Συνέντευξη στον Βασίλη Σκουρή
Για όλα όσα ενδεχομένως μας περιμένουν τη νέα χρονιά σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα τη νέα χρονιά μας ενημερώνει με μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχωρεί στο iEidiseis ο Αλέξης Μητρόπουλος.
Ο επικεφαλής της ΕΝΥΠΕΚΚ και εκ των κορυφαίων ειδικών της χώρας ο Αλέξης Μητρόπουλος μιλάει για το τι θα γίνει με τις συντάξεις, με τα αναδρομικά, τον κατώτατο μισθό και τα επιδόματα ανεργίας, όπως και με τα όρια ηλικίας, αλλά και με το νέο νόμο για την επικουρική ασφάλιση:
- Πώς εισέρχεται ο κόσμος της εργασίας στο 2022, κ. Μητρόπουλε;
Το 2022 θα είναι πολύ δύσκολο έτος για τον κόσμο της εργασίας.
Οι έμμεσες απώλειες των εισοδημάτων των μισθωτών θα είναι μεγάλες λόγω της ακρίβειας στα βασικά αγαθά και λόγω της εκτίναξης του πληθωρισμού που κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα για ΕΕ και Ελλάδα.
Ήδη οι νεοφιλελεύθεροι σε όλο τον κόσμο υποστηρίζουν ότι ο πληθωρισμός προκαλείται από τις παροχές σε μισθωτούς-επιτηδευματίες κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Βάσει αυτής της θέσης, αρκετές κυβερνήσεις της ΕΕ προσανατολίζονται να παγώσουν ή και να μειώσουν τους μισθούς για να ανατάξουν (όπως υποστηρίζουν) την αύξηση του πληθωρισμού ή τη σταθεροποίησή του σε ανεκτά για τις οικονομίες τους επίπεδα.
Στη χώρα μας, όπως είναι γνωστό, με το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2015), αλλά και τον εφαρμοστικό νόμο 4475/2017, απαγορεύτηκε κάθε αύξηση σε μισθούς και συντάξεις μέχρι 31-12-2022.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι επειδή η χώρα μας, με απαράδεκτη ομόφωνη απόφαση της ΕΚΤ, αποβλήθηκε πρόσφατα από το σύστημα ποσοτικής χαλάρωσης (PEPP)επειδή στερείται της αναγκαίας επενδυτικής βαθμίδας, η κυβέρνηση ίσως να επιχειρήσει να επεκτείνει το περαιτέρω πάγωμα στις αυξήσεις μισθωτών και συντάξεων. Όμως οι μισθωτοί τού ιδιωτικού τομέα, αλλά και του δημοσίου, δεν αντέχουν περαιτέρω μειώσεις στις αποδοχές τους. Είναι αυτονόητο ότι αν επιχειρηθεί το προαναφερόμενο σενάριο, εκατομμύρια Ελλήνων θα οδηγηθούν σε περαιτέρω οικονομική ένδεια.
Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη της ΕΝΥΠΕΚΚ, οι εργαζόμενοι όλων των κλάδων έχασαν από άμεσες περικοπές ή πάγωμα μισθών περίπου 100 δις ευρώ τη δεκαετία 2010-2020. Μεγαλύτερο ποσό (περίπου 120 δις ευρώ) έχασαν οι συνταξιούχοι κατά την ίδια περίοδο, χωρίς να υπολογιστούν τα 30 δις ευρώ που απώλεσαν τα Ασφαλιστικά Ταμεία στην πρωτογενή και δευτερογενή αγορά από το «κούρεμα» των ομολόγων (PSI) με τον απαράδεκτο «νόμο Βενιζέλου» 4050/2012, ο οποίος μάλιστα κρίθηκε συνταγματικός με την υπ’ αριθ. 1116/2014 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.
