεις το πρόσωπο του άγγελου της ιστορίας και να μην πετρώσεις. Ευτυχώς, έχουμε ακούσει εγκαίρως τον Μακιαβέλι: «Οι άνθρωποι έχουν το ελάττωμα, όταν έχει νηνεμία, να νομίζουν ότι δεν θα έρθει ποτέ καταιγίδα και δεν προετοιμάζονται».
Έτοιμοι πάντα για καταιγίδες. Γεννηθήκαμε μ’ αυτές.
ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