- Πόσοι εργαζόμενοι, με τι μισθούς και πόσοι άνεργοι; Με τα επιδόματα ανεργίας πού βρισκόμαστε; Πόσοι τα λαμβάνουν και τι σχεδιάζεται;
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΕΦΚΑ για τον Αύγουστο 2020 (βλ. την από 8-12-2021 ανακοίνωση της ΕΝΥΠΕΚΚ), από τους 2.244.770 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, 1.592.592 έχουν πλήρη απασχόληση και 658.078έχουν μερική απασχόληση, δηλαδή σχεδόν 1 στους 3 (29,3%)! Επίσης ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης ανέρχεται σε 1.203,66 ευρώ μεικτά ενώ ο αντίστοιχος μερικής απασχόλησης ανέρχεται σε 435,18 ευρώ μεικτά (373 ευρώ καθαρά).
Ως προς την ανεργία, τα επίσημα στοιχεία ανακοινώνονται κάθε μήνα από τον ΟΑΕΔ και την ΕΛΣΤΑΤ, η επιστημονική ορθότητα των οποίων ελέγχεται, αφού δίνουν πάντα διαφορετικά ποσοστά και με θηριώδη απόκλιση μεταξύ τους!
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ανεργίας που έδωσαν πρόσφατα για τον μήνα Οκτώβριο 2021 οι δύο Οργανισμοί (βλ. την από 16-12-2021 ανακοίνωση της ΕΝΥΠΕΚΚ), η μεν ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε 617.511 ανέργους (13,3%) ενώ ο ΟΑΕΔ 987.763 (22,3%), δηλαδή απόκλιση 370.252 ανθρώπων ή 9 ολόκληρων ποσοστιαίων μονάδων!! Εξάλλου, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, επί του συνόλου των καταγεγραμμένων ανέργων (987.763) επιδοτήθηκαν μόνο 104.184 (ποσοστό 10,5%) ενώ οι μακροχρόνια άνεργοι (πάνω από 12 μήνες άνεργοι) ανήλθαν, τον μήνα Οκτώβριο 2021, σε 575.801 (ποσοστό 58,95%)!!
Από τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύεται ότι η ανεργία στη χώρα μας δεν αποτελεί διαχρονικά μόνο σημαντικό κοινωνικό ζήτημα, αλλά την τραγωδία της σύγχρονης Ελλάδας, πολύ περισσότερο που οι άνεργοι (και κυρίως οι μακροχρόνια άνεργοι) αποκλείστηκαν από τη λήψη τού κοινωνικού μερίσματος των 250 ευρώ, που εξήγγειλε και υλοποιεί αυτές τις ημέρες η κυβέρνηση για ορισμένες κατηγορίες φτωχών συνανθρώπων μας.
Η κυβέρνηση, όμως, αντί να στηρίξει τους ανέργους, υλοποιεί τα απαράδεκτα και ακραίως νεοφιλελεύθερα πορίσματα της Επιτροπής Πισσαρίδη. Με σχέδιο νόμου, που έρχεται αυτές τις ημέρες στη διαβούλευση, επιχειρεί να μειώσει τα επιδόματα ανεργίας και τον αριθμό δικαιούχων. Είναι αποκαλυπτικός εξάλλου ο πίνακας στη σελίδα 126 τού εγκριθέντος στις 5-12-2021 από τη Βουλή προϋπολογισμού 2022, όπου οι ενισχύσεις για τα επιδόματα ανεργίας μειώνονται κατά 200 εκατομμύρια ευρώ!!
- Σε ποιά επίπεδα κινείται ο κατώτατος μισθός;
Είναι ντροπή που από το 2012 μέχρι σήμερα απαγορεύεται στη ΓΣΕΕ να διαπραγματεύεται το ύψος τού κατώτατου μισθού με τους εργοδότες, όπως έκανε για δεκαετίες!! Είναι απαράδεκτο που η ηγεσία του Συνδικαλιστικού Κινήματος έχει δεχτεί και δυστυχώς έχει συμβιβασθεί με την πρωτοφανή μνημονιακή διάταξη του άρθρου 103 του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167) που το επέβαλε.
Και είναι απορίας άξιον πώς γίνεται, ενώ έχουμε βγει από τα Μνημόνια (όπως ψευδόμενοι κάποιοι διατείνονται και αρκετοί πιστεύουν), να ισχύουν όλοι οι μνημονιακοί νόμοι και κυρίως οι ν. 4093/2012 και 4172/2013, που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να καθορίζει αυτή το ύψος τού κατώτατου μισθού.
Από το 2012, ως γνωστόν, ο κατώτατος μισθός μειώθηκε από τα 751 € μεικτά στα 584 € μεικτά μέχρι την άνοιξη του 2019, όταν η προηγούμενη κυβέρνηση τον αύξησε στα 650 μεικτά. Τον αύξησε δηλαδή περίπου 10%, στο …δυσθεώρητο ύψος των 584 € μεικτά, μετά από 8 χρόνια αναστολής τής αύξησής του!!
Για την ίδια περίοδο, ίσχυσε για τους νέους και τις νέες κάτω των 25 ετών το όνειδος του «υποκατώτατου» μισθού, που με πλήρες ωράριο ελάμβαναν μισθό ύψους 510 € μεικτά (427 € καθαρά)!! Ο «νεανικός» «υποκατώτατος» καταργήθηκε επιτέλους από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ την άνοιξη του 2019.
Η κυβέρνηση της ΝΔ την περίοδο 2019-2021 συνέχισε το πάγωμα του κατώτατου μισθού. Πρόσφατα ανακοινώθηκε …πανηγυρικά ότι σε μερικές μέρες (από 1-1-2022) ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί κατά 2% (663 € μεικτά)!! Αυτό αποτελεί έναν ακόμη εμπαιγμό στον κόσμο της εργασίας, τη στιγμή που όλη αυτή την περίοδο, οι χαμηλόμισθοι του ιδιωτικού τομέα (περίπου 450.000 εργαζόμενοι αμειβόμενοι με κατώτατο μισθό και κατώτατο ημερομίσθιο) έχασαν πάνω από 10 δις €!!
Επιπροσθέτως, πρέπει να σημειώσουμε ότι επειδή ο κατώτατος μισθός επηρεάζει 20 και πλέον κοινωνικά και εργατικά επιδόματα, οι φτωχότεροι των Ελλήνων έχασαν επιπλέον και 2 δις € λόγω του ότι η μείωσή του από τα 751 € στα 584 € και η αναστολή κάθε αύξησής του μέχρι σήμερα, συμπαρασύρει τα δικαιούμενα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας.
Η κυβέρνηση οφείλει να δώσει μεγαλύτερη αύξηση στον κατώτατο μισθό, κυρίως λόγω ακρίβειας, πληθωρισμού αλλά και της πολύχρονης αναστολής της αύξησής του, όπως έκαναν οι περισσότερες κυβερνήσεις στην ΕΕ, πολύ περισσότερο που ανακοινώνει αύξηση του ΑΕΠ της χώρας μας κατά 7% για το 2021 και προαναγγέλλει αύξηση 5% για το 2022 (δηλώσεις κ.Στουρνάρα στις 7-10-2021) !
- Οι συνταξιούχοι πώς εισέρχονται στο νέο έτος; Πώς κυμαίνονται οι συντάξεις;
Τα τελευταία χρόνια έχουμε έκρηξη τής «συνταξιοδοτικής φτώχειας» («pension poverty») αφού όλο και περισσότεροι συνταξιούχοι και συνταξιοδοτούνται και πένονται!!
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου και Πληρωμών των Συντάξεων «ΗΛΙΟΣ» του Υπουργείου Εργασίας, για τον Νοέμβριο τού 2021, σε σύνολο συνταξιούχων 2.459.433, συντάξεις έως 700 ευρώ λαμβάνουν 1.130.358 συνταξιούχοι (46%), συντάξεις έως 500 ευρώ λαμβάνουν 670.208 συνταξιούχοι (27,2%) και έως 600 ευρώ λαμβάνουν 929.424 συνταξιούχοι (37,8%)!!
Ταυτόχρονα, η μέση κύρια σύνταξη έχει πέσει στα 740,85 ευρώ και είναι η χαμηλότερη σε ΟΛΕΣ τις χώρες της ΟΝΕ, η μέση επικουρική σύνταξη ανέρχεται στα 194,51 ευρώ και το μέσο μέρισμα ανέρχεται στα 102,67 ευρώ!
Τα ευρήματα του συστήματος «ΗΛΙΟΣ» αποτελούν και αποστομωτική απάντηση στους δανειστές και τους Έλληνες μνημονιακούς πολιτικούς και επιστήμονες, που ακόμη και σήμερα επιμένουν ότι στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλές κατά μέσο όρο συντάξεις.
Η γενικευμένη «συνταξιοδοτική φτώχεια» είναι συνέπεια των μνημονιακών περικοπών, καθώς και της απαγόρευσης τής αύξησης των συντάξεων («πάγωμα» αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, όπως προαναφέραμε, σύμφωνα με τον ν. 4475/2017 (άρθρο 3) που παραμένει ακόμη σε ισχύ.
- Με τα αναδρομικά τι γίνεται; Τι αποφάσεις εκκρεμούν για τη νέα χρονιά;
Η υπόθεση των αναδρομικών αποδείχθηκε φιάσκο. Αποκαλύφθηκε εμπαιγμός εις βάρος των συνταξιούχων μας. Τα ανώτατα Δικαστήρια (Συμβούλιο Επικρατείας, Ελεγκτικό Συνέδριο) δυστυχώς με αποφάσεις των Ολομελειών τους, μετά από προσφυγές της σημερινής κυβέρνησης, ακύρωσαν τις προηγούμενες αποφάσεις του 2015 που είχαν κρίνει όλες τις περικοπές των συντάξεων του β’ Μνημονίου αντισυνταγματικές.
Δεν υπάρχει παρόμοιο προηγούμενο στα δικαστικά χρονικά τού πλανήτη!
Έτσι οι συνταξιούχοι που είχαν περικοπές πάνω από 100 δις € κατά την περίοδο 2010-2020 (ας σημειωθεί ότι μόνο τα Δώρα των συνταξιούχων ξεπερνούν τα 35 δις €) έλαβαν τελικά μέχρι σήμερα σχεδόν 2 δις €, εκ των οποίων τα 600 εκατ. € είναι οι φόροι!!
Μάλιστα η κυβέρνηση αρνείται να εφαρμόσει πλήρως την απόφαση του ΣτΕ για το 11μηνο των αναδρομικών 2015-2016 (απόφαση 1439/2020 Ολομ. ΣτΕ), αφού κατέβαλε τα αναδρομικά του 11μήνου που αντιστοιχούσαν μόνο στις κύριες συντάξεις και όχι τα αναδρομικά Δώρων και επικουρικών για την ίδια περίοδο. Έτσι, μη ευθυγραμμιζόμενη με το διατακτικό της απόφασης του ΣτΕ, αρνείται να καταβάλει δώρα και επικουρικά για το ίδιο διάστημα, γεγονός που αποτελεί και πλήγμα για τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας μας.
Έτσι, όλοι ανεξαιρέτως οι συνταξιούχοι (2.500.0000 περίπου) και κυρίως οι χαμηλοσυνταξιούχοι, δεν έλαβαν αναδρομικά 11μήνου αφού οι περισσότεροι από αυτούς ανέμεναν ορισμένα χρήματα μόνο από τα Δώρα. Για τον λόγο αυτό προσφύγαμε στο ΣτΕ ζητώντας να αποφανθεί, με τη διαδικασία «πιλοτικής δίκης», αν νόμιμα η κυβέρνηση εξαίρεσε Δώρα και επικουρικά από το 11μηνο, με συνέπεια οι συνταξιούχοι μας να στερηθούν ενός σοβαρού ποσού για τη διαβίωσή τους. Τα αναδρομικά αυτά διεκδικήσαμε ενώπιον της Ολομέλειας του ΣτΕ στις 15-1-2021 και αναμένουμε απόφαση. Αυτά είναι και τα μόνα που αναμένουν οι συνταξιούχοι τού ιδιωτικού τομέα.
Για τους συνταξιούχους του Δημοσίου και ενστόλους αναμένουμε τα αντίστοιχα απότο Ελεγκτικό Συνέδριο, αφού και αυτό, ακολουθώντας «το δόγμα Σακελλαροπούλου», ακύρωσε τις δικές του θετικές αποφάσεις των ετών 2015-2017 που είχαν κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές των συντάξεων του β’ Μνημονίου, καθώς και την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που κατέβαλαν οι δικαιούχοι των υψηλότερων συντάξεων (πρόσφατες οι υπ’ αριθ. 1389/2021 και 1479/2021 αποφάσεις Ολομ. Ελ Συν.).
- 6. Από την Πρωτοχρονιά ξεκινά ο νέος νόμος για την επικουρική ασφάλιση. Ποια τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τού νέου θεσμού, κατά τη γνώμη σας;
Από 1-1-2022 μπαίνει σε εφαρμογή το νόμος Τσακλόγλου 4826/2021 (ΦΕΚ Α 160), που καταργεί το δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης και εισάγει το ιδιωτικό κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
Το νέο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής σύνταξης θα εφαρμόζεται από 1-1-2022 υποχρεωτικά σε όλους τους νεοπροσλαμβανόμενους εργαζόμενους και προαιρετικά σε όσους εργάζονται ήδη και είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών. Σύμφωνα με το άρθρο 60 του ν. 4826/2021, το κράτος δεν θα εγγυάται πλέον την επικουρική σύνταξη αλλά θα εγγυάται μόνο το ύψος των εισφορών «σε πραγματική αξία» κατά το έτος λήψης τής επικουρικής σύνταξης.
Το σύστημα αυτό απέτυχε σε όλες τις χώρες που επιβλήθηκε. Σχετικώς θετικά αποτελέσματα είχε μόνο σε 2-3 χώρες που λειτούργησε συνδυαστικά με το σύστημα αναδιανομής και με στήριξη από το δημόσιο σύστημα ασφάλισης.
Σε πολλές χώρες (π.χ. ΗΠΑ) οι ασφαλισμένοι βρίσκονται σε οξείες δικαστικές διαμάχες γιατί με την υγειονομική κρίση αλλά και νωρίτερα, τα αντίστοιχα συνταξιοδοτικά ταμεία έχασαν μέχρι και το 97% των κεφαλαίων τους (βλ. μακροσκελές άρθρο στην εφημερίδα «Καθημερινή» της 30-9-2020).
Εξάλλου, το πείραμα είναι εκτός Συντάγματος αφού η Ολομέλεια του ΣτΕ έχει αποφανθεί με σωρεία αποφάσεων ότι δεν επιτρέπεται, υπό το ισχύον Σύνταγμα, η εμπλοκή ιδιωτών στα της δημόσιας επικουρικής ασφάλισης, που είναι θεσμός ισόκυρος με εκείνον της δημόσιας κύριας ασφάλισης (βλ. την από 27-6-2021 ανακοίνωση της ΕΝΥΠΕΚΚ).
Η κυβέρνηση αντί να ενισχύσει γενναία το υπάρχον δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα της Δημόσιας Επικουρικής Ασφάλισης, θεσπίζει το νέο αυτό σύστημα που αποτελεί σύστημα διακινδύνευσης και εν τέλει λεηλασίας τού μόχθου των ασφαλισμένων.
Επομένως δεν υπάρχει το δίλημμα αν το νέο σύστημα είναι θετικό ή αρνητικό. Υπάρχουν μόνο μειονεκτήματα και εμπόδια, κυρίως θεσμικά. Το νέο σύστημα κατευθύνεται στη μελλοντική κατάργηση της επικουρικής ασφάλισης και φοβούμαι ότι θα ακολουθήσει καιη δημόσια υποχρεωτική κύρια ασφάλιση. Η κυριαρχία άλλωστε του «απόλυτου» νεοφιλελευθερισμού δεν αφήνει δυστυχώς περιθώρια συνέχισης της πιο σημαντικής κατάκτησης για την νεώτερη ανθρώπινη κοινωνία τις προσεχείς δεκαετίες.
ΑΠΟ ΤΟ IEIDISEIS.GR
